Klúður hjá Neil Armstrong í "tunglskrefinu"

Frægasta setning síðust aldar er ótvírætt setningin sem Neil Armstrong sagði þegar hann fyrstur manna steig niður á tunglið 20. júlí árið 1969; . "One small step for man. One giant leap for mankind".

 Svona hefur setningin verið skrifuð og þetta er það sem heyrist á öllum afritum af setningunni sem milljónir manna heyrðu hann segja í beinni útsendingu frá fyrstu tungllendingunni þegar Neil sté úr stiga tunglferjunnar Erninum og niður á mánann.

                                    Ein af fáum myndum sem til eru af Neil Armstrong á tunglinu

"Eitt lítið skref fyrir manninn. Eitt stórt stökk fyrir mannkynið" sem er bókstaflega þýðingin á þessari setningu. Í þessu samhengi þýðir "manninn" það sama og "mannkynið" þannig að setningin verður merkingarfræðilega hálfgert klúður.

Þess vegna hefur Neil Armstrong ávallt haldið því fram að hann hafi sagt "Eitt lítið skref fyrir mann." þ.e. "One small step for a man" en a-ið hafi fyrirfarist í útsendingunni og einfaldlega ekki heyrst. Auki hafi hann mjög mjúkan hreim eins og allir frá Ohio þar sem a-in heyrast varla.

 

Mr Armstrong sagði að hann hefði sagt "eitt lítið skref fyrir mann"

Nú hefur verið sannað að a-ið var aldrei sagt og að Neil hefur líklega sleppt því vegna álagsins sem hann var undir.

Þegar setningunni hefur verið breytt í stafrænar upplýsingar sést vel að það er ekkert pláss fyrir a-ið því að r-ið í "for" rennur saman við m-ið í "man". Rannsókn á raddbeitingu Armstrongs gefur til kynna að hann hafi ætlað að sega "a man" því hann hækkar tóninn í "man" en lækkar hann í "mankind".

Þá bendir margt til að þessi fræga setning sem allir hafa haldið vera samda fyrir Neil að segja af einhverjum hjá NASA eða jafnvel í Hvíta húsinu, hafi verið spunnin upp af honum sjálfum á staðnum.

Bent er á að hrynjandin í málfari Armstrongs og að það vanti samtengingar í textann eins og "og" eða "en" sem yfirleitt fylgir skrifuðum texta, séu vísbendingar um að hann hafi sagt það sem hann sagði af sjálfum sér. Merkingarfræðileg mistök hans renna líka stoðum undir þessa kenningu.  

                    Tunglferjan Örnin á leiðinni niður á Tunglið 20. júlí 1969

 

 

Of hrædd til að ferðast saman í sömu flugvél -

Sögur þeirra farþega sem hurfu í Atlantshafið með flugi Air France AF 447 og aðstandenda þeirra eru byrjaðar að flæða um fjölmiðlana og netið. Ein þeirra segir frá hinni sænsku Schnabl fjölskyldu.

Christine 34 ára og eiginmaður hennar höfðu búið í Rio de Janeiro í tíu ár, en upprunalega voru þau frá Svíþjóð. þau áttu tvö börn, Philip fimm ára og þriggja ára dóttur.

Þau ákváðu að heimsækja Svíþjóð saman en vegna þess að bæði voru hrædd við að lenda í flugslysi ákváðu þau að skipta fjölskyldunni upp og taka sitt hvora vélina til Parísar og aka þaðan til Svíþjóðar.  

Herra Schnabl  ásamt dótturinni tók vél sem fór á undan og þau lentu  heilu á höldnu í París nokkrum tímum seinna. Hann spurðist fyrir um vélina sem Christine kona hans og sonur hans Philip höfðu tekið og fór í loftið tveimur tímum á eftir hans vél.

Honum var þá sagt að hennar væri saknað. 

Mörgæsa-hommarnir Z og Vielpunkt

Í dýragarðinum í Bremerhaven, búa þeir Z og Vielpunkt. Þeir eru samkynhneigðar karlmörgæsir sem var gefið egg að liggja á eftir að raunverulegir foreldar þess höfðu hafnað því.  -

Hommaparið er nú afar upptekið við að ala upp ungann sem er þegar orðin fjögra vikna gamall.

Dýragarðurinn komst í fréttirnar 2005 þegar hann setti á laggirnar sérstaka rannsókn á samkynhneigð mörgæsa þá ljóst varð að meðal mörgæsa garðsins voru þrjú pör af samkynhneigðum karlfuglum.

