Fęrsluflokkur: Višskipti og fjįrmįl

Rukk-kofavęšingin og įbyrgš rķkisins

Dettifoss

Ef fer sem horfir munu į nęstunni rķsa rukk-kofar viš margar helstu nįttśruminjar Ķslands.

Landeigendur ķ Reykjahlķš ętla aš innheimta gjald af feršamönnum sem skoša nįttśruperlurnar Dettifoss, Nįmaskarš og Leirhnjśk ķ sumar.

Sušurnesjamen hugsa sér til hreyfings meš gjaldtöku af "Brśnni milli įlfa" og sveitafélög į Sušurlandi kanna möguleikana į gjaldtöku viš Seljalandsfoss og Skógarfoss. Įsthildur Sturludóttir, bęjarstjóri ķ Vesturbyggš, segist hlynnt žvķ aš tekiš verši gjald af feršamönnum sem heimsękja Lįtrabjarg. Eins og komiš hefur fram ķ fréttum fetušu Landeigendur viš Geysi nżlega ķ fótspor eigenda Kersins ķ Grķmsnesi og hófu gjaldtöku inn į svęšiš.


latrabjarg_0Rukk-kofavęšingin er afleišing seinagangs og slóšahįttar stjórnvalda sem segjast ekki hafa efni į aš borga fyrir naušsynlega ašhlynningu į žeim svęšum sem žeir bera žegar įbyrgš į og skirrast viš aš frišlżsa ašrar nįttśruperlur, eins og Geysi, vitandi aš slķkt mundi gera rķkiš aš fullu og öllu įbyrgt fyrir öllum framkvęmdum a svęšinu.

Vegna žess aš stjórnvöld segjast ekki getaš fundiš fjįrmuni til ešlilegs višhalds og naušsynlegar verndar nįttśrumynja af žeim 275 milljöršum sem feršamenn skilja eftir sig ķ landinu, eru žau höll undir žį hugmynd aš nį fjįrmunum af feršamanninum sérstaklega til aš fjįrmagna verkefnin.

Ķ žeim tilgangi leitast žau aš leiša til aš innleiša svo kallašan nįttśrupassa sem flestir eru žó sammįla um aš ekki sé mögulegt aš śtfęra į skilvirkan hįtt. Rįšaleysi stjórnvalda og slęleg forgangsröšun ķ žessu mįli eru farin aš valda miklum skaša saman ber Rukk-kofavęšinguna og er einungis hęgt aš tślka žau sem afneitun į mikilvęgi feršažjónustunnar fyrir land og žjóš. Žaš er ašeins tķmaspursmįl žar til glundrošinn ķ žessum mįlum mun valda óafturkręfum spjöllum į feršažjónustunni ķ landinu og festir žaš ķ sessi sem land hinna glötušu tękifęra.

 


Sišleysi į Geysi

Ķ dag kom fram ķ samtali viš einn starfsmann žeirra sem reka veitingasöluna aš Geysi aš verslunin hefur minkaš žar allt aš 70% undafarna daga.

Žetta eru sömu ašilarnir sem taka žįtt ķ hinni ólöglegu starfsemi aš innheimta ašgangseyri aš eignum rķkisins į Geysisvęšinu, meš žvķ aš selja ašgangsmišanna, undir žvķ yfirskyni aš vera aš veita feršamönnum žjónustu.

Komiš hefur fram aš sölulaunin ętli žeir aš lįta renna ķ einhverskonar menningarstarfsemi. Aš auki finnst žeim sjįlfsagt aš skjóta skjólshśsi yfir žį sem hafa atvinnu aš žvķ aš taka žįtt ķ žessum ólöglegu og sišlausu višskiptum og óttast aš annaš vęri "mannréttindabrot".

Į mešan žeir sem oršiš hafa fyrir umtalsveršum skaša af innheimtuašgeršunum reyna skiljanlega aš bera hönd yfir höfuš sér, žótt ekki sé réttlęting žeirra beint sannfęrandi, žegir Landeigendafélagiš žunnu hljóši, rétt eins og žeir viti upp į sig skömmina. Eflaust bķšur žaš eftir aš dómur falli ķ mįlinu, en žaš mun verša tekiš fyrir ķ hérašsdómi n.k. föstudag. 

