Fęrsluflokkur: Trśmįl og sišferši

Reiši, harmur og sorg biskups

Biskupar landsins leitast nś viš aš sefa reiši fólks og hugga harm og sorg žį er mįl Gušrśnar Ebbu hefur vakiš mešal žjóšarinnar. Yfirlżsing žeirra bendir til aš afstaša žeirra til mįlsins og kirkjunnar žar meš, hafi lķtiš breyst .

Mįlsmešferšin hefši veriš sś sama, segir hann, žótt augljós mistök hafi įtt sér staš. Reišin, harmurinn og sorgin sem biskup talar um ķ yfirlżsingu sinni eru samt ekki hans, heldur einhverra annarra. Hvergi örlar į fordęmingu į biskupnum sem ódęšin vann, žrįtt fyrir aš żjaš sé aš žvķ aš kirkjunnar žjónar trśi samt framburši Gušrśnar. -

Hugmynd žeirra er greinilega aš hęgt sé aš sigla fram hjį žessu og lempa mįliš įn žess aš einhver einn, hvaš žį kirkjan sjįlf, verši kölluš til įbyrgšar.  Lķklega eru žeir smeykir viš aš dęma svo žeir verši ekki dęmdir sjįlfir. -

Kirkjunnar menn finna sig žó knśna til ašgerša af einhverju tagi og hafa gripiš til żmissa śrręša til aš friša žį tilfinningu. Allar miša žęr aš žvķ aš bregšast rétt viš nęst žegar slķkt eša svipuš mįl koma upp innan kirkjunnar, žvķ ekki er hęgt aš bśast viš aš žeir geti alfariš komiš ķ veg fyrir aš slķka verknaši. Žannig geta žeir huggaš žeir sig viš aš žessi skelfilegi verknašur ęšsta manns kirkjunnar verši aš lokum til einhvers góšs. -


mbl.is Hafši ekki įhrif į mįlsmešferš
Tilkynna um óvišeigandi tengingu viš frétt

Žegar Poppgošin deyja

michael-jackson-Žau eru menn og konur sem viš hefjum ķ huga okkar og hjarta upp į ķmyndaša festinguna vegna hęfileika žeirra til aš hrķfa okkur ķ burt frį žessum heimi um stund.

Viš tilbišjum žau lķka meš żmsu móti, fórnum žeim veršmętum okkar, tķma og peningum, gerum af žeim lķkön og myndir og prżšum meš žeim vistarverur okkar og tilbeišslumusterin öll; leik, kvikmynda, tónlistar og öldurhśs borga og bęja.

Ķ nśtķma samfélagi gegna žau sama hlutverki fyrir sįlarlķf okkar og ķbśar Ólympķu fjalls og Įsheima geršu foršum. 

Į hverjum degi tķnum viš upp ķ okkur af mikilli gręšgi alla fréttamolana sem umbar og spunameistararnir stjarnanna hafa matreitt sérstaklega ofanķ okkur.

Viš köllum žau stjörnur og sess žeirra er į himni, ekki satt?

En žegar stjörnurnar hverfa śr žessum heimi, ungar og ķ blóma lķfsins og neyša okkur til aš horfast ķ augu viš forgengileika okkar sjįlfra, hefst gošsagnageršin fyrir alvöru. Besti efnivišurinn ķ hana į vorri upplżsingaöld, er fenginn śr samsęriskenningingum. Og žęr bestu snśast ašallega um spurninguna; "hver drap hann/hana?"

Goš deyja nefnilega ekki į venjulegan hįtt eins og ég og žś. Örlög žeirra og endalok verša aš vera vafin einhverri dul og sveipuš leyndardómi. - Einungis žannig geta žau haldiš įfram aš vera ašgreind frį okkur hinum mennsku og ljóminn af hręvareldum lķfs žeirra eins og hann birtist okkur ķ hinum margvķslegu fjölmišlum, haldiš įfram aš veita okkur žį andlegu og trśarlegu fróun sem kakafónķa margra og fjölbreyttra goša, ein getur įorkaš.

Aš vera tekin ķ  gušatölu į viš margar kvikmynda, rokk og poppstjörnur sem lįtist hafa langt um aldur fram, en ekki allar. Śtlitiš žarf lķka aš vera gušdómlegt.

marilyn_monroe_Til dęmis voru žeir John Bonham og Keith Moon bįšir of feitir og miklir nautnabelgir til aš žaš kęmust af staš einhverjar sögusagnir um aš orsök dauša žeirra hafi veriš einhverjar ašrar en svall og svķnarķ. 

