30 millj. króna slysagildra í boði Þingvallanefndar

Í lok vetrar 2011 kom í ljós sprunga í Kárastaðastíg, efsta hluta Almannagjár þar sem þjóðvegurinn lá fyrrum. Sprungan þótti svo stór að mati Einars Á. E. Sæmundsen, fræðslufulltrúa í þjóðgarðinum að hann kallaði hana "hálfgert Ginnungagap."

Í stað þess að fylla upp í holuna með svipuðu jarðefni og er í veginum niður gjánna, eins og beint lá við, sá Þingvallarnefnd þarna tækifæri á að bruðla dálítið með almannafé. Ákveðið vara að loka þessum hluta gjárinnar fyrir ferðafólki í því næst heilt ár án þess að taka hið minnsta tillit til þess að gangan niður Kárastaðastíg er mikilvægur liður í ferðaáætlun þúsunda ferðamanna sem sækja heim þessa vinsælu og sögulegu náttúruparadís.

Síðan var efnt til samkeppni um brúar hönnun og smíði yfir holuna. 24 milljónir voru áætlaðar til verksins. Vitanlega þótti holan sem myndaðist of ræfilsleg til að réttlæta heila brú og því var tekið til við að moka gamla jarðefninu í burtu og hreinsa holuna.

Nú var pjakkað og pælt þar til komin var þarna myndarleg sprunga, sem nú nær alla leið upp á gjábarminn en er afar álík þeim sem gjám og sprungum sem víða sjá má þarna í grenndinni. Loks var tekið til við brúarsmíðina og í hana notað ryðgað járn og íslenskur eðalviður eða sitkagreni úr Stálpastaðaskógi í Skorradal.

Þegar upp var staðið var búið að sóa 30 milljónum í verkið, sex milljónum yfir áætlun sem sækja þurfti í aukafjárlög en þykir víst hófstillt miðað við íslenskar hefðir. 

Brún hallar vitanlega niður í gjána og snemma kom í ljós að íslenski eðalviðurinn er afar háll, einkum í rigningu. Að auki smitar handriðið ryðinu mjög út frá sér í fatnað þeirra sem vilja notast við það þegar þeir klöngrast niður brúnna.

Eitthvað hafa brúarsmiðirnir verið í vafa um handrið mundu þjóna þeim tilgangi sem því var ætlað, því fyrir neðan brúna er komið fyrir öryggisneti úr grænu næloni.

Nú á haustdögum við fyrstu frost, kom í ljós að brúargólfið úr íslenska gæðaviðnum tekur auðveldlega á sig ísingu og gerir brúna að glerhálli slysagildru. 

Ég hef þegar orðið vitni að því að ferðamenn missa þarna fótanna þótt þá hafi farið betur en áhorfði.

Þetta mannvirki er hreint út sagt eitt allsherjar klúður sem ætti að fjarlægja sem fyrst, áður en það veldur verulegu tjóni á lífum og limum þeirra sem heimsækja vilja náttúrudjásnið Þingvelli.

30 millj. króna slysagildra í boði Þingvallanefndar

Frægasta friðarsúlan

Friðarsúlur eru að finna víðsvegar um heiminn. Lengi vel var eflaust friðarsúlan sem reist var í Berlín 1843 af Christian Gottlieb Cantian, frægust þeirra. Í seinni tíð hefur þeim fjölgað verulega og eru nú súlur og turnar helgaðir friði í heiminum að finna í mörgum þjóðlöndum heimsins. 

Súlurnar eru mismunandi veglegar að gerð, allt frá því að vera einfaldir áletraðir staurar eins og finna fá víða í Japan til voldugra steypuhnalla eins og þá sem standa í Alþjóðlega friðargarðinum á landamærum Kanada og Bandaríkjanna.

Friðarsúlan í Viðey er í dag frægasta friðarsúla heims og vekur mikla athygli þeirra ferðamanna sem sækja landið heim.  Friðarsúlan í Viðey er tvímælalaust meðal fremstu listaverka Yoko Ono og það verk sem hún telur sína mestu sköpun.