 


Nįttśrupassi er óžarfur

1150336_10151945164681570_1819163470_n

Tekjur af erlendum feršamönnum nįmu į sķšasta įri 275 milljöršum króna samkvęmt žvķ sem fram kemur į vef Samtaka feršažjónustunnar. Ef litiš er til vergrar landframleišslu er talan 389 milljaršar.

Hvernig sem žaš er reiknaš, er feršažjónustan aš skila mestum tekjum fyrir žjóšina af öllum atvinnugreinum hennar og komin langt fram śr sjįvarśtvegi,  orku og įlframleišslu.

Hluti af tekjum rķkisins af žessum fjįrmunum sem feršažjónustan skilar, ętti aušvitaš aš renna til višhalds og uppbyggingu žeirra staša sem rķkiš į eša/og ber įbyrgš į.

Enginn hefur komiš fram meš sanngjarna og skilvķsa leiš til aš innheimta af feršamönnum og landsmönnum sérstaklega fyrir aš njóta nįttśru landsins. Lausn žess mįls er aš gera žį óžarfa.

Aš innheimta sérstaklega fyrir einhverja žjónustu eins og vķša er gert, er aušvitaš sjįlfsagt.

Ef rķkiš vęri meš į nótunum mundi žaš gera rįš fyrir nęgilegum fjįrmunum į fjįrlögum sem tryggšu įframhaldandi vöxt og višgang žessarar mikilvęgu tekjulindar žjóšarinnar og rįšstafa žeim samkvęmt skynsamlegum įętlunum. Rķkiš hefur tekjurnar en žarf ašeins aš forgangsraša rétt.  Slķkt gerir nįttśrupassa óžarfa.


mbl.is Störfum ķ feršažjónustu fjölgar ört
Tilkynna um óvišeigandi tengingu viš frétt

Gręšgi Landeigenda mun koma žeim ķ koll

Žaš er meš ólķkindum hvernig stašiš hefur veriš aš lokun Geysissvęšisins. Svo kallašir Landeigendur krefjast žess aš greiddar séu sex hundruš krónur fyrir ašgang aš nįttśrgersemum sem ekki eru ķ žeirra eign. Neikvęšar hlišar žessa mįls fyrir landiš og feršamenn sem žaš heimsękja eru fjölmargar. Hér er tępt į nokkrum žeirra:

1. Landeigendafélagiš sem stendur aš gjaldtökunni į ekki nema 65% af landinu sem žaš selur ašgengi um og naušsynlegt er aš fara um til aš komast aš svęši sem er aš öllu leiti ķ eigu rķkisins..

2. Landeigendafélagiš į ekki neinn hlut ķ landinu sem ašalašdrįttarafl stašarins, Geysir og Strokkur, heyra til. Sś landsspilda tilheyrir rķkinu aš öllu leiti.

3. Megin rök Landeigendafélagsins fyrir žvķ aš hefja gjaldtöku er aš hlśa žurfi betur aš svęšinu. Samt hafnaši žaš tilboši rķkisins um aš 30 milljónum įsamt launum eins starfsmanns verši variš til svęšisins fram til įrsloka 2015. Žaš er žvķ ljóst aš fyrir gjaldtökunni liggja ašrar įstęšur en vernd nįttśrunnar.

4. Rķkiš hefur kęrt gjaldtökuna žar sem hśn er talin ólögleg af lögmönnum rķkisins. Höfnun į lögbanni viš gjaldtökunni, felur ekki ķ sér lagalega višurkenningu į starfseminni.

5. Gjaldtakan hófst įn žess aš gefa feršaskipuleggjendum nęgan fyrirvara til aš koma gjaldinu inn ķ söluverš ferša į svęšiš.

6. Engin starfsleyfi hafa veriš veitt til žessarar starfsemi, hvorki aš hįlfu heilbrigšisyfirvalda eša Umhverfisstofnunnar sem fer meš eftirlit nįttśrumynjum ķ eigu rķkisins. Žį hefur Sżslumašurinn į Selfossi engar umsóknir frį félaginu til mešferšar.