Þessi Þrjú pör gerði ítrekaðar tilraunir til að eðla sig og reyna síðan að liggja á og klekja út steinvölum í kjölfarið.

Þegar að stjórnendur dýragarðsins létu fljúga fjórum kvenfuglum til Þýskalands og koma þeim fyrir í sömu kerbúrum og karlfuglunum samkynhneigðu, urðu þeir að hætta við þau áform all-snarlega, vegna gífurlegra mótmæla samkynhneigðra aðgerðasinna, sem ásökuðu dýragarðinn um afskipti af eðlilegri hegðun dýrana.

Samkynhneigðu mörgæsirnar sex fengu að vera áfram dýragarðinum og nú ala tvær þeirra upp ungan sem þeir sjálfir klöktu út úr eggi sem hafði verið hafnað. Samkynhneigð meðal mörgæsa er þekkt fyrirbrigði annarstaðar frá og einnig að mörgæsahommar hafi tekið að sér munaðarlausa unga og alið þá upp.

Á síðasta ári t.d. átti að reka tvo  mörgæsa-homma í burtu úr dýragarði í Kína fyrir að stela eggi frá gagnkynhneigðu pari. Eftir að dýraverndunarsamtök tóku málstað hommanna var þeim gefið egg til að klekja og voru þeir eftir það til friðs.

Vel er einnig kunnugt um samkynhneigð meðal annarra dýra sem þó er ekki að fullu skýrð. Því hefur verið haldið fram að hún þjóni fjölbreyttum tilgangi. Meðal bonobo apa sé hún notuð til að árétta yfirráð og meðal sumra fuglategunda séu það kvenfuglar sem para sig saman til að ala upp ungana. 

Hjá öðrum tegundum sé það hvötin til að eðla sig þótt enginn sé makinn af gagnstæðu kyni til staðar, en líkt og hjá mönnum, virðast sumar tegundir njóta kynlífs sem ekki hefur í för með sér tímgun.

Harmleikurinn við Beachy Head

Breskir fjölmiðlar hafa fjallað mikið um þá hörmulegu atburði sem áttu sér stað s.l. sunnudag við Beachy Head hamra í austur Sussex. forsaga þeirra er í stuttu máli þessi;

Kazumi og Neil Puttick eignuðust son fyrir fimm árum. Þau nefndu hann Sam. Aðeins sextán mánaða lenti hann í bílslysi og hlaut af því miklar mænuskemmdir. Sam lamaðist frá höfði og niður. Móðir hans Kazumi sem var hjúkrunarkona að mennt helgaði sig algjörlega umönnun Sams litla og sérstakur sjóður var stofnaður til styrktar honum. Með aðstoð sjóðpeninganna var keyptur sérútbúnaður fyrir Sam. Í janúar er haft eftir föður hans í viðtali þar sem hann þakkaði öllum sem að höfðu komið. "Ég er faðir sem aðeins langar til að sjá son sinn vaxa úr grasi hamingjusaman og heilbrigðan. Þið hafið gefið fjölskyldu okkar tækiæri til að sjá son okkar alast upp, þrátt fyrir slysið, og verða að þeirri persónu sem hann alltaf hefði orðið að."

Fyrir viku síðan veiktist Sam og læknar greindu hann með alvarlega heilahimnubólgu. Foreldrum hans var sagt að batahorfur væru afar litlar. Þau ákváðu að fara með Sam heim þar sem hann dó s.l. föstudag.

Á sunnudagskvöl fann strandgæslan lík Kazumi, Neils og Sams fyrir neðan klettana við ströndina við Beachy Head. Bifreið þeirra hjóna fannst í stæði skammt frá þessum alræmda sjálfvígastað, um 150 km. frá heimili þeirra. Niðurbrotin og yfirbuguð af sorg höfðu hjónin komið líki Sams fyrir í bakpoka ásamt uppáhalds leikföngunum hans og stokkið með hann á milli sín fram af 150 metra háum sjávarklettunum.

 

Hér að neðan er stutt myndband sem sýnir foreldra Sams þjálfa hann.

Sex skot af Tequila....í morgunmat

Undanfarna mánuði hefur Amy Winehouse dvalið á eynni St. Lucia í Karíbahafi. Amy er söngkonan hæfileikaríka sem allir fremstu jass og funk tónlistamenn okkar tíma hafa reynt að fá til liðs við sig, án árangurs hingað til.

Hugmyndin með að senda hana til þessarar flottræfla sérlendu og leigja þar undir hana tvær villur, var að gera, að margra mati, lokatilraun til að forða henni frá því að deyja langt um aldur fram.