Einhverjir hafa samt orðið til þess að ónotast út í súluna, einkum rafmagnskostnaðinn sem sumir virðast halda að Orkuveita Reykjavíkur greiði. Hafi það einhvern tíman verið, er sá tími liðin því það er listasafn Reykjavikur sem ber allan kostnað af rekstri og viðhaldi listaverksins enda súlan eitt af listaverkum borgarinnar. -

Yoko Ono greiðir sjálf vitaskuld fyrir allan kostnað sem fylgir því að bjóða fólki að vera viðstatt þegar súlan er tendruð ár hvert á afmælisdegi John Lennon.

Óhætt er að fullyrða að ekkert af listaverkum borgarinnar vekur eins mikla athygli eða ber hróður Íslands víðar, en þetta lýsandi tákn sem helgað er heimsfriði og minningu John Lennon. Að Yoko Ono hafi valið verkinu stað á Íslandi er vel við hæfi því ekkert land hefur jafn oft vermt efsta sætið á listanum yfir friðsömustu lönd í heiminum.

Friðarsjóðurinn sem stofnaður var í tengslum við listaverkið hefur mikla þýðingu fyrir verkið og verður til þess að athygli fólks beinist að verkinu og boðskap þess í hvert sinn sem afhending úr sjóðnum fer fram, sem er á tveggja ára fresti. Þegar að Lady Gaga tók við þeim verðlaunum á dögunum voru fluttar af því fréttir í nánast öllum fjölmiðlum heimsins. Sú landkynning jafnast vel á við þá sem landið hlaut þegar Eyjafjallajökull gaus og þegar bankar landsins urðu gjaldþrota en hefur það að auki framyfir að umfjöllunin var að mestu jákvæð.

 

Klappstýran aftur á kreik

Ólafur Ragnar vílaði ekki fyrir sér að gerast klappstýra útrásarvíkinganna þegar þeir réru að því öllum árum að knésetja íslenska bankakerfið. Ólafur er ekki að baki dottinn því nú kallar hann eftir "þjóðaráætlun" til að taka á móti 2 milljónum ferðamönnum á næstu árum,  rétt rúmlega þrefalt meiri fjölda en nú heimsækir landið og ferðaþjónustuaðilar okkar eiga þegar fullt í fangi með að þjónusta.

Þegar Ólafur Ragnar byrjar að tala um "þjóðaráætlun" í tengslum við helsta vaxtarsprotann í atvinnuvegum þjóðarinnar, líkt og hann sé staddur í einhverju ráðstjórnarríki, hljóta ýmsar viðvörunarbjöllur að klingja.

Þetta er jú sami maðurinn og sagði þetta um ferilinn sem leiddi til efhagshruns þjóðarinnar fyrir aðeins fjórum árum. 

Útrásin er byggð á hæfni og getu, þjálfun og þroska sem einstaklingar hafa hlotið og samtakamætti sem löngum hefur verið styrkur okkar Íslendinga. Nauðsyn þess að allir komi að brýnu verki var kjarninn i lífsbaráttu bænda og sjómanna á fyrri tíð, fólkið tók höndum saman til að koma heyi i hús meðan þurrkur varði eða gerði strax að afla sem barst á land." ÓRG 10 janúar 2006

Eigi ferðaþjónustan að reiða sig á spádómsorð Ólafs Ragnars, eða eiga framtíð sína undir skilningi hans á  geiranum á einhvern hátt, er voðinn vís.

Ferðaþjónusta á Íslandi á vissulega glæsilega framtíð fyrir sér. En sá glæsileiki er ekki endilega fólgin í sí-auknum fjölda  ferðamanna sem aftur kallar á stöðugt meiri fjárfestingar í hafna og vegagerð auk samhliða eflingu allra hinna fjölmörgu stoða sem halda uppi innviðum ferðþjónustunnar.  

Stórfeldar fjárfestingar í greininni hljóta  nefnilega að haldast í hendur við stóraukin ágang og aukið aðgengi að viðkvæmri náttúru landsins sem er megin aðdráttarafl þess fyrir ferðamenn. Alla þessa þætti þarf að vega og meta og hafa um leið í huga að hér er fyrst og fremst stefnt að sjálfbærri atvinnugrein frekar en iðnaði sem aðeins hefur græðgina að leiðarljósi.