7. Ólöglega er stašiš aš gjaldtökunni bókhaldslega. Landeigendafélaginu er skylt aš skila 25.5% viršisaukaskatti af ašgengi nįttśrumynja samkvęmt heimildum frį Rķkisskattstjóra. Ašgöngumišar, séu žeir yfirleitt afhentir feršamanninum eru teknir af honum aftur og į žeim kemur ekkert fram um aš veriš sé aš innheimta viršisaukaskatt. Sé bešiš um kvittun fęst handskrifašur blokkar-reikningur žar sem ekki kemur fram aš neinn viršisaukaskattur sé innifalinn ķ gjaldinu.

7. Mikil hętta hefur skapast viš innheimtuhlišiš žegar röš feršamanna teygir sig śt į žjóšveginn fyrir framan žaš. Efra hliši aš svęšinu hefur veriš lokaš meš kešju og žaš vaktaš af starfsmanni Landeigendafélagsins.

8. Algjör óvissa rķkir um réttarstöšu feršamanna sem keypt hafa sig inn į svęšiš, hvernig stašiš er aš tryggingum į svęšinu og hver er įbyrgur fyrir öryggi žeirra sem um svęšiš fara, eftir aš hafa greitt fyrir ašgang aš svęšinu. 

8. Ómögulegt er aš sjį hvernig hęgt er aš samręma gjaldtöku af žessu tagi hugmyndum um hinn svokallaš "Nįttśrupassa". Varla er hęgt aš krefjast margfaldrar gjaldtöku af feršamönnum fyrir ašgang aš sama stašnum.

9.  Ę fleiri feršaskipuleggjendur beina nś višskiptum sķnum annaš og staldra mun skemur viš į Geysi en įšur. Feršamenn sem greitt hafa ašgang aš svęšinu eyša öllum žeim tķma sem žeir geta inn į svęšinu og vilja aušvitaš fį sem mest fyrir sinn snśš. Žar af leišandi koma žeir mun minna viš ķ verslunum Geysissvęšisins en įšur og žeir sem koma žar viš gera žaš einungis til aš kaupa sér miša inn į svęšiš. Žeir sem leigja ašstöšuna į Geysi geta varla veriš hressir meš žessa śtkomu, en žeir eru samt aušsjįanlega saman ķ pśkki meš landeigendum.

Erfitt er aš sjį hvernig žessari gjaldtöku veršur framhaldiš eftir aš kęrur byrja aš berast viškomandi yfirvöldum vegna žessara margföldu brota į lögum landsins.  

 


mbl.is Ekki rétt aš borga fyrir nįttśru
Tilkynna um óvišeigandi tengingu viš frétt

Stjórnvöld viš aš drepa gullgęsina

d_billeder_geysir_fylltur.jpgEf fer sem horfir, veršur feršažjónusta innan fįrra įra mikilvęgasta atvinnugreinin į Ķslandi. Hśn mun afla meiri gjaldeyristekna fyrir landiš en sjįvarśtvegurinn sem nś er ķ fyrsta sęti en feršažjónustan fylgir žar žegar fast į eftir ķ öšru sęti.

Gjaldeyristekjur ķ feršažjónustu hafa aukist mikiš sķšustu įrin og voru įriš 2012 alls 238 milljaršar skv. Hagstofu Ķslands en žaš gerir 23.5% af heildargjaldeyristekjum žjóšarbśsins.

Sjįvarśtvegur aflar 269 milljarša sem er 26.58% og aflar žvķ stęrsta hlutans, feršažjónustan er ķ öšru sęti og įlvinnsla aflar 225 milljarša sem er 22.29% sem setur hana ķ žrišja sęti.

4255331-sigridharstofa_gullfoss.jpgFeršažjónustan hefur veriš ķ žrišja sęti ķ mörg įr žangaš til įriš 2012 en žį fjölgaši erlendum feršamönnum um 19% og gjaldeyristekjum um 21%.