Brian Jones og Janis Joplin sem tilheyra reyndar hinum fręga 27 įra aš eilķfu félagsskap, dóu einnig undir afar grunsamlegum kringumstęšum, eša svona eins rokkstjörnum sęmir, uppstoppuš af dópi.

En aš sjįlfsögšu getur konungur poppsins, sjįlfur Michael Jackson, ekki hafa lįtist nema fyrir sök einhvers annars en sjįlfs sķn. Aušvitaš er žaš Conrad Murray  lęknir sem ber sökina, eša til vara, einhver annar sem hann var aš vinna fyrir. Hiš fullkomna nśtķma įtrśnašargoš getur ekki dįiš nema aš einhver hafi drepiš žaš.

Eša trśir žvķ einhver aš Marilyn Monroe hafi ekki veriš drepin af CIA vegna žess aš hśn hélt viš tvo Kennedy bręšur samtķmis,  og var oršin of illa farin af drykkju og dópi til aš vera treystandi til aš halda žvķ leyndu mikiš lengur.

Og var ekki Elvis Presley grandaš af CIA žegar hann brį sér į klósettiš til aš kśka,  eitt kvöldiš?

Svo vita allir aš breski krśnuerfinginn Charles lét drepa konu sķna Diönu, prinssessu fólksins, til aš geta giftast hinni ęgifögru Camillu Parker, įskonu sinni til margra įra.

Eša hverju var raunverulega blandaš ķ dópiš sem Jimi Hendrix, Jim Morrison og Sid Vicious tóku inn, allt saman alvanir menn žegar kom aš blöndun eiturlyfja, dęlum og nįlum?

Elvis PresleyŽį er alveg ljóst aš krabbameiniš sem Bob Marley dó af  var tilkomiš vegna žess hann var lįtinn eta geislavirk efni.  Og var ekki haglabyssuskotiš sem Kurt Cobain dó af grunsamlegt, jafnvel žótt hann hafi skrifaš sjįlfsvķgs-bréf og hleypt žvķ af  sjįlfur?

John Lennon var drepinn af einhverjum lśša sem geršur var śt af einhverjum af žeim fjölmörgu sem óttušust įhrif hans og eins fór fyrir Tubac Shakr og Biggie Smalls,  jafnvel žótt žeir hafi veriš ķ einhverjum glępagengjum sem virša mannslķfin į borš viš mexķkanska eiturlyfjaprangara.

Og hvaš munum viš žurfa aš bķša lengi žangaš til aš sögusagnirnar fara į kreik um orsakir dauša Amy Winehouse. - Enn er veriš aš bķša eftir formlegum nišurstöšum śr krufningu hennar. Žaš tekur tķma aš koma saman sögu sem passar viš allar žessa dóptegundir sem ķ lķkama hennar fundust.

Žörfin til aš "trśa" er lķklega rótin af öllum žessum samsęriskenningum um dauša įtrśnašargoša okkar. Gošsagnirnar og trśin sem var og er  hluti af sameiginlegu vitundarlķfi okkar veršur ę snaušara af žvķ yfirnįttśrlega og dularfulla. Eitthvaš ķ sįlarlķfinu krefst hinsvegar aš slķkt sé til stašar.


Gott aš salan į Iceland Frozen Food nęgir fyrir Icesave

Eins og flesta grunaši og skošanakannanir sżndu skömmu fyrir kosningarnar, var žessum  Icesave-lögum hafnaš. Žegar žetta er skrifaš er ašeins bešiš eftir žvķ aš sjį hversu sigur nei-sinna veršur stór.  Nś verša stjórnvöld aš įkveša hvernig leiša mį mįliš til lykta.

Įgreiningurinn um Icesave mun halda įfram og afleišingarnar af žessu vali žjóšarinnar munu ekki verša ljósar strax. Dómstólaleišin gęti oršiš ofanį en mun lķklegra er aš žaš verši samiš eina feršina enn og aš žessu sinni verši ekki rķkisįbyrgš inn ķ dęminu.