Nú loks þegar ferðaþjónustuaðilar vítt og breytt um landið, sem lengi hafa þurft að lepja dauðan úr skel við uppbyggingu iðnaðarins, horfa fram á þá tíma að atvinugreinin er að verða arðbær, stökkva fram á völlin gusar og gervispámenn sem þykjast hafa vit á málum og vilja ýmist skattleggja hana til ólífis eða þykjast þess umkomnir að leggja fyrir hvert atvinnugreinin eigi að stefna.

Hvorutveggja ber að vísa á bug og eins og staðan er í dag, ber reyndar að afþakka öll afskipti stjórnmálamanna og sjálfskipaðra klappstýra með vafasaman feril að baki, af geiranum.

Tvær milljónir ferðamanna til Íslands

Haha ...Mikið gaman...mikið grín

Hafðu engar áhyggjur af þessu Hjörleifur sagði Huang.  Við gerum þetta á svo margvíslegan hátt að það getur ekkert staðið á móti okkur til lengdar.

Hér færð þú t.d. hundrað millur til að auka menningarleg tengsl Íslands og Kína og um leið mynda ég tengsl við þig og þína fjölskyldu. Ha ha... Þú skilur. Mikið gaman... mikið grín. Gott efni í ljóð, finnst þér ekki?

Þú verður annars flottur formaður menningarsjóðsins og  ræður auðvitað sjálfur hvert þessir peningar fara.

Svo þegar einhver spyr hvernig standi á að þú fáir svona mikla peninga frá mér og hvort það geti verið eitthvað út af því að konan þín er í pólitík, segjum við auðvitað að við séum bara gamlir vinir síðan við vorum saman í  Háskólanum. -

Enn þetta er bara byrjunin. -

Við sendum svo forsætisráðherrann okkar í heimsókn og látum hann skjalla forseta ykkar dálítið. Forsetinn ykkar er svo ágætur finnst okkur og  hann mun örugglega lýsa yfir ánægju sinni með alla þessa samvinnu Kína og Íslands því Ísland hafi svo mikið að bjóða Kínverjum og þeirra menningu. Ha ha mikið gaman og mikið grín.

Á sama tíma komum við til með að auka mikið ferðamannastrauminn frá Kína til Íslands. -

Árið 2013 mun það t.d. ekki nægja að gera eins og þið íslendingar gerið á hverju ári þegar þið dragið á flot alla skrjóða landsins til að anna eftirspurn. Í þetta sinn munu rútugarmarnir einfaldlega verða of fáir. - HA ha mikið gaman...mikið grín.

Algengustu ferðamannastaðirnir verða jafn troðnir og peningakassar þjónustuaðilanna og þeir  sjálfir ná ekki af sér 2007 glottinu þegar þeir fara að sofa á kvöldin.-

En svo verða þessir blessuðu veitingamenn og afþreyingarsalar að átta sig á því að við Kínverjar stundum ferðamennskuna dálítið öðruvísi en þið sveitapungarnir.

Fararstjórarnir ykkar eru t.d. með algjöra dellu fyrir einhverjum smáatriðum úr sögu landsins og um náttúru þess. Kínverskir  leiðsögumenn eru nú ekki að eltast við slíka smámuni. Þeir einbeita sér að því að ná sem mestum afslætti út út ferðaþjónustuaðilum sem þeir nota svo til að fóðra eigin vasa. En þetta allt saman eigið þið nú eftir að læra. Ha ha mikið gaman..mikið grín.

Til að byrja með verða þetta að vísu að mestu blaðamenn og útsendarar stjórnvalda, en það skiptir engu máli. Það spyr engin að því þegar verið er að troða ullarpeysunum nýkomnum frá Kína ofaní plastpoka og borga 25.000 kall fyrir stykkið til að hægt sé að flytja þær aftur þangað sem þær voru prjónaðar.

Svo sendum við til landsins allskonar vísindalega leiðangra. Setjum heilmikið púður í að rannsaka norðurljósin til dæmis. Siglum svo seglum þöndum norðurleiðina inn á Atlantsála (yfir olíuna sem við vitum að er þarna en við vitum líka  að ekki er enn tímabært að tala um hana við ykkur) og sýnum fram að að Ísland geti orðið einhverskonar umskipunarsvæði fyrir kínverska dalla á leið til Ameríku með allt Draslið sem við þurfum að framleiða fyrir kanana. - Ha ha..mikið gaman mikið grín.