Samt eru stjórnvöld komin į fremsta hlunn meš aš drepa gullgęsina meš andvaraleysi sķnu.

Žeir stašir sem flestir feršamenn heimsękja eru annaš hvort frišlżst svęši eins og Gullfoss, eign žjóšarinnar eins og Geysir,  Žjóšgaršar eins og Žingvellir og Skaftafell og fl. eša sérstök nįttśruverndarsvęši, eins og Mżvatn. - Žaš stendur upp į rķkisvaldiš aš višhalda žessum svęšum, stżra ašgenginu aš žeim og reka naušsynlega žjónustu ķ tengslum viš žau. 

_orlaksbu_1209986.jpgŽrįtt fyrir umtalsverša tekjuaukningu rķkisins af feršamennsku, stendur fjįrsvelti öllum žessum svęšum fyrir žrifum. Vegna fjįrskorts er ekki hęgt aš auka ašgengi aš salernum, višhalda gróšri, bęta gönguleišir, skipuleggja og stękka bķlastęši, auka upplżsingagjöf eša manna naušsynlega öryggisvörslu.

Almennt er tališ aš fjöldi feršamanna į landinu sé žegar nokkuš yfir žolmörkum, mišaš viš žį ašstöšu sem žessi svęši hafa upp į aš bjóša. Einkum er žetta įberandi žegar aš faržegar skemmtiferšaskipana fara ķ dagsferšir. Og enn er bśist viš mikilli įrlegri aukningu feršamanna nęsta įratuginn.

haki.jpgStjórnvöld hafast samt ekkert aš. Žau bera viš fjįrskorti. Žaš eina sem žeim dettur ķ hug er aš reyna aš finna ašferš til žess aš leggja nefskatt į feršmenn, skatt sem enginn trygging er fyrir aš skili sér nokkru sinni žangaš sem hann gęti hugsanlega nżst. Aš auki mundu slķk skattheimta fęla frį okkur feršamennina. Tekjur rķkisins af feršamönnum aukast įr frį įri, en žrįtt fyrir žaš sjį žau sér ekki fęrt aš standa undir lįgmarks žjónustu viš feršamenn į svišum sem undir žaš heyrir.

Hér koma nokkur dęmi um umbętur sem žyrfti aš koma starx ķ verk į Gullna Hringum einum. 

endalausa_gongubrautin_a_hakinu.jpg1.Į Hakinu į Žingvöllum žarf aš opna leišina af śtsżnispallinum nišur ķ Almannagjį.

2. Žar  žarf aš stękka bķlastęšin og endurskipuleggja žau.

3.Salerni į nešri bķlastęšum mundu létta til muna įlaginu į Hakinu į Žingvöllum. Hafa veršur ķ huga aš a.m.k. hįlf milljón manns kemur į stašinn hvert įr.

4. Viš Geysi žarf aš bęta ašgengiš viš efra hlišiš. Žar er varanlegur pollur sem žarf aš fylla upp ķ og malbika yfir.

5. Į Gullfossi stendur Sigrķšarstofa lokuš og lęst žótt hęglega vęri hęgt aš breyta henni ķ góša almenna salernisašstöšu. 

6. Enn stendur lķkaniš af "Žorlįksbśš" upp viš Skįlholtskirkju, stašnum og žjóšinni til skammar. Žaš žarf aš rķfa eša flytja.


Į aš žiggja Žjórfé

2_usd_gratuity.jpgUm žaš eru deildar meiningar hvort tilhlżšilegt sé aš fólk sem starfar viš feršažjónustu į Ķslandi og ašrir, žiggi žjórfé af višskiptavinum sķnum. Žį eru feršamenn sjįlfir mjög ķ vafa um hvort sį sišur tķškist į landinu eša ekki. -

Žvķ hefur veriš haldiš fram, einkum hér įšur fyrr, bęši af Ķslendingum sjįlfum og žeim sem fjallaš hafa um landiš (dęmi) ķ ręšu og riti, aš Ķslendingar séu of stoltir til aš taka viš žjófé og žaš sé nęstum žvķ móšgandi aš bjóša žeim žaš. - Litiš vęri į slķk boš sem ölmusu.