Žaš er alveg ljóst aš hinn aalmenni borgari vill ekki borga neitt fyrir Icesave og ef einhverjar endurgreišslur į žeim skuldum koma til greina, verša žęr aš koma śr eignasafni Landsbankans gamla. - Gott aš stjórnvöld telja aš žaš séu góšar lķkur į aš salan į hlut bankans ķ Iceland Frozen Food nęgi til aš greiša fyrir Icesave. -


mbl.is Mun fleiri segja nei
Tilkynna um óvišeigandi tengingu viš frétt

Starfsmenn Sameinušu žjóšanna afhöfšašir

Pokapresturinn Terry Jones sem į heima ķ Flórķda, lét langžrįšan draum rętast fyrir nokkrum dögum. Hann svišsetti réttarhöld ķ kirkju sinni yfir kóraninum og brenndi hann sķšan. Ódęšiš var tekiš upp og ekki leiš įlöngu fyrr en upptakan var komin į netiš.

Žessi kristni predikari hafši įšur valdiš fjašrafoki meš žvķ aš boša til Kóran-brennu, en var tališ tķmabundiš hughvarf af helstu rįšamönnum Bandarķkjanna. -

SŽ bękistövar ķ Mazar-i-sharif-brennaŽegar klerkahyskiš ķ bęnum Mazar-i-Sharif ķ noršur - Afganistan heyrši af verknašinum, skipulögšu žeir mótmęlagöngu. Hśn endaši meš aš rįšist var į bękistöšvar Sameinušu žjóšanna ķ bęnum og žar var murkaš lķfiš śr aš žvi aš tališ er 20 manns. Sumir voru afhöfšašir, ašrir skornir į hįls.

Terry Jones finnst hann ekki hafa gert neitt rangt. Hann neitar aš bišjast afsökunar į aš brenna Kóraninn. Hann segir aš bókina illa.  

Klerkarnir ķ Mazar-i-Sharif segja aš Talibanar hafi tekiš yfir mótmęlin og beint fólkinu aš bękistöšvum Sameinušu žjóšanna. Sjįlfir hafi Žeir ętlaš aš hafa mótmęlin frišsamleg.

Terry Jones vissi vel aš višbrögš herskįrra mśslķma mundu verša ofbeldisfull ef hann brenndi kóraninn opinberlega. Žegar aš hann ętlaši aš benna kóraninn į sķšasta įri geršu hinir mįttugu fjölmišlar heimsins  hann aš hęttulegum manni meš aš beina kastljósinu aš honum.

Nś er skašinn skešur og hann er mikill. 

 

 

 


Į hafi óvissunnar

Ef aš satt reynist, verša trśleysingjarnir sem halda žvķ fram aš Kristur hafi ekki veriš til og aš allar sögurnar sem sagšar eru af honum séu hreinn skįldskapur, aš endurskoša afstöšu sķna. Nema aušvitaš aš trśleysi žeirra sé svo stašfast aš ekkert fįi žį til aš efast. 

Žarna kann aš vera frumheimild sem er frį svipušum tķma og heimild söguritarans Josephusar (37-96) sem minnist į kristni ķ ritum sķnum, aš žvķ er sumir segja fyrstur manna.  Margir efasemdarmenn hafa reyndar tališ žį heimild seinni tķma fölsun.  

Žį er hętt viš aš mįlin geti blandast enn frekar hjį hinum kristnu,  ef ķ žessum ritum er aš finna śtgįfu af upprisu Krists sem sętt getur og samręmt žęr žrjįr sem nś žegar eru žekktar og finna mį ķ NT. Svo er einnig mögulegt aš hśn sé ķ mótsögn viš gušspjallamennina sem um upprisuna skrifa.

Segja mį žvķ aš enn um sinn séu trśašir og trślausir žarna į sama bįti į hafi óvissunnar.


mbl.is Elstu rit um kristni fundin?
Tilkynna um óvišeigandi tengingu viš frétt

Var žaš hvaladrįpiš eša įrįsin į Pearl Harbor?

Į hrašferš minni um spjallžręši netsins ķ morgun, rakst ég hvaš eftir annaš į fyrirsagnirnar; "Er Guš aš refsa Japan?" og "Guš er aš refsa Japönum." 

Fįrįnleiki fyrirsagnanna fékk mig til aš lķta į spjalliš og žį komst ég aš žvķ mér til mikillar undrunar aš fólk er aš ręša žį hugmynd af alvöru aš Guš vęri aš refsa Japönum meš jaršskjįlftunum og flóšbylgjunni sem yfir Japan reiš fyrir helgina.

Mest virtust žetta vera krakkar frį Bandarķkjunum og įstęšurnar fyrir žvķ aš Guš hefur  horn ķ sķšu Japana segja žeir vera nokkrar.  Bent er į aš Japanir séu flestir ekki kristnir en tilheyri Shintó eša Bśddisma, aš žeir veiši hvali og borši höfrunga og aš žeir stjórni barneignum sķnum. En flestir eru samt į žvķ aš Guš sé aš refsa žeim fyrir aš rįšast į Pearl Harbor.