Amy hefur oft verið nálægt því að enda líf sitt. Hún er eituræta fram í fingurgóma, forfallinn fíkill á heróín, krakk og kók. Að auki er hún haldin sjálfsmeiðingarhvöt. Líkami hennar er öróttur eftir fjölda skurða og sígarettubruna sem hún hefur veitt sjálfri sér.

Á St. Luciu hefur átta manna starfslið reynt að koma í veg fyrir að hún næði í eiturlyf að áfengi undaskildu. Amy kann alveg að meta bús, það er ekki óalgengt að hún hefji daginn með nokkrum skotum að Tequila. Mitch faðir hennar flaug til baka til Bretlands fyrir nokkrum dögum og sagði  að "Amy þarf að bjarga sér sjálf". Talsmenn útgáfufyrirtækisins sem borgar brúsann fyrir Amy eru alveg búnir að missa vonina um að Amy geri nokkru sinni aðra plötu. Í örðu húsinu sem hún hefur til umráða var innréttað hljóðupptökustúdíó fyrir hálfa milljón punda. Amy hefur varla komið þar inn fyrir dyr. Þeim stundum sem hún er nokkurn veginn edrú, eyðir hún í félagi við sex ára innfædda stelpu sem heitir Aaliyah.

Skilnaður þeirra Amy og Blakes er í farvatninu. Hann á von á barni með núverandi sambýliskonu sinni. Amy saknar hans sárt og kvartar yfir að minningarnar sæki á hana. Blake og Amy eyddu hveitibrauðsdögunum einmitt á St. Lucia.

Sögurnar um drykkjuskap hennar "í meðferðinni" eru yfirgengilegar. Innfæddir eru orðnir vanir að sjá "Crazy Amy" skríðandi á fjórum fótum og spúandi yfir fætur annarra gesta sem gera sitt besta til að forðast allt samneyti við hana.

En hvað gengur Amy til með þessu framferði. Allir sem þekkja hana vita að hún er bráðskörp og afar hæfileikarík kona sem var á góðri leið með að leggja heiminn að fótum sér. Faðir hennar hefur aðeins eina skýringu. "Sem barn þóttist hún oft vera að kafna eða þóttist  villast og tínast í miðri London. Það sem hún var að sækjast eftir var að fólk hefði áhyggjur af henni."

Nánari umfjöllun um Amy er að finna  hér.

Hafa rétt til að vera jafn óhamingusamar og karlar

Að skoða samtímann í ljósi viðtækra og marktækra skoðanakannana, gefur okkur m.a. tækifæri til þess að sjá hvaða áhrif ný hugmyndafræði hefur á samfélagið.

Fyrir 1970, áður en kveinréttindabaráttan náði hámarki á vesturlöndum, fór fram viðamikil skoðanakönnun sem sýndi að konur álitu sig öllu jafna, umtalsvert hamingjusamari en karlar.

Á síðustu 30 árum hafa tækifæri kvenna til að velja hvort og hvenær þær kjósa að stofan til fjölskyldu og barneigna, til að ganga menntaveginn og til að láta að sér kveða í stjórnmálum og atvinnulífi, aukist til muna. Jafnrétti kynjanna hefur verið lögfest í vel flestum löndum vesturheims.

Niðurstöður nýrrar bandarískrar könnunar sem einnig náði til Evrópulandanna og kynnt hefur verið undir nafninu "Mótsögnin um minnkandi hamingju kvenna" sýnir að hamingja kvenna er nú til jafns við það sem gengur og gerist á meðal karla.

Þeir sem stóðu fyrir könnuninni viðurkenna að konur séu í dag líklegri til að segja hug sinn allan en  þær voru þegar viðmiðunarkönnunin var gerð um 1970. Þannig er mögulegt að niðurstöður þeirrar könnunar hafi verið skekktar af tilhneigingu kvenna á þeim tíma, til að látast vera sáttar við sinn hlut, vegna þess að almenn viðhorf styrktu þá ímynd kvenna að þær ættu helst heima í eldhúsinu, uppteknar af barnauppeldi.

Ein af spurningunum sem vakna þegar rýnt er í þessa nýju könnun er hvort þau karllægu gildi sem svo greinilega ráða lögum og lofum í samfélaginu og konum er boðið að tileinka sér, hafi þær áhuga á að neyta jafnréttis síns, séu yfirleitt til þess fallin að auka hamingju fólks. 

Susan Boyle, undur eða viðundur?