Aušvitaš vita allir Ķslendingar aš žaš er ekki til sišs mešal okkar sjįlfra aš gefa žjórfé į veitingastöšum lķkt og gert er ķ flestum löndum Evrópu og Amerķku. En žį ber lķka žess aš gęta aš žótt oršin žjórfé og drykkjupeningar séu ekki glęnż meš žjóšinni, eru Ķslendingar eru tiltölulega nżfarnir aš "borša śti" og hinni svo kallašri krįrmenningu var ekki til aš dreifa hér į landi fyrr en upp śr 1986, eftir aš leyfilegt var aš selja bjór į veitingastöšum. - Nś hafa nokkrir veitingastašir tekiš upp žann siš aš geta žess į reikningnum aš žjórfé sé ekki innifališ.

cwb013.gifĶ löndum heimsins tķškast mismunandi sišir varšandi hverjum er gefiš žjórfé og hversu mikiš. Bandarķkjamenn eru įn efa örlįtastir og getur fólk ķ feršažjónustu į Ķslandi vel vitnaš um žaš.  Žeir gefa sem nemur 20% af žvķ sem žeir versla fyrir og gauka jafnan aurum aš flestu žjónustufólki, starfsfólki hótela, bķlstjórum og leišsögumönnum, hįrskerum og hįrgreišslufólki og leigubķlastjórum. Ķ Bretlandi er hefš fyrir hinu sama en upphęšin nemur um 10%. Ķbśar annarra landa Evrópu viršast taka miš af Bretum ķ žessum efnum, žótt rķkir Žjóšverjar hafi einnig orš į sér fyrir gjafmildi žegar vel er viš žį gert. 

Į Ķslandi er žvķ eftir nokkru aš slęgjast fyrir starfsfólk feršažjónustunnar, sem eins og vel er vitaš, er margt ķ lįglaunastörfum. Žess vegna žykja t.d. hópferšir meš Bandarķkjamenn eftirsóttar af bęši bķlstjórum og leišsögumönnum. Sama gegnir um japanska hópa sem jafnan gefa įkvešna upphęš į dag.

Į mörgum upplżsingasķšum um Ķsland į netinu sem fjalla m.a. um hvort gefa eigi žjórfé eša ekki, hefur veriš tekinn sį póll ķ hęšina aš žaš sé ķ góšu lagi aš gefa žjórfé, vilji fólk gefa til kynna aš žaš sé įnęgt meš žjónustuna, en aš viš žvķ sé ekki sérstaklega bśist af žjónustufólkinu. Alla vega komi žaš ekki til aš krefja gestina um féš, lķkt og gert er t.d.  ķ Bandarķkjunum, sé ekkert eša ekki nóg, skiliš eftir.

Žessu višhorfi er ég nokkuš sammįla. Žaš yrši hinsvegar afleit žróun ef atvinnurekendur fęru aš taka miš af žjórfénu žegar laun viškomandi eru įkvešin, lķkt og tķškast reyndar vķša um heiminn.  

da9e1_self_help_tips_2079905138_113a159c0f.jpgEn athyglisveršar eru rannsóknir Magnśsar Žórs Torfasonar viš Harvard Business School um samhengiš milli žjórfé og spillangar. Hann segir aš "greina megi spillingu ķ rķkjum eftir žvķ žjórfé sem višskiptavinir greiša og samkvęmt žvķ er spillingin meiri eftir žvķ sem algengara er aš greiša fyrir višvik og žjónustu meš žessum hętti. Įstęšan fyrir žvķ er sś aš fólk bżst viš žvķ aš fį eitthvaš aukreitis eftir žvķ sem žaš greišir meira.

Ķ rannsókninni skošušu Magnśs og mešhöfundar hans greišslu fyrir eitt og annaš, allt frį klippingu og leigubķlaakstur, ķ 32 löndum.