Auðvitað er viðbúið að einhver þjóðarrembingur grípi um sig þegar fólk fattar hvað vakir fyrir okkur. En það mun allt líða hjá um leið og aurarnir sem ykkur vantar og við höfum, byrja að skila sér "rétta leið". Þú skilur hvað ég er að segja Hjörleifur. Þú skilur okkur svo vel. Þess vegna ertu svo góður þýðandi fyrir okkur.......og bækurnar okkar. Ha ha mikið gaman..mikið grín.

Framtíðin er brún

Ýmislegt  bendir til að hvíti (bleiki) húðliturinn sé stundarfyrirbrigði í sögu mannkynsins. T.d. er talið að húðlitur norður Evrópubúa hafi verið tiltölulega dökkur þangað til fyrir ca. 6000 árum. -

Og miðað við þá miklu blöndun sem á sér stað í dag milli fólks af mismunandi litahætti, verður þess ekki lengi að bíða að hvíti liturinn muna hverfa fyrir fullt og allt og mannkynið verða álíka brúnt á litinn, en konur þó sýnu ljósari en karlmenn.  Hinn svo kallaði "hvíti kynstofn" verður því brátt úr sögunni fyrir fullt og allt og þessar tölur frá USA eru í samræmi við þá spá.

Að auki er því  spáð  að mannkynið verði afar hávaxið eða yfir 2 metrar að meðaltali, meðalaldur muni verða 120 ár og andlitsdrættir og almennt útlit afar áþekkt, hvar sem er í heiminum.

Hvít börn ekki í meirihluta

Klaufarnir byggja

Til þess er tekið í sögubókum, hversu Íslendingar bjuggu við lélegan húsakost á miðöldum. Sumstaðar er haft á orði að frónbúar hafi svo gott sem skriðið ofaní jörðina og búið í þústum þar sem torfi og grjóti var huslað saman í einhverskonar verustað fyrir bæði fé og menn sem saman reyndu að þrauka vosbúð og horfelli langvarandi kuldaskeiðs. -

Meðal endingaraldur þessara íverustaða, sem voru byggðir úr því byggingarefni sem fáanlegt var á hverjum stað, torfi, grjóti, rekavið og hvalbeinum aðallega, er sagður hafa verið í mesta lagi ca. 30 ár.

Nú bregður hinsvegar svo við að það ku vera afar dýrt að reisa slíka kofa á Íslandi í dag, ekki síður  en nútíma húsnæði með vatnslögnum, rafmagni, einangrun og alles. - Að hrófla upp líkani af miðaldarbæ eða búð í Skálholti er áætlað að kosti ekki minna en 38 milljónir.

Og hver er betur til þess fallinn að stýra slíkri framkvæmd en maðurinn sem hlotið hefur þjálfun sína við byggingu umdeildra líkana um allar jarðir, m.a í Vestmannaeyjum og á Grænlandi?

Árni Johnsen er mikill endurreisnarmaður og vílar ekki fyrr sér að takast á við stór og dýr verkefni, endurreisnarverkefni helst. En hann er ekki maður smáatriðanna. - Hann lætur sér yfirleitt fátt um finnast um smáatriðið eins og bókhald. Þess vegna eru bókhaldsvammir yfirleitt viðloðandi öll þau verkefni sem hann hefur komið að. Það hefur komið honum í koll áður og hann fengið opinbera umvöndun fyrir slælegt bókhald. Það var ansi "klaufalegt" hjá Árna.

Það er einnig mikill "klaufaskapur" að velja Árna til að koma að þessu ákveðna verki, í ljósi hinna stöðugu vandræða sem verið hafa á fjáreiðum þeirra mála sem hann hefur komið að og virðast hreinlega elta hann á röndum.

En  "klaufalegast" af öllu er að halda að eftirlíking úr nútíma efnivið af miðaldarskála, sem enginn hefur hugmynd um hvernig leit út í raun og veru, geti orðið Skálholti til framdráttar eða frægðar.  

Íslendingar sjálfir brosa út í annað og umbera slíka eftirlíkingarnar,  af því þeim er talið trú um að þetta sé gott fyrir túrismann. Erlendir ferðamenn sem hingað koma eru ekki í leit að eftirlíkingum. Þvert á móti sækjast þeir eftir raunverulegum minjum og söguslóðum og af þeim er nóg til. 