Hreyfingar hennar á sviðinu þegar hún hristi á sér mjaðmirnar minntu á  litla stúlku sem er að reyna að herma eftir sexý hreyfingum fullorðinna kvenna og að hún tönglaðist á setningunni "I know nothing" eins og þjónninn Manúel í Fawlty Towers.

Annað kvöld (laugardagskv.30.mai) ráðast úrslitin þetta árið í stærstu og vinsælustu hæfileikakeppni Bretlands "Britain Got Talent".( hér eftir BGT) 

Keppnin er "raunveruleikaþáttur " sýndur í beinni þar sem allt getur gerst og framleiðendur gera sitt besta til að vekja hlátur og grát.  Keppnin er hugarfóstur Símonar Cowell, mannsins sem allir elska að hata og meðdæmendur hans eru þau Piers Morgan og Amanda Holden. Áhorf á þennan umdeilda þátt hefur verið með eindæmum, sérstaklega á undaúrslitin sem staðið hafa yfir öll kvöld þessa viku og búist er við að allt að 14 milljónir muni fylgjast með lokakvöldinu.

BGT hefur verið talvert gagnrýnd þetta árið fyrir að vera miklu nær nútíma útgáfu af viðundrasýningu eins og þær tíðkuðust á tímum Viktoríu Bretadrottningar, en raunsannri leit að hæfileikaríku fólki. Feitir dansandi feðgar, maður sem boraði í gegnum nefnið á sér og hengdi þunga hluti í andlitið á sér, burlesque dansari með sjálflýsandi brjóst og Darth Vader eftirherma komust öll í undanúrslit.

Ein af þeim sem komin er úrslitin er hin miðaldra skoska jómfrú Susan Boyle. Frammistaða hennar fyrsta hluta keppninnar gerði hana heimsfræga á eini nóttu. í kjölfarið haf stjörnur og stórmenni keppst um að baða sig í ljósinu með henni. Ein af þeim er hin ofur-sílikon gellan og leikkona Demi Moore sem sagt er að sé á leiðinni til að styðja við bakið á Susan í kvöld. Hvort Demi er besti stuðningsaðilinn sem Susan getur fengið verður að telja í besta falli vafasamt. Konan hefur eytt meira en 250 þúsund pundum í lýtaaðgerðir. Súsan hefur reyndar litað sitt gráa hár og plokkað augnabrúnirnar en afskipti Demi af henni virka einhvern veginn hjákátlegar.

Frægðin hefur tekið sinn toll af Susan sem ekki var á neinn hátt tilbúin til að söðla yfir í að vera ofurstjarna með tugi blaðamanna á hælunum frá því að vera einsetukona sem átt hefur við ákveðna andlega fötlun að stríða frá fæðingu. En auðvitað dettur engum í hug að taka neitt tillit til þess. Hreyfingar hennar á sviðinu þegar hún hristi á sér mjaðmirnar minntu á  litla stúlku sem er að reyna að herma eftir sexý hreyfingum fullorðinna kvenna og að hún tönglaðist á setningunni "I know nothing" eins og þjónninn Manúel í Fawlty Towers. Þetta virtist ekki hringja neinum viðvörunarbjöllum hjá framleiðendunum. Og ef það er satt að framleiðendur þáttanna hafi haft samband við hana frekar en hún við þá, hafa þeir mikið á samviskunni fyrir að skilja hana eftir svona berskjaldaða. Í stað þess að vernda hana og veita henni þann stuðning sem hún fyrirsjáanlega þurfti á að halda, sýna þeir mestan áhuga á að hámarka alla umfjöllun um Susan til að auglýsa þættina.

Í vikunni lenti Susan í smá útistöðum við fólkið á hótelinu þar sem hún gistir á meðan þættirnir eru sendir út. Löggan var kölluð til. Fólk sagði að hún hefði hrópað á sjónvarpsskerm eitthvað ófagurt þegar að Piers Morgan (sem hún segist vera svolítið skotin í ) bar lof á einn mótkeppenda hennar. Hún var greinilega ekki í góðu jafnvægi og ætlaði í kjölfarið að yfirgefa hótelið og keppnina með tárin í augunum. Piers kom í alla sjónvarpsfréttaþætti í gærkveldi og bað henni griða, vitandi að hann var hluti af vandmálinu frekar en nokkuð annað. Hann sagði að fréttamenn og almenningur hefði verið Susan óvægin eftir að henni förlaðist söngurinn í undanúrslitunum. Það er rétt.