Žaš er aušvelt aš gagnrżna bandarķska krakka fyrir fįfręši sķna og fordóma en stašreyndin er sś aš žeir hafa žessar skošanir ekki frį sjįlfum sér. Inn į milli į spjallžrįšunum mį sjį fingraför eldra fólks sem kyndir undir meš tilvitnunum ķ Biblķuna og žeirri stašföstu trś aš Bandarķkin séu gušs śtvalda žjóš. Guš muni žvķ hefna alls žessa sem gert hefur veriš į hluta hennar.


mbl.is Bandarķskt herskip varš fyrir geislum
Tilkynna um óvišeigandi tengingu viš frétt

Hver vill eiga gešfatlaša nįgranna?

Fį žjóšfélagsmein eru eins illvišrįšanleg og fordómar, nįi žau aš festa rętur ķ samfélaginu. Ķ flestum samfélögum mį finna fordómafullt fólk,  jafnvel žótt ekki beri mikiš į žvķ eša fordómum žeirra. Til dęmis sżna skošanakannanir aš viš Ķslendingar erum talsvert fordómafullir gagnvart żmsum žjóšfélagshópum. Hver hefši trśaš žvķ?

Ég er ekki fordómafuulur, ég hata allaFordómar okkar, eins og algengt er mešal annarra žjóša, beinst fyrst og fremst gegn įkvešnum hópum ķ samfélaginu.  

Hér į landi beinast fordómar t.d. meira gangvart gešfötlušu fólki en nokkrum öšrum hópi.  Ķ tugi įra hafa kannanir sżnt aš nęstum žrišjungur žjóšarinnar kęrir sig ekki um aš bśa ķ nįgrenni viš gešfatlaš fólk.

Į mešan fordómar landans gagnvart samkynhneigšum eru į undanhaldi hafa žeir aukist mikiš į sķšustu įrum gagnvart mśslķmum.

Hryšjuverk hinna żmsu samtaka öfgasinnašra mśslķma hafa vissulega įtt mikinn žįtt ķ aš skapa Ķslam og mśslķmum afar neikvęša ķmynd.

Žessir öfgasinnušu pótintįtar viršast  trśa žvķ aš Mśhameš hafi fališ žeim persónulega og prķvat aš framfylgja og hrinda ķ framkvęmd, um allan heim, lögum Kóransins,  sem er aušvitaš mikil firra.

Sumir Ķslendingar viršast trśa žvķ aš žessi tślkun ķslamskra öfgamanna į trś sinni sé hinn eina sanna tślkun og móta višhorf sķn til  Ķslam og mśslķma  ķ samręmi viš žaš.

Žótt fjölmišlar eigi stóran žįtt ķ aš żta undir fordóma almennt eins og žeirra er hįttur, ķ staš žess aš mótmęla žeim, er ég ekki viss um aš "aukin fręšsla" sé žaš eina sem viš höfum til aš rįša nišurlögum žessarar vįlegu ófreskju sem fordómar eru.

Žaš er stašreynd aš ķ tugi įra hefur veriš reynt aš minka fordóma fólks gagnvart gešfötlušum, meš aukinni fręšslu, įn įrangurs. - Žaš er einnig stašreynd aš öll vitręn mótrök gegn įliti fólks sem "hatar"  Ķslam, eru virt aš vettugi og andśšin į trśnni fęrist ķ aukanna frekar en minkar hér į landi.

Į Vķsindavefnum er aš finna afar gagnlega grein um fordóma Ķslendinga og žar segir m.a.;

Oršabókaskilgreiningar duga skammt ef öšlast į skilning į žvķ hvernig fordómar verka og hvers vegna žeir eru eins śtbreiddir og raun ber vitni. Til dęmis er erfitt aš skilja hvers vegna illa gengur aš draga śr fordómum meš žvķ aš auka fręšslu um žaš sem fordómarnir beinast aš. Meginnišurstaša śr slķkum fręšsluherferšum er aš žęr draga śr fordómum hjį sumum. En hjį öšrum, sérstaklega žeim sem eru mjög fordómafullir, er allt eins lķklegt aš aukin fręšsla verši til žess aš višhalda fordómum eša styrkja žį.