Það sem túrisminn þarf ekki á að halda eru "klaufar" og "klaufaleg" áform, í líkingu við áform Þorláksbúðarfélagsins sem geta aðeins orðið til að spilla ímynd landsins þar sem náttúra og menning er samofin án tilgerðar.

„Ámælisverður klaufaskapur“

Fertugsafmæli merkrar stofnunar

Að byggja upp nýja siðmenningu.

Nú um helgina verður þess minnst að 40 ár eru liðin frá því að andlegt þjóðarráð bahá'ía á Íslandi var fyrst kosið. Þjóðarráðið fer með yfirstjórn bahá'í samfélagsins hér á landi. Í því sitja níu meðlimir sem kosnir eru til eins árs í senn á landsþingi bahá'ía. Bahá'í (framber bahæ) trúin á sér langa sögu á Íslandi.

Höfundar hennar, Bahá'u'lláh, var hér fyrst getið á prenti árið 1908, er Þórhallur Bjarnarson, síðar biskup, fór um hann svofelldum orðum í Nýja kirkjublaðinu:

"Fyrir fjörutíu árum reis upp dýrlegur kennimaður og guðsvottur í Persalandi, og hét hann Baha Ullah. Eins og við mátti búast, dó hann píslarvættisdauða andaðist í tyrkneskri prísund 1892. Margir fylgjendur hans hafa látið lífið fyrir trúarskoðanir sínar, en þær breiðast því betur út. Kenningar hans eru að mörgu leyti svipaðar kenningum kristindómsins eins og mannúðlegast og göfugast er með þær farið."

Hólmfríður Árnadóttir, safnvörður í Listasafni Einars Jónssonar, varð fyrst Íslendinga til að taka bahá'í trú 1924 og hún þýddi fyrstu bahá'í bókina á íslensku.

Svæðisráð bahá'ía í Reykjavík var fyrst kosið 1965. Bahá'í hjónavígslur fengu löggildingu og fyrstu bahá'íarnir giftu sig hérlendis 1967.

Árið 1975 fékk bahá'í trúin formlega viðurkenningu dóms- og kirkjumálaráðuneytisins samkvæmt lögum um trúfélög utan þjóðkirkjunnar sem samþykkt voru það ár. Síðar fékkst opinber viðurkenning á bahá'í helgidögum fyrir skólanema. Upp úr 1970 var gert átak í kynningu bahá'í trúarinnar hér á landi og í september 1971 var haldin alþjóðleg bahá'í ráðstefna í Reykjavík, sem sótt var af rúmlega 800 manns frá 36 þjóðlöndum. Þessu kynningarstarfi hefur verið haldið áfram síðan og mikið af kynningarefni gefið út á íslensku.

Starf bahá'ía að skógrækt í landi Skóga í Þorskafirði hefur vakið nokkra athygli. Það hófst með starfi Jochums Eggertssonar sem var einn af brautryðjendum skógræktar hér á landi og meðal fyrstu bahá'íanna. Starfi hans hefur verið haldið áfram á þessum sögufræga stað.

Samkvæmt lögum um landshlutabundin skógræktarverkefni er stefnt að því að a.m.k. 5% láglendis á Íslandi verði þakið skógi árið 2040. Skógræktarverkefnið að Skógum er hluti af þessari heildarmynd og bahá'íar telja mikilvægt að láta ekki sinn hlut eftir liggja með öflugu skógræktarátaki.

Bahá'í samfélagið hefur fest kaup á landi undir tilbeiðsluhús á Kistufelli undir Esjunni. Skrifstofa þjóðarráðsins, bóksala og fundarsalur eru að Öldugötu 2 í Reykjavík. Fjár til allrar bahá'í starfsemi er aflað með frjálsum, leynilegum framlögum og aðeins bahá'íar geta gefið í sjóði trúarinnar.

Bahá'í heimssamfélagið tekur virkan þátt í umræðu um málefni framtíðar á vettvangi Sameinuðu þjóðanna. Fulltrúar íslenska samfélagsins sóttu ráðstefnur SÞ um umhverfi og þróun í Ríó 1992, um félagslega þróun í Kaupmannahöfn 1995 og um málefni kvenna í Peking sama ár.