Það er eftir nokkru að slæðast að vinna keppnina. Fyrstu verðlaun eru 100.000 pund og boð um að koma fram á sýningu fyrir drottninguna. En hver sem úrslitin verða annað kvöld er full ástæða til að hafa áhyggjur af Susan. Um hana sitja hrægammarnir, fréttahaukarnir og þeir sem vilja, á meðan hægt er, baða sig í sviðsljósinu með henni. Ekki að það þurfi að hafa áhyggjur af því sem Susan kann að gera, heldur af því hvað aðrir kunna að gera henni.

Waltzing Matilda

Eins og gerist og gengur með dægurlög, lærir maður þau stundum og syngur, án þess að vita nokkuð um tilurð lags eða texta. Eitt slíkt lag, Waltzing Matilda, ættað frá Ástralíu eins og "Tie me Kangaroo Down Sport" sem ég bloggaði um fyrr í vikunni, er sungið víða um heim án þess að margir skilji textann sem þó á að heita að sé á ensku. En það er ekki nein furða því fæst í textanum hefur augljósa merkingu. Hann er skrifaður á sér-mállýsku ástralskra flækinga og farandvinnumanna sem flökkuðu um Ástralíu um og eftir aldamótin 1900.

Nánar til tekið er textinn saminn af skáldinu og þjóðernissinnanum Banjo Paterson árið 1887 en lagið var fyrst gefið út á nótnablöðum árið 1903. Það sama ár var byrjað að nota það til að auglýsa Billy te og upp úr því varð það landsfrægt.  Peterson byggði laglínuna á lagstúf eftir eftir Christinu Macpherson, skoska konu sem sjálf taldi sig aldrei til tónskálda.

Um lagið hafa spunnist fjölmargar sögur og sagnir og þeim er öllum gert skil á Waltzing Mathilda safninu í Vinton í Queensland. Ein þeirra þykir líklegri en allar aðrar og hún er sú að taxti lagsins sé byggður á atburðum sem áttu sér stað í Queensland árið 1891. Þá fóru rúningarmenn í verkfall sem næstum því varð að borgarstyrjöld í nýlendunni. Verkfallinu lauk ekki fyrr en forsætisráðherrann Samúel Griffith sendi herinn gegn verkfallsmönnum. Í september 1894 hófu rúningsmenn á Dagworth býlinu í norður Winton enn á ný verkfall. Aðgerðirnar fóru úr böndunum og hleypt var af byssum upp í loftið og kveikt var í  reyfakofa sem tilheyrði býlinu auk þess sem nokkrar ær voru drepnar.

Eigandi býlisins ásamt þremur lögreglumönnum elti uppi mann sem hét Samúel Hoffmeister sem æi stað þess að láta ná sér lifandi fyrirfór sér með byssuskoti við  Combo vatnsbólið.

Í textanum segir frá farandverkamanni sem lagar sér te við varðeld eftir að hafa satt hungur sitt á stolnum sauð. (Minnir á lagið um íslenska útlagann upp undir Eiríksjökli) Þegar að eigandi sauðsins kemur á vettvang ásamt þremur lögreglumönnum til að handtaka þjófinn (refsingin við sauðaþjófnaði var henging) hleypur hann út í tjörn og drukknar. Eftir það gengur hann aftur á staðnum.

Þótt lagið sé oft notað eins og þjóðsöngur Ástralíu, hefur það aldrei hlotið formlega viðurkenningu sem slíkt. Hér á eftir fer algengasta útgáfa textans en hann er til í nokkrum útgáfum. Þetta er sú útgáfa sem varð frægust og notuð er m.a. í teauglýsingunni. Hana er líka að finna vatnsþrykkta í síðustu blaðsíðurnar á áströlskum vegabréfum.

Once a jolly swagman camped by a billabong
Under the shade of a coolibah tree,
And he sang as he watched and waited 'til his billy boiled
"You'll come a-Waltzing Matilda, with me"

Waltzing Matilda, Waltzing Matilda
"You'll come a-Waltzing Matilda, with me"
And he sang as he watched and waited 'til his billy boiled,
"You'll come a-Waltzing Matilda, with me".

Down came a jumbuck to drink at that billabong,
Up jumped the swagman and grabbed him with glee,
And he sang as he shoved that jumbuck in his tucker bag,
"You'll come a-Waltzing Matilda, with me".

Waltzing Matilda, Waltzing Matilda
"You'll come a-Waltzing Matilda, with me"
And he sang as he shoved that jumbuck in his tucker bag,
"You'll come a-Waltzing Matilda, with me".

Up rode the squatter, mounted on his thoroughbred,
Down came the troopers, one, two, three,
"Where's that jolly jumbuck you've got in your tucker bag?"
"You'll come a-Waltzing Matilda, with me".