Samkvęmt nišurstöšum rannsóknar Magnśsar er lķtil spilling hér, į Nżja Sjįlandi og į hinum Noršurlöndum en mesta spillingin ķ löndum į borš viš Grikkland, Tyrkland, ķ Argentķnu og ķ Egyptalandi. Sjį hér


Óžolandi gaspur

Robert Barnard er einn žessara feršamįla-gśrśa sem segist vita hvaš allt į aš kosta og hvernig gręša mį sem mest į žeim, en žekkir ķ raun ekki veršleika neins žeirra. Hann notar ķ oršręšu sinni vel kunn blekkingahugtök višskiptalķfsins.

Leitt aš vita til žess ef aš einhverjir Ķslendingar meš gullgrafaraęši ętla aš hlaupa į eftir andlausum hugmyndum slķks og įlķka manna. -

Ķsland hefur ótvķręša sérstöšu mešal žjóša heimsins og bżr yfir ašdrįttarafli sem ekkert annaš land hefur. Fólk į ekki aš žurfa borga gróšabröllurum og bröskurum fyrir žaš eitt aš hafa lašast aš landinu. - Veršlag į ašgengi aš ķslenskri nįttśru į aš endurspegla sanngirni en ekki hvernig hįmarka mį gróšann af henni.

Žvķ mišur hljómar allt sem frį Roberti Bernad kemur og žeim sem enduróma žaš , eins og óžolandi gaspur.

Eins og ég hef oft sagt įšur ęttu stjórnmįlamenn og rįšgjafar žeirra aš lįta feršažjónustuna ķ friši og skipta sér sem minnst af henni. Hśn hefur hingaš til spjaraš sig įn afskipta žeirra, en nśna žegar henni hefur loks vaxiš fiskur um hrygg vilja allir Lilju kvešiš hafa og eiga.


mbl.is Feršamannapassar fyrir 10 milljarša
Tilkynna um óvišeigandi tengingu viš frétt

Į skķtugum skónum

Žaš er aš bera ķ bakkafullan lękinn aš bżsnast śt af umsvifum Jóns Įsgeirs Jóhannssonar sem žegar er fręgur er af allskonar endemum sem óžarft er aš tķunda hér.  

Margir hafa bešiš eftir žvķ aš eitthvaš af aurunum sem Jóni tókst aš bjarga undan, eftir hruniš og afskriftirnar allar voru aš baki, kęmu ķ leitirnar.

Žaš hlżtur aš vera kaldhęšni örlaganna aš hann finnur žeim nś staš ķ félagi meš žessu heiti, ž.e. Muddy Boots eša kannski er Jón bara aš storka žeim. Jón er sem sagt aldeilis ekki af baki dottinn og ętlar nś aš vaša aftur inn į gólfiš hjį Bretum į skķtugum skónum.


mbl.is Jón Įsgeir ķ hamborgarabransann
Tilkynna um óvišeigandi tengingu viš frétt

Aš teygja ķslenskan lopa ķ Kķna

Rammageršin selur "ķslenskar" lopapeysur sem eru prjónašar ķ Kķna. Hrįefniš, ullin er ķslensk og verksmišjan "ķslensk" ž.e. ķ eigu 66°Noršur. Žeir kunna aš teygja lopann ķ Kķna.

Aš sögn starfsmanns Rammageršarinnar er žetta fyrirkomulag tilkomiš vegna žess aš žeir sem prjóna lopapeysur hér heima fyrir Rammageršina anna ekki eftirspurn. Og aušvitaš er ekki hęgt fyrir fyrirtęki eins og Rammageršina aš bśa viš skort į lopapeysum. Peysan er afar vinsęll minjagripur og megniš er keypt af erlendum feršamönnum. Viš žurfum svo sannarlega į pundum og evrum aš halda. Žess vegna er žaš gert sem gera žarf, jafnvel žótt einhverjir vęli og segi žetta tómt svindl og svķnarķ. 