HjartažżšaĮstęša žessarar mótsagnar sem Vķsindavefurinn greinir svo vel, er aš megin byggingarefni fordóma er ekki  vanžekking, heldur tilfinningar. Fordómar eru fullvissa um og trś į aš einhver ósannindi séu sönn, oft žrįtt fyrir betri vitsmunalega vitund. 

Sś fullvissa er tilfinningalega harškóšuš ķ einstaklinginn sem gerir vandamįliš sįlręnt frekar en vitmunalegt.  Meš öšrum oršum, eru fordómar tilfinningaleg žjónkun, oft ómešvitaš, viš ósannindi eša lygar af einhverju tagi. -

Žetta veršur ljóst žegar viškomandi reynir aš fęra rök fyrir og/eša réttlęta fordóma sķna. - Śtkoman er įvalt rökleysa žar sem viškomandi reynir ekki einu sinni aš styšjast viš višurkenndar stašreyndir.

hann hendir gjarnan į lofti setningar eins og; "Gešsjśklingar eru hęttulegir af žvķ žeim er ekki sjįfrįtt og žess vegna vill ég ekki bśa nįlęgt žeim žvķ žaš setur börnin mķn ķ hęttu." Eša; Ķslam bošar aš žaš eigi aš drepa alla sem ekki eru mśslķmar. Žess vegna eru trśarbrögšin ill og žeir sem įstunda žau vondir menn."

Athafnir sem grundvallašar eru į fordómum eru ętķš til vamms bęši fyrir žann sem framkvęmir žęr og žann sem veršur fyrir žeim. Samt žrjóskast flestir sem haldnir eru fordómum viš aš višurkenna skašsemi žeirra. Žvert į móti eru žeir fullir sjįlfstrausts og trś į eigiš įgęti.

Gott dęmi um hroka hinna fordómafullu er višhorf vestręns almennings til ķbśa smįeyjanna ķ Kyrrahafi. Žegar aš fyrsti hvķti mašurinn sté žar į land kynntist hann samfélagi žar sem engin  fįtękt fyrirfannst , engir glępir, ekkert atvinnuleysi, engin strķš og fólk hafši engar įhyggjur. En samt köllušu Evrópubśar, og kalla enn, slķk samfélög "frumstęš" og "vanžróuš".

Fordómar sem lįtnir eru óįreittir,  berast į milli kynslóšanna og magnast viš hvern liš. Afleišingar žeirra eru stundum svo skelfilegar aš žęr gera ekkert annaš en aš magna enn frekar upp hinar neikvęšu tilfinningar sem kynda fordómana. Žannig er įstandiš mešal fólks ķ löndum sem įtt hafa ķ löngum og višvarandi erjum eins og t.d. Ķsrael og Palestķna.

Opin hugurŽaš sem stundum er talin lofsverš hegšun og viš köllum ķ daglegu tali "umburšarlyndi" er ķ slķkum tilvikum ašeins annaš orš yfir sinnuleysi. Umburšarlyndiš er ķ besta falli frestun į žvķ aš takast į viš vandamįl sem ekki mun hverfa af sjįlfu sér.

Fyrsta skrefiš ķ upprętingu frodóma er aš horfast ķ augu viš žį stašreynd aš allir menn eru haldnir einhverskonar fordómum.

Nęsta skref er aš finna žį, ž.e. stašsetja žį ķ sįlarlķfinu og skilgreina žį. -

Žrišja skrefiš er aš skoša tilfinningar sķnar vandlega og heišarlega og reyna aš skilja hvers vegna okkur lķšur eins og okkur lķšur.

Žessi žrjś skref fara langt meš aš uppręta fordóma okkar gagnvart fordómunum sjįlfum.


Įadżrkunin ķ Kķna

Įadżrkun ķ KķnaĮadżrkun hefur veriš stunduš meš einum eša öšrum hętti mešal flestra žjóša heimsins. Oft er įadżrkun flokkuš meš frumstęšum įtrśnaši og ranglega tengd viš ęttbįlka sem menningarlega hafa dagaš uppi sökum einangrunar.

Hluti įadżrkunar er aš efna til višamikilla śtfararathafna, halda til haga nöfnum og afrekum ęttfešra sinna, hirša um og fegra grafir eša garfreiti žeirra, efna til minningarhįtķša um žį og heita į žį žegar mikiš liggur viš.

Allt eru žetta vel kunnir žęttir śr ķslenskri menningu žótt žvķ sé sjaldan haldiš fram aš į landinu sé stunduš įadżrkun.