Waltzing Matilda, Waltzing Matilda
"You'll come a-Waltzing Matilda, with me"
"Where's that jolly jumbuck you've got in your tucker bag?",
"You'll come a-Waltzing Matilda, with me".

Up jumped the swagman and sprang into the billabong,
"You'll never catch me alive", said he,
And his ghost may be heard as you pass by that billabong,
"You'll come a-Waltzing Matilda, with me".

Waltzing Matilda, Waltzing Matilda
"You'll come a-Waltzing Matilda, with me"
And his ghost may be heard as you pass by that billabong,
"You'll come a-Waltzing Matilda, with me."
"Oh, You'll come a-Waltzing Matilda, with me."

Swagman er maður sem ferðast um landið og leitar sér að vinnu. "Swag" eru pjönkur hans, venjulega viðlegubúnaður hans samanrúllaður utanum aðrar eigur hans.

Waltzing  er að flakka (að valsa um). Kemur af þýska orðatitækinu  auf der Walz  notað yfir iðnaðarmenn sem ferðuðust um í þrjú ár og dag til að vinna og kynna sér nýungar í fagi sínu. Þetta er siður sem enn í dag tíðkast meðal smiða.

Matilda  er rómantískt nafn yfir pjönkur flakkara. Þýskir innflytjendur kölluð ákveðna tegund af yfirhöfn Mathildi vegna þess að hún hélt á þeim hita um nætur rétt eins og kona mundi gera.

 Billabong er tjörn sem mynduð er við árbugðu og notuð er til að brynna dýrum og mönnum. 

 Coolibahtré er tegund af  tröllatré (eucalyptus) tré sem grær nálægt billabongum.

Jumbuck er villisauður sem erfitt er að náí til að rýja eða nýta á annan hátt. Nafnið gefur til kynna að að sauðurinn hafi gengið villtur og órúinn og þess vegna hvers manns að slátra.

Billy er dós eða dolla sem vatn er soðið í. Tekur venjulega um 1. lítir.

Tucker bag  er malur. (tucker = fæða)

Troopers er lögreglumenn

Squatter er  land eða hústökufólk. Ástralskir landtökumenn voru bændur sem ólu hjarðir sínar á landi sem ekki tilheyrði þeim löglega. Í mörgum tilfellum fengu þeir lagalegan rétt til að nota landið þótt þeir eignuðust það aldrei.

Eylandið stóra skammt suður af Íslandi

Á nánast öllum kortum sem gerð voru af norður Atlantshafi á árunum 1550 til 1660 er að sjá suður af Íslandi stórt og mikið eyland. Landið er kallað Frisland, Frislanda, Frischlant, Friesland, Freezeland, Frislandia, eða Fixland.

Ekki ber samt að rugla þessum heitum saman við héraðið Frísland í norður Hollandi þar sem  Egill Skallagrímsson herjaði forðum. 

Á sumum kortum frá þessum tíma eru annað hvort eða bæði Ísland og Færeyjar stundum nefnd Frislönd en það stafar af þeim misskilningi manna almennt á þessum tíma að í miðjum norður Atlantsálum hafi risið umgetið eyland.

Misskilningurinn fékk byr undir báða vængi árið 1558 þegar Nicolò nokkur Zeno, gaf út bréf sem hann sagði vera skrifuð af áum sínum, bræðrunum Nicolò og Antonio Zeno. Bréfin kvað hann vera samtímaheimild um ferðir þeirra bræðra um norðurhöf laust fyrir aldamótin 1400. Bréfunum fylgdi kort sem þekkt hefur orðið sem "Zeno kortið" en það sýnir í viðbót við kunn lönd eins Bretlandseyjar, Írland og Ísland, eylandið "Frislanda" auk nokkurra annarra óþekktra eyja.

Bréf þeirra Nicolò og Antonio eru að öllum líkindum skáldskapur og m.a. hefur komið í ljós að á þeim tíma sem þeir eru sagðir vera í ferðalögum til Frislanda, Íslands og Grænlands, stóð Nicolò í málferlum suður á Ítalíu í tengslum við fjársvik sem kennd voru upp á hann þegar hann var herstóri í Modone og Corone á Grikklandi frá 1390-1392. Zeno aðalsfjölskyldan var vel kunn á Ítalíu og auðgaðist vel á því m.a. að hafa einkaleyfi til vöru og fólksflutninga milli Landsins helga og Ítalíu á meðan fyrstu krossferðunum stóðu.