Mér finnst reyndar mjög snjallt af fulltrśum ķslenskra lopapeysuprjónara aš vekja athygli į žessu mįli. Žeir fį góša auglżsingu śt į žaš og geta um leiš minnt sjįlfa sig į aš merkja sķnar peysur, svo ekki fari į milli mįla hver prjónaši hvaš. -

En hvernig vęri aš  einhver sem illa gengur aš losa sig viš peysurnar sķnar, hefši samband viš Rammageršina og bjóši žeim varning sinn til kaups. - Žeir selja svo mikiš segja žeir, aš žeir verša aš fį Kķnverja til aš prjóna.

Engin hefur einkaleyfi į munstrinu sem gera lopapeysur "ķslenskar" og žašan af sķšur į ķslensku ullinni. Žaš er vitaš. - En eins og oft įšur, žegar einhverjum sżnist hann missa spón śr sķnum aski ķ munn śtlendinga, glittir ķ žjóšrembuna.

Nś vill ķslenskt verkalżšfélag lįta kanna ašbśnaš kķnverskra prjóna- kvenna og karla ef ske kynni aš hann vęri ekki sambęrilegur viš žaš sem ķslenskir prjónarar lifa viš. - Kannski žeir kanni ķ leišinni hvernig fólk hefur žaš ķ svitasjoppunum į Taķvan, Indlandi og ķ Kóreu žar sem stór hluti žess klęšnašar sem viš göngum ķ daglega er framleiddur.

Kķnversku lopapeysurnar eru į sama verši  (20-2400) og žęr sem prjónašar eru į Ķslandi žannig aš žótt vinnulaunin ķ Kķna séu ekki sambęrileg viš žaš sem gengur og gerist hér į landi, kemur žaš  sem sagt śt į jöfnu fyrir 66°Noršur aš flytja ullina til Kķna, lįta prjóna peysurnar žar og flytja žęr aftur til landsins. -

Ętla mį aš Rammageršin telji žaš fullreynt aš fį fleiri Ķslendinga til aš prjóna fyrir sig hér heima, (lķklegt eša hitt žó heldur) žar sem kostnašurinn, mišaš viš śtsöluverš, hlķtur aš vera sį sami. Ekki fara žeir aš leggja meira į kķnversku peysurnar? En žį ber lķka aš hafa ķ huga aš žeir rįša innkaupsveršinu. 

Svo kemur žaš aušvitaš til aš kķnversk/ķslensku peysurnar eru ekki ašeins framleiddar fyrir Ķsland žvķ nś mį fį slķkar flķkur vķša um heim.

Ķslensku lopapeysuna, "drottninguna", žjóšartįkniš sem er ķslenskara enn allt annaš sem ķslenskt er, fyrir utan rembinginn aušvitaš,  er hęgt aš rekja alla leiš aftur til 6. įratug sķšustu aldar, žegar hśn komst fyrst ķ tķsku. Hśn er nś oršin vestręnni neyslumenningu aš brįš, en eins og allir vita er žaš Kķna sem gerir okkur hana mögulega. (Veit annars einhver um fleiri dęmi aš minjagripir séu framleiddir ķ Kķna?)

Reyndar geršist žaš fyrir löngu og žetta uppžot vegna Kķnapeysa nś, dįlķtiš skondiš. Kķnversk/ķslenskar "handprjónašar" lopapeysur, trślega jafnvel śr kķnverskri ull, hafa veriš į bošstólum ķ Bandarķkjunum ķ įratugi. Nżmęliš er e.t.v. aš nś eru žęr framleiddar ķ Kķna af ķslenskum ašilum, śr ķslenskri ull og seldar įn sérstakra merkinga til aš ašgreina žęr frį ķslensku handverki, ķ ķslenskum verslunum.

Munstur į ķslenskum lopapeysum byggšust til aš byrja meš į hefšbundnu norsku munstri en žaš er tvķbanda meš beinum axlabekkjum. Reyndar voru svipašar peysur afar vinsęlar ķ Svķžjóš um sama leiti og ķslenskar handverkskonur fóru aš spreyta sig į aš prjóna slķkar peysur ķ ķslensku sušalitunum. Žaš er žvķ ljóst aš fyrirmyndin aš "drottningunni" er sótt til śtlanda. Og hvašan fengu Noršmenn og Svķar sķnar fyrirmyndir. Kannski eru žęr komnar langt aš.

sweater-402Besta svar al-ķslenskra framleišenda vęri aš byrja aš prjóna lopapeysur meš hefšbundnu kķnversku munstri. Žęr seljast afar vel ķ Kķna og śt um allan heim og lķta svona śt. (sjį mynd) Žęr koma lķka eitthvaš svo kunnuglega fyrir sjónir.