Samfélagið hefur einnig tekið þátt í umræðu hér á landi í tengslum við ár SÞ og lagði á ári fjölskyldunnar fram yfirlýsingu um mikilvægi fjölskyldunnar í þjóðfélaginu. Gefnar hafa verið út á íslensku bahá'í yfirlýsingar um friðarmál, jafnrétti kynjanna, hagsæld mannkyns og framtíðarþróun SÞ.

Bahá'íar í Íran hafa um langt skeið verið ofsóttir af þarlendum yfirvöldum vegna trúar sinnar. Um 300 þeirra verið líflátnir á undanförnum áratugum og fjöldi verið hrakinn frá heimilum sínum, vísað úr skólum og meinað um atvinnu. Þungir dómar voru nýlega kveðnir upp yfir sjö helstu leiðtogum samfélagsins. Íslensk stjórnvöld hafa ávallt stutt ályktunir á vettvangi SÞ um mannréttindabrot í Íran þar sem bahá'ía er sérstaklega getið. Slíkur alþjóðlegur þrýstingur er ómetanlegur. Bahá'í samfélagið er rótgróið íslensku samfélagi, tekur þátt í þvertrúarstarfi og hefur átt gott samstarf við fjölmörg samtök og einstaklinga sem vinna að því að bæta íslenskt samfélag.

Á undanförnum árum hafa bahaí'ar um allan heim einbeitt sér að framgangi þjálfunarferlis, sem felur í sér gerð námsgagna, fræðslu og þjálfun fólks á öllum aldri. Þjálfunarferlið byggir á námsefni sem samið er með heildarmynd samfélags í huga og myndar þannig samfellu milli aldurshópa, barna, unglinga og fullorðinna. Tilgangurinn er að hafa áhrif til góðs í heiminum, stuðla að friði og farsæld mannlegs samfélags og vinna að menningu þar sem áherslan er fremur á andleg gildi en þau efnislegu.

Þetta felur m.a. í sér að hefja aftur til vegs og virðingar gildi eins og traust, heiðarleika, sannleiksást og aðrar manndyggðir sem virðast hafa fallið milli skips og bryggju á tímum efnishyggju og vantrúar. Unnið er með hugtök sem stuðla að friði, sáttum og raunverulegum framförum eins og jafnrétti, einingu og samráði. Baháí samfélög um allan heim vinna að sama markmiði óháð búsetu og aðstæðum.

Hér eins og annars staðar er þessi starfsemi opin öllum, hvaða trú eða lífskoðanir sem þeir kunna að aðhyllast. Öllum er boðið að taka þátt í þessu starfi hvort heldur um er að ræða bænastundir sem næra andann eða sjálft námsferlið sem miðar að því að byggja upp nýja siðmenningu.

Þessi grein eftir Eðvarð T Jónsson birtist í Morgunblaðinu 25. apríl s.l. og er birt hér með góðfúslegu leyfi höfundar.

Kalkúnn - Kalkúni

Þegar að fyrstu Evrópubúarnir settust að í Norður Ameríku trúðu þeir almennt að landið væri hluti af Asíu.

Þessi trú birtist á margan hátt, m.a. í nafngift fuglsins sem á Íslandi er nefndur kalkúnn. Kalkúnn er uppruninn í Norður Ameríku og var snemma gerður að þjóðafugli Bandaríkjanna.

Fuglinn var afar algengur á austurströnd norður Ameríku og landnemarnir kölluðu fuglinn Turkey og héldu að þarna væri á ferðinni Gíneufugl (Numididae) sem einnig var kallaður Tyrkjafugl, Tyrkjahæna eða Tyrkjahani í mörgum Evrópulöndum.  Tegundin sem er annars útbreidd í Asíu var einmitt flutt til mið-Evrópu í gegnum Tyrkland.

Í Frakklandi er fuglinn samt nefndur poule d´Indes eða  Indlandshæna,  en Hollendingar öllu nákvæmari, kalla hann kalkoen eftir borginni Kalkútta á Indlandi og eftir þeim herma Íslendingar sína nafngift. Svo virðist sem tvær útgáfur af nafninu í nefnifalli og þolfalli séu notaðar jöfnum höndum á landinu, þ.e. Kalkúnn, kalkún og Kalkúni, kalkúna og kann ég ekkiskýringu á því.