Dęmi eru til um žjóšir sem ótvķrętt  teljast miklar menningaržjóšir, žar sem įtrśnašur į forfešurna hefur veriš svo rķkjandi aš hann hefur mótaš menninguna aš stórum hluta. Žannig var um Kķnaveldi til forna og er enn aš miklu leiti.  Shenismi, (Animismi), Taóismi, Bśddismi og kenningar Konfśsķusar eru  lķfsstefnur sem stundašar voru ķ Kķna įsamt įadżrkuninni. Žęr hörfušu um tķma fyrir gušleysiskenningum kommśnisma Maós, en samtķmis hélt įadżrkunin velli mešal žjóšarinnar, žrįtt fyrir aš mikiš af innihaldi hennar vęri ķ andstöšu viš jafnręšis og jafnréttishugsjónir sósķalismans.

Įafórn ķ KķnaĶ Kķna var įadżrkun svo rķkur žįttur ķ samfélaginu aš  hśn gerši samskipti daušra og lifandi aš ešlilegum hluta daglegs lķfs. Hugmyndir fólks um framhaldslķf og tilgang jaršlķfsins, bjuggu aš baki flestum hversdagslegum hefšum og sišum sem hvergi var kvikaš frį allt fram į tuttugustu öldina.

Fólk trśši žvķ almennt aš sįlir manna lifšu af lķkamsdaušann og ef žęr įttu aš geta dafnaš ķ hinum andlega heimi žurftu žęr aš nęrast, rétt eins og lķkamar hinna lifandi žurfa į nęringu aš halda ķ lifanda lķfi. Nęring sįlarinnar voru fyrirbęnir og viršing lifenda sem tjįš var meš daglegum helgisišum fyrir framan helgiskrķn forfešranna sem tilheyrši hverju heimili.

Dauši markaši žannig miklu frekar upphaf į samskiptum fólks, en enda. Jaršarfarir og ašrar athafnir sem tengdust dauša hvers karlmanns, voru umfangsmiklar og dżrar. Sorgarklęši voru hvķt aš lit og fór skęrleiki klęšanna eftir žvķ hversu nįinn skyldleiki var meš viškomandi og hinum lįtna.

Heimilisaltari į kķnversku heimiliŽjóšfélagsmunstur gamla Kķna endurspeglaši mjög skošanir Kķnverja į ešli lķfsins eftir daušann. Sś stašreynd aš konur voru afar lķtils metnar ķ samfélaginu, stóš ķ beinu samandi viš įadżrkunina.  Karlmašur sem ekki įtti sonu, gat ekki bśist viš aš fį nokkurn stušning ķ lķfinu handan daušans. Konur voru gefnar körlum og eftir aš žęr yfirgįfu heimili sķn tóku žęr upp dżrkun forfešra eiginmannsins.

Fyrir afkomendur lįtinna var sorgartķmabiliš tķmi mikilla prófrauna. Ķ 27 mįnuši frį dauša föšur klęddust börn hans lįtna afar žungum og afar óžęgilegum strigafatnaši. Žau mįttu ekki neyta kjöts, brśka leirtau, njóta kynlķfs eša skera hįr sitt eša skegg. -

Žeir sem fylgja vildu reglum strangtrśašra śt ķ ęsar, byggšu sér lķtiš sel śr grjóti į gröf hins lįtna og bjuggu žar ķ žvķ allt sorgartķmabiliš. - Lög hvers fylkis ķ Kķna höfšu mismunandi višurlög viš žvķ aš fylgja ekki reglum sorgartķmans en žaš heyrši til tķšinda ef dęma žurfti einhvern fyrir brot į žeim, svo grannt og almennt var eftir žeim fariš.

Hinna framlišnu ęttingja minnstĮ vori og hausti var efnt til svo kallašra grafreitažrifa-hįtķša. Slķkar hįtķšir voru fjölskyldusamkomur, haldnar viš grafreiti forfešranna.   Allir višstaddir tóku žį allir žįtt ķ aš hreinsa grafreitinn og fegra hann. Mįltķš var snędd viš gröfina og hluta hennar spillt į jöršina fyrir hinn framlišnu.

Įdżrkun fór vel saman meš kķnverskri alžżšutrś. Flestir komu fyrir lķkneskjum af minni gušum viš eldstęši,  dyr og ķ forgarši hvers heimilis. Hlutverk žessara goša var aš fylgjast meš hegšun heimilisfólksins og gefa hver įrmót um hana skżrslu til yfirgušanna. Žess vegna var reynt aš blķška gošin meš aš gefa žeim kökur um hver įramót.  - Velferš heimilisins valt sem sagt į aš vera ķ fullri sįtt viš guši, menn og gengna forfešur.