Klaufarnir byggja

Til žess er tekiš ķ sögubókum, hversu Ķslendingar bjuggu viš lélegan hśsakost į mišöldum. Sumstašar er haft į orši aš frónbśar hafi svo gott sem skrišiš ofanķ jöršina og bśiš ķ žśstum žar sem torfi og grjóti var huslaš saman ķ einhverskonar verustaš fyrir bęši fé og menn sem saman reyndu aš žrauka vosbśš og horfelli langvarandi kuldaskeišs. -

Mešal endingaraldur žessara ķverustaša, sem voru byggšir śr žvķ byggingarefni sem fįanlegt var į hverjum staš, torfi, grjóti, rekaviš og hvalbeinum ašallega, er sagšur hafa veriš ķ mesta lagi ca. 30 įr.

Nś bregšur hinsvegar svo viš aš žaš ku vera afar dżrt aš reisa slķka kofa į Ķslandi ķ dag, ekki sķšur  en nśtķma hśsnęši meš vatnslögnum, rafmagni, einangrun og alles. - Aš hrófla upp lķkani af mišaldarbę eša bśš ķ Skįlholti er įętlaš aš kosti ekki minna en 38 milljónir.

Og hver er betur til žess fallinn aš stżra slķkri framkvęmd en mašurinn sem hlotiš hefur žjįlfun sķna viš byggingu umdeildra lķkana um allar jaršir, m.a ķ Vestmannaeyjum og į Gręnlandi?

Įrni Johnsen er mikill endurreisnarmašur og vķlar ekki fyrr sér aš takast į viš stór og dżr verkefni, endurreisnarverkefni helst. En hann er ekki mašur smįatrišanna. - Hann lętur sér yfirleitt fįtt um finnast um smįatrišiš eins og bókhald. Žess vegna eru bókhaldsvammir yfirleitt višlošandi öll žau verkefni sem hann hefur komiš aš. Žaš hefur komiš honum ķ koll įšur og hann fengiš opinbera umvöndun fyrir slęlegt bókhald. Žaš var ansi "klaufalegt" hjį Įrna.

Žaš er einnig mikill "klaufaskapur" aš velja Įrna til aš koma aš žessu įkvešna verki, ķ ljósi hinna stöšugu vandręša sem veriš hafa į fjįreišum žeirra mįla sem hann hefur komiš aš og viršast hreinlega elta hann į röndum.

En  "klaufalegast" af öllu er aš halda aš eftirlķking śr nśtķma efniviš af mišaldarskįla, sem enginn hefur hugmynd um hvernig leit śt ķ raun og veru, geti oršiš Skįlholti til framdrįttar eša fręgšar.  

Ķslendingar sjįlfir brosa śt ķ annaš og umbera slķka eftirlķkingarnar,  af žvķ žeim er tališ trś um aš žetta sé gott fyrir tśrismann. Erlendir feršamenn sem hingaš koma eru ekki ķ leit aš eftirlķkingum. Žvert į móti sękjast žeir eftir raunverulegum minjum og söguslóšum og af žeim er nóg til. 

Žaš sem tśrisminn žarf ekki į aš halda eru "klaufar" og "klaufaleg" įform, ķ lķkingu viš įform Žorlįksbśšarfélagsins sem geta ašeins oršiš til aš spilla ķmynd landsins žar sem nįttśra og menning er samofin įn tilgeršar.


mbl.is „Įmęlisveršur klaufaskapur“
Tilkynna um óvišeigandi tengingu viš frétt

Nęsta sķša »

Innskrįning

Ath. Vinsamlegast kveikiš į Javascript til aš hefja innskrįningu.

Hafšu samband