Eins og margir eflaust vita  er kalkúninn vinsæll Þakkargjörðardags- og jólamatur hjá Bandaríkjamönnum og jólamatur hjá Bretum.

Einhver brögð munu vera að því í seinni tíð að Íslendingar borði kalkúna á jólum en í könnun sem MMR gerði í fyrra, kemur í ljós að landinn er ekki eins ginkeyptur fyrir kalkúna í jólamatinn og halda mætti. 

"Af þeim sem tóku afstöðu sögðust 52,9% líklegast hafa hamborgarhrygg á aðfangadagskvöld, 9,8% töldu líklegast að þeir myndu borða rjúpu og 8,3% ætluðu að borða kalkún á aðfangadag. Á jóladag sögðust 72,7% landsmanna líklegast myndu borða hangikjöt og 8% hamborgarhrygg. Svo virðist sem breytileiki í jólamatnum sé aðeins meiri hjá landanum á aðfangadagskvöld en hefðir og venjur ráði ríkjum á jóladag.

Áhugavert var að skoða niðurstöðurnar fyrir Ísland í samanburði við sambærilega könnun YouGov í Bretlandi dagana 2. – 3. desember 2010. Þar á bæ virðast breskar matarhefðir hafa vikið nær alfarið fyrir bandarískum áhrifum því 56% Breta segjast ætla að hafa kalkún í matinn á jóladag í ár. Kalkúnninn bandaríski kemur því í staðin fyrir hina hefðbundnu jólagæs sem Bretar neyttu áður fyrr á jólum en 2% bresku þjóðarinnar sögðust ætla að borða gæs á jóladag í ár."

Tuga uppskrifta af kalúna er að finna á netinu. Ég læt hér að lokum fylgja krækju á eina mjög hefðbundna.

Leppalúðar allra landa sameinist

Letihaugurinn og mannleysan Leppalúði skrýðir jólaóróa Styrktarfélags lamaðra og fatlaðra að þessu sinni. Þessi hægláta karltuska sem engan hemil hefur á hrekkjalómunum sonum og fóstursonum sínum, er ekki kunnur af neinu nema að vera þriðji eiginmaður Grýlu, eftir þá Gust og Bola. 

Hann hefur sig lítið í frammi, virðist frekar ósjálfbjarga og verður að sætta sig við það sem frekju-skassið Grýla úthlutar honum.  -

Sægur er til að ljóðum og vísum um Grýlu og samtíningur einhver um jólasveinana sjálfa. Kveðskapurinn lýsir því venjulega, hvernig þeir allir fara á stjá um jólin, ásamt Grýlu, til að hafa í sig og á með gripdeildum og brögðum, nema Leppalúði sem sig hvergi getur hrært.

Lítið sem ekkert er að finna um Leppalúða. Hann situr heima, óásjálegur og fýldur og bíður þess sem verða vill, augljóst olnbogabarn þessarar þjóðsögu.

Þar ætla þær Ingibjörg Hanna Bjarnadóttir og Ingibjörg Haraldsdóttir að gera á bragarbót, hvort sem sá gjörningur nær að festa sig í sessi og bæta hlut Leppalúða, á eftir að koma í ljós.

Það læðist að manni sá grunur að valið á Leppalúða á óróana þetta árið, hafi ekki alveg verið tilviljun. Sérstaklega í ljósi þess að yfirvofandi er óhóflegur niðurskurður á framlögum ríkisins til lífeyris öryrkja og aldraðra. -

Er verið að minna okkur á að líta ekki  á öryrkja og aldraða sem Leppalúða þessa heims? Eða er aþýðan það kannski öll,  gagnvart þeim sem tekið hafa að sér ráðsmennskuna í þessu landi?

Kveikt á jólatré á Austurvelli

Eftirlíkingar Árna Johnsen

Hvað er þetta með Árna Johnsen og áhuga hans á smíði eftirlíkinga af gömlum húsum. Kannski hann hafi kviknað fyrir alvöru við setu hans í byggingarnefnd Þjóðleikhússins upp úr 1996. Víst er að hann hlaut talverða reynslu af almennu byggingarferli við þá setu.