Betra er aš ganga ķ hjónaband en aš brenna af girnd.

Pįll postuliHann var fęddur ķ borginni Tarsus ķ Tyrklandi einhvern tķman į fyrstu įrum hins kristna tķmatals og nefndur Sįl. Hann var rómverskur žegn af gyšingaęttum, talaši hebresku og hlaut gyšinglega menntun og uppeldi. Sem ungur mašur hélt hann til Jerśsalem og nam trśarleg fręši hjį hinum fręga fręšimanni og rabbķna, Gamalķel. Hugsanlegt er aš hann hafi veriš ķ Jerśsalem į sama tķma og Jesśs Kristur, en tališ er vafasamt aš žeir hafi nokkru sinni hist.

Eftir aš krossfestingu Jesśs, var litiš į fylgjendur hans sem trśvillinga og žeir ofsóttir. Sįl var einn žeirra sem tók virkan žįtt ķ žeim ofsóknum. Hann hugšist elta uppi žaš kristna fólk sem flśiš hafši til Damasks frį Palestķnu. Į leiš sinni žangaš fékk hann vitrun. Kristur birtist hinum, ręddi viš hann og snéri honum til kristni. Eftir žaš varš hann kunnur undir nafniu  Pįll.

Eftir aš Sįl geršist kristinn varši hann tķma sķnum til aš hugsa og skrifa um hinn nżja siš. Hann varš  einnig einn af virkustu og afkastamestu kennurum hinna nżju trśarbragša. Hann feršašist vķša og bošaši fagnašarerindiš, m.a. til Sżrlands, Grikklands og Palestķnu.

Hann er ķ dag kunnastur fyrir įhrif sķn į žróun gušfręši kristindómsins og er tvķmęlalaust įhrifamesti höfundur allra kristinna rithöfunda fyrr og sķšar. Hann er skrifašur fyrir 13 af 27 ritum Nżja Testamentisins en žaš er einnig tališ lķklegt aš fjögur žeirra eša fleiri séu ekki eftir hann.

Pįli gekk illa aš kenna Gyšingum kristni en mešal "heišingjanna" gekk honum frįbęrlega og er žvķ stundum kallašur postuli heišingjanna.

Eftir žrįr langar kennsluferšir um löndin fyrir botni Mišjaršarhafs, hélt hann til Jerśsalem og var handtekinn žar. Žašan var hann sendur til Rómar žar sem réttaš var yfir hinum. Ekki er vitaš hvernig réttarhöldin endušu eša hvort hann yfirgaf nokkurn tķman Róm. Hann var aš lokum tekinn af lķfi (lķklega įriš 64)ekki langt frį Róm.

Pįll postuli viš ritstörfHin miklu įhrif Pįls postula į kristna trś  hvķlir į žremur stöplum. 1. Hinu frįbęra gengi hans sem kennari trśarinnar. 2. Ritum hans sem eru mikilvęgur hluti af Nżja Testamentinu. 3. Žętti hans ķ žróun kristinnar gušfręši. Mešal gušfręšihugmynda hans eru;

Aš Jesśs vęri ekki ašeins innblįsinn spįmašur, heldur Guš.

Aš Jesśs hafi dįiš fyrir syndir okkar og aš žjįningar hans endurleysi okkur.

Aš mašur öšlist ekki hjįlpręši meš žvķ aš fara eftir lagasetningum Biblķunnar heldur ašeins meš žvķ aš višurkenna Krist. Žar af leišandi munu syndir mannsins verša fyrirgefnar meš žvķ einu aš višurkenna Krist.

Pįll lagši lķka mikla įherslu į kenningarnar um erfšasyndina (Rómverjabréfiš 5:12-19)

Vegna žess aš fólk gat ekki öšlast hjįlpręši meš žvķ aš hlķša lögum Biblķunnar, sį Pįll engan tilgang fyrir nżja įtrśendur aš framfylgja žeim sérstaklega. Margir af hinum gömlu leištogum kristinna voru honum ekki sammįla en leiša mį lķkur aš trśin hefši ekki breišst eins hratt og hśn gerši um rómverska heimsveldiš ef skošannir žeirra hefšu oršiš ofan į.