Bréfunum er skipt í tvo hluta. Sá fyrri eru bréf frá Nicolò til Antonio og sá síðari frá Antonio til bróður síns Carlo. Þrátt fyrir að vera gróf fölsun eru þau samt ansi skemmtileg aflestrar. Þau blanda saman staðreyndum og skáldskap þannig að erfitt er stundum að greina muninn þar á milli. Nicolò lýsir ferðum sínum til Bretlands, Íslands og "Frislanda" sem hann segir vera stærri en Írland. Nicolò segist hafa verið fyrir tilviljun bjargað af prinsinum "Zichmni"sem réði yfir Porlandseyjum undan suðurströnd Frislanda og einnig jarlríkinu Sorand á suðurströnd Frislanda.

Nicolò býður Antonio bróður sínum að koma til Frislanda sem hann og gerir og þar dveljast þeir saman næstu 14 árin. Undir stjórn Zichmni herja þeir á nálæg lönd, þ.á.m. "Estlanda" sem gætu verið Shetlandseyjar miðað við hvernig staðsetningu þeirra er lýst í bréfunum. Þeir ráðast líka á Ísland en verða frá að hverfa vegna þess hve vel landið er varið. Að lokum ráðast þeir á eyjarnar Bres, Talas, Broas, Iscant, Trans, Mimant, Damberc. (Allt eru þetta ímynduð eylönd.)

Zichmni byggir virki á Bres og lætur Nicolò eftir stórn þess. Nicolò siglir þar á eftir til Grænlands og finnur þar munkaklaustur með miðstöðvarkyndingu. Hann snýr aftur til Frislanda eftir fjögur eða fimm ár, þar sem hann deyr.

Skömmu eftir dauða Nicolò fær Zichmni fréttir af sjómönnum sem snúið hafa aftur til Frislanda eftir 25 ára fjarveru. Segjast þeir hafa tekið land á stórum eylöndum í vestri sem þeir kalla Estotiland og Drogeo. Sjómennirnir segjast hafa séð þar einkennileg dýr og komist í kynni við mannætur sem þeim tókst samt um síðir að kenna að veiða fisk.

Með það fyrir augum að sannreyna sögu sjómannanna siglir Zichmni ásamt Antonio í vesturátt á tveimur skipum og finnur þar fyrir eylandið Íkaríu. (Icaria)

Samkvæmt bréfunum, koma íbúar Íkaríu róandi á móti þeim áður en þeim tekst að taka þar land. Þeim er gert ljóst af einum frumbyggjanum sem talaði mál þeirra, að ef þeir hygðust taka landið mundu þeir mæta mikilli mótspyrnu.

Zichmni siglir síðan áfram í vestur og tekur loks land á skaga sem nefndur er Trin og er að finna á suðurodda landsins Engrouelenda. Þar ákveður Zichmni að byggja sér bæ en Antonio sem ekki líkaði loftslagið heldur til baka til Frislanda ásamt mörgum úr áhöfn sinni.

Þrátt fyrir að allar frásagnir í bréfunum séu með ævintýralegasta hætti, er svo að sjá að margir hafi trúað þeim. Í seinni tíð hafa nokkrir rithöfundar reynt að færa rök fyrir því að prins Zichmni hafi verið sannsöguleg persóna, eða Hinrik I Sinclair, Jarl af Orkneyjum.

Þótt nokkuð sé vitað um ættir og ævi Hinriks er ekki vitað hvernig hann dó. Hans er síðast getið í tengslum við orrustu sem átti sér stað á Scalloway nálægt Þingvöllum á Shetlandseyjum 1391. Í annálum er þess getið að Englendingar hafi gert innrás í Orkneyjar sumarið 1401. Vegna þess að Hinriks er hvergi getið eftir það hefur verið gert ráð fyrir að hann hafi þá verið dáinn eða verið drepinn í þeim skærum.

Á síðari árum hefur hins vegar komið út haugur af bókum sem leiða líkur að því að Hinrik hafi sigld frá Orkneyjum til Vesturheims og ekki snúið til baka. Sumar þessara bóka styðjast við Zeno bréfin.

Þá halda enn aðrar því fram að Hinrik hafi verið einn af musterisriddurunum og verið falið að sigla með fjársjóð þeirra sem sagt er að þeir hafi fundið undir musterisrústunum í Jerúsalem, þangað sem hann væri óhultir. Þessu halda sumir fram í fullri alvöru þótt að rúm öld hafi liðið a milli aðfararinnar miklu á hendur riddurunum og þar til Hinrik fæddist.  Fjársjóðurinn er sagður hafa verið frá dögum Salómons konungs en aðrir segja hann hafa verið hinn heilagi kaleikur.