 Árni sá um að reisa eftirlíkingu af kirkju Þjóðhildar og bæjar Eiríks rauða í Bröttuhlíð á Grænlandi.

Á árinu 1997 ákvað Vestnorræna ráðið og Grænlenska Landsráðið að setja á fót byggingarnefnd, sem hefði það verkefni að byggja kirkju og bæ í Brattahlíð á Grænlandi. Formaður byggingarnefndar var skipaður Árni Johnsen.

Þegar að Norsk stjórnvöld ákváðu í tilefni af 1000 ára afmæli Kristnitöku á Íslandi að gefa íslensku þjóðinni stafkirkju og var henni valinn staður í Vestmannaeyjum.

Skipuð nefnd til að hafa stjórn og yfirumsjón með framkvæmdum og öðru er laut að móttöku gjafarinnar. Árni Johnsen var skipaður formaður nefndarinnar.

Kirkjan reis á Skansinum árið 2000 til minningar, er sagt, um svipaða kirkju sem reist var í fyrndinni af Hjalta Skeggjasyni hinum megin hafnarinnar á Hörgaeyri, líklega fyrst kirkna á Íslandi.

Þá stóð Árni Johnsen fyrir því 2005 (ásamt öðrum Eyjamönnum) að eftirlíking af landnámsbæ, e.t.v. Herjólfs Bárðarsonar sem talinn er hafa fyrstur numið eyjarnar, reis inn í Herjólfsdal.  Húsið er byggt sem langhús og gripahús.

Nú er Árni Johnsen kominn aftur af stað við að reisa eftirlíkingu.  - Svonefnt Þorláksbúðarfélag er undir forystu Árna Johnsen, en það ætlar að reisa eftirlíkingu af kirkju sem er kennd við Þorlák helga Þórhallsson, verndardýrling Íslands, sem var biskup í Skálholti undir lok 12. aldar. Alls óvíst er hvenær kirkjan sem höfð er að fyrirmynd var fyrst byggð en það setur Árni ekki fyrir sig.

Samkvæmt fundargerð Kirkjuráðs frá því haustið 2010 var áætlaður kostnaður við Þorláksbúð um 38 milljónir króna. Í fjölmiðlum hefur komið fram að kostnaðurinn sé greiddur af opinberu fé og með framlögum einkafyrirtækja.

Gerð, staðsetning, tilgangur og fjármögnun allra þessara verkefna hafa verið umdeild. Einnig að það skuli hafa verið Árni Johnsen sem veiti framkvæmd þeirra forystu.

Spurningin sem ég velti fyrir mér er hvers vegna Árni sýnir svona verkefnum mikinn áhuga og er tilbúin að leggja frekar viðkvæmt orðspor sitt að veði í hvert sinn sem hann kemur nálægt þeim. -

Eftirlíkingar koma aldrei í stað þess sem raunverulega var og stundum er betra að láta sér nægja ímyndunaraflið frekar en að reiða sig á umdeildar eftirlíkingar. - Þessi árátta að gera eftirlíkingar af fornum mannvirkjum, af því engin raunveruleg hafa varðveist, sver sig dálítið í ætt við amerísku leikgarðamenninguna. Sá buisness byggist upp á því að fólk kæri sig kollótt um að það sem það sér og upplifir sé ekki ekta og e.t.v. ekki neitt í líkingu við það sem bestu heimildir segja til um.  -

Ég held að hvorki Íslendingar eða erlendir ferðamenn sem til landsins koma, hafi mikinn áhuga á slíku í tengslum við mikilvægar söguslóðir og raunverulega náttúru. Viðbrögð gesta í Þjóveldisbæinn í Þjórsárdal og í eftirlíkinguna af bæ Eiríks rauða í Haukadal, bera vitni um það. Góðlátlegt grín bjargar oftast málunum, en er það markmiðið?

Ef til vill er samt markaður fyrir víkinga-skemmtigarð með eftirlíkingum af húsakynnum víkinga,  leikurum og leikmunum. Eitt slíkt var um tíma fyrirhugað í Reykjanesbæ en er víst ekki lengur á kortinu.

Skálholt skyndifriðað