Dauši PįlsPįll kvongašist aldrei og žótt ekki sé nein leiš aš sanna žaš, er lķklegt aš hann hafi aldrei haft samręši viš konu. Višhorf hans til kvenna og kynlķfs sem fundu leiš inn ķ "heilaga ritningu" höfšu afar mikil įhrif į kristna menningu fram eftir öldum. Fręgustu kennisetningu hans um žessi mįl, er aš finna ķ Fyrra Korintubréfinu 7:8-9;

"En žess óska ég, aš allir menn vęru eins og ég er sjįlfur, en hver hefur sķna nįšargjöf frį Guši, einn žessa og annar hina.

8 Hinum ókvęntu og ekkjunum segi ég, aš žeim er best aš halda įfram aš vera ein eins og ég. 9 En hafi žau ekki taumhald į sjįlfum sér, žį gangi žau ķ hjónaband, žvķ aš betra er aš ganga ķ hjónaband en aš brenna af girnd."

Pįll hafši einnig sterkar skošanir į stöšu kvenna. Ķ fyrra Tķmóteusarbréfinu 2:11-15. segir hann;

"11 Konan į aš lęra ķ kyrržey, ķ allri undirgefni. 12 Ekki leyfi ég konu aš kenna eša taka sér vald yfir manninum, heldur į hśn aš vera kyrrlįt. 13 Žvķ aš Adam var fyrst myndašur, sķšan Eva. 14 Adam lét ekki tęlast, heldur lét konan tęlast og gjöršist brotleg. 15 En hśn mun hólpin verša, sakir barnburšarins, ef hśn stendur stöšug ķ trś, kęrleika og helgun, samfara hóglęti."

Vafalaust er Pįll žarna aš tjį skošun sem var rķkjandi į mešal samtķmamanna hans. En žaš er athyglisvert aš ekki eru hafšar neitt svipašar fullyršingar eftir Kristi sjįlfum.

Meira enn nokkur annar mašur var Pįll įbirgur fyrir aš umbreyta kristni śr gyšinglegum sértrśarflokki ķ heimstrśarbrögš.

Kenningar hans um aš Kristur sé Guš og aš réttlęting verši ašeins vegna trśar, hafa legiš til grundvallar kristni ķ gegnum aldirnar. Alir kristnir gušfręšingar sem fylgdu ķ kjölfariš, ž.į.m. Įgśstķnus, Aquķnas, Lśter, og Kalvin voru allir undir miklum įhrifum frį ritum Pįls.

Įhrif hans hafa veriš svo mikil aš sumir fręšimenn haf haldiš žvķ fram aš hann frekar en Kristur eigi aš teljast höfundur kristinnar trśar. Eflaust eru žau višhorf samt oršum aukin. En vķst er aš Pįll er įhrifamesti kristni einstaklingurinn sem lifaš hefur.


The Boy from Brazil

The boy from BrazilŽaš hljóp óvęnt į snęriš hjį pįfanum žegar aš sex įra drenghnokka frį Brasilķu tókst aš sleppa inn fyrir rašir lķfvarša hans og nį af honum tali.

Sišareglur Vatķkansins banna svona hegšun algerlega en sišameistari pįfa var fljótur aš sjį žetta sem tękifęri fyrir fulltrśa Gušs į jöršu til aš fara eftir oršum Krists; "Leyfiš börnunum aš koma til mķn, banniš žeim žaš ekki žvķ aš slķkra er Gušs rķki."

Śr varš einnig įgętis tękifęri til bęttra almenningstengsla žvķ sagan og myndirnar af pįfa aš blessa barniš flugu um heimsbyggšina į örskammri stundu.

Sišareglur ķ Vatķkaninu eru nokkuš margar og sumar allfuršulegar. Žęr sem mest snerta almenning eru reglurnar um klęšaburš feršamanna sem heimsękja Vatķkaniš. Hvorki karlar né konur mega vera ķ stuttbuxum, stuttu pilsi eša ermalausri skyrtu og bol, og skiptir žį engu hversu heitt er eša kalt ķ vešri.

Viš formlega atburši gilda strangari reglur. Žį verša konur aš klęšast sķšum kjólum eša pilsum viš ófleginn topp og hafa um höfuš sér svartan langan klśt (mantillu), en karlar verša aš vera ķ dökkum jakkafötum meš bindi og alles.

 


mbl.is Drengur braut sišareglur ķ pįfagarši
Tilkynna um óvišeigandi tengingu viš frétt

« Fyrri sķša | Nęsta sķša »

Innskrįning

Ath. Vinsamlegast kveikiš į Javascript til aš hefja innskrįningu.

Hafšu samband