Sem rök fyrir því að Hinrik hafi siglt til Nova Scotia í Kanada og sest þar að á meðal Mic Mac indíána sem eru frumbyggjar þess landshluta, er bent á að siglingafáni  riddarareglunnar og flaggveifa MicMacanna séu nánast eins.  

Þá hefur fundist fallbyssa í höfninni í Louisburg í Nova Scotia af ítalskri gerð og frá þeim tíma er þær voru enn steyptar í hlutum frekar en í heilu lagi og þess vegna fyrir árið 1400. Byssuna er hægt að sjá í virkissafninu í Louisbourg.

Öllu veikari rök eru tengd hinum svokallaða Newport turni og steinristum við Westford Knight.  Bæði turnin og risturnar hafa verið notuð sem "sannanir" fyrir því að vesturlandabúar hafi gengið um grundir norður Ameríku löngu fyrir daga Kólumbusar þar. (1492)

Þá er einnig peningapytturinn á Eykareyju dreginn in á málið sem felustaður umgetins fjársjóðs.

Árið 1486 lauk barnabarn Hákons, William Sinclair, við byggingu á kapellu í skotalandi sem kölluð er Rosslyn Kapellan. Víða í um bygginguna er að finna tákn sem notuð voru af musterisriddurunum og það sem meira er, myndir af jurtum sem aðeins er að finna í Norður Ameríku. Aðrir hafa bent á þann möguleika að myndirnar séu stílfærðar myndir af evrópskum jurtum.

Pældíðí mar

Það er óhætt að fullyrða að rétt eins og hver kynslóð tileinkar sér ákveðin klæðaburð, kryddar hún málfar sitt með tískuorðum. Hvernig ákveðin orð eða frasar komast í tísku og falla síðan í gleymsku, finnst mér áhugaverð pæling. Sérstaklega hvernig hópar sem kenna sig við ákveðna jaðarmenningu taka upp orð, oft gömul, og gefa þeim nýja merkingu. Sum þessara orða lifa reyndar áfram í málinu eins og t.d. sögnin að "pæla" sem komst í tísku upp úr 1960 en var sjaldan notað fram að því nema að hún tengdist jarðrækt eða mælingu á vatnshæð eða olíuhæð í tönkum. Upp úr 1960 voru allt í einu allir farnir "að pæla í gegnum" eitthvað eða bara "að pæla í" einhverju,  í merkingunni að hugsa um eða áforma.

Þegar ég var unglingur notuðust hipparnir mikið við ensku orðin "groovy" og "heavy."  Þau orð heyrast lítið í dag en í staðinn eru komin orðin "cool" og "awesome".  Mestu töffararnir notuðu "groovy baby" og "heavy man".

Groovy var notað yfir eitthvað sem var mjög gott. Fyrst var það aðallega brúkað um tónlist enda ættað úr þeim bransa. Í kring um 1930 töluðu djass og swing aðdáendur um að vera "in the groove" og áttu þá við að allt væri komið af stað rétt eins og nálin væri komin í skorurnar (grooves) á hljómplötunni.

Lagið "Feeling groovy" með Art Garfunkel og Paul Simon var vinsælt hippalag og Dave Cash sem starfaði sem plötuþeytir hjá BBC 1 gerði frasann "Groovy baby" að slagorðum þátta sinna. Brátt varð allt sem hönd á fest "groovy" og  tónlistarmenn á þeim tíma töluðu um "ákveðið groove" um sérstakan áslátt eða tilfinningu við hljóðfæraleik.

Samt er ekki svo að skilja að íslenskir hippar hafi látið sitt eftir liggja þegar kom að hinni sérstöku íslensku málhreinsunarstefnu. Orðið "joint" varð að jónu og "stoned" að skakkur. Þannig sátu þrælskakkir unglingar og réttu á milli sín jónuna á mean allt var svo Groovy.

Orðið "heavy" var notað um allt sem þótti sérstaklega alvarlegt, mikilvægt eða krefjandi. "Heavy" kom líka úr tónlistarbransanum og var eiginlega andstæða þess sem var "groovy" í djassinum upp úr 1930. Hipparnir tóku orðið upp á arma sína og þegar að hljómsveitin Steppenwolfe notaði setninguna "Heavy metal thunder" í laginu Born to be wild árið 1968, fluttist notkun þess yfir á ákveðna tegund rokks, það sem íslendingar kalla þungarokk. Á Enskunni heitir það vitanlega "Heavy metal". Þungur málmur (heavy metal) hafði fram að þeim tíma aðeins átt við þungamálminn úraníum.