Var það hvaladrápið eða árásin á Pearl Harbor?

Á hraðferð minni um spjallþræði netsins í morgun, rakst ég hvað eftir annað á fyrirsagnirnar; "Er Guð að refsa Japan?" og "Guð er að refsa Japönum." 

Fáránleiki fyrirsagnanna fékk mig til að líta á spjallið og þá komst ég að því mér til mikillar undrunar að fólk er að ræða þá hugmynd af alvöru að Guð væri að refsa Japönum með jarðskjálftunum og flóðbylgjunni sem yfir Japan reið fyrir helgina.

Mest virtust þetta vera krakkar frá Bandaríkjunum og ástæðurnar fyrir því að Guð hefur  horn í síðu Japana segja þeir vera nokkrar.  Bent er á að Japanir séu flestir ekki kristnir en tilheyri Shintó eða Búddisma, að þeir veiði hvali og borði höfrunga og að þeir stjórni barneignum sínum. En flestir eru samt á því að Guð sé að refsa þeim fyrir að ráðast á Pearl Harbor.

Það er auðvelt að gagnrýna bandaríska krakka fyrir fáfræði sína og fordóma en staðreyndin er sú að þeir hafa þessar skoðanir ekki frá sjálfum sér. Inn á milli á spjallþráðunum má sjá fingraför eldra fólks sem kyndir undir með tilvitnunum í Biblíuna og þeirri staðföstu trú að Bandaríkin séu guðs útvalda þjóð. Guð muni því hefna alls þessa sem gert hefur verið á hluta hennar.

Bandarískt herskip varð fyrir geislum

Krabbar og pöddur með mannsandlit

Þegar gengið er um Dimmuborgir getur að líta álfa og tröll hvar sem augað festir. Þegar ekinn er hringvegurinn þarf ekki annað enn að horfa upp í næstu fjallshlíð til að sjá þar skessur og þursa sem döguðu uppi á leið sinni heim í hellinn.

Margir hafa orðið til að benda á að hin íslenska þjóðtrú á vofur og vætti sé einmitt styrkt af gnægð náttúrumynda í landslaginu.

Þessi árátta að sjá myndir og andlit út úr náttúrunni hefur sálarfræði-heitið Pareidolia. Undir pareidólíu sem reyndar er undirgrein af Apopheniu, má fella ýmis barnabrek eins og að stara upp í himininn á daginn og sjá í skýjunum myndir, og á kvöldum þykjast sjá karlinn í tunglinu skæla sig framan í veröldina. 

Pareidólía var það líka þegar upp úr 1970 það varð vinsælt meðal unglinga að spila hljómplötur aftur á bak í leit að földum skilaboðum. - "Paul is dead" og allt það.

Þá má einnig minnast á "ristabrauð" æðið sem greip um sig fyrir nokkrum árum, þegar fólk vítt og breitt um heiminn sá mynd af Jesú í morgunmatnum sínum.

Þegar að myndir fóru að berast frá fjarlægum hnöttum, voru menn ekki lengi að koma auga á mannandlit í landslagi þeirra. Frægasta dæmið er auðvitað Cydonia andlitið á Mars.

En þessi árátta nær ekki aðeins til "dauðra" hluta og það er ekki aðeins almenningur sem lætur "blekkjast."

Heikegani krabbinn sem stundum er kallaður "Samúræja krabbinn"  og einkum finnst undan ströndum Japans, komst á allra varir þegar að Carl Sagan vakti athygli á honum í Cosmos þáttum,  fyrir margt löngu.

Carl tók krabbategundina sem dæmi um "gervi náttúruval" eins og því er lýst í kenningum Julian Huxley. 

Samkvæmt kenningum Julians hefur þessi krabbategund þróað með sér hið sérstæða útlit sitt af eftirfarandi ástæðum:

Krabbaveiðimenn tóku eftir því að skel sumra krabbanna svipaði mjög til útlits hinna fornfrægu Hike-stríðsmanna Japans. Af virðingu við þá virtu stétt stríðsmanna, hentu þeir aftur í sjóinn þeim kröbbum sem mest líktust stríðshetjunum, en hinir enduðu í pottum þeirra. - Þannig fékk loks allur stofninn þessa sérkennilegu skelmynd.

Kenningar Julians standast vitaskuld ekki, alla vega ekki hvað þessa krabbategund varðar, því hún hefur aldrei verið veidd að ráði til átu eða annars. 

Hnúðarnir og rákirnar sem mynda samúræja andlitið á skelinni eru einfaldlega vöðvafestingar. Hjá þessum virtu vísindamönnum var sem sagt um dæmigerða Pareidolíu að ræða.

Heikegani krabbar eru síður en svo einu dýrategundirnar hvers útlit minnir á mannsandlit. Til eru fiskar, köngulær og bjöllur sem skarta mannsandlitum eins og meðfylgjandi myndir sína.

 

Ein "fnykpadda" (Stink bug)  einnig ættuð frá Japan, líkist meira stílfærðri teikningu af samúræja hermanni en Heikegani krabbinn.

Köngulóin hér til hægri á heima í Bretalandi og komst í fréttirnar fyrir skemmstu fyrir að líta út eins og maður. Reyndar finnst mér "andlit"  hennar minna meira á andlit Joseph Carey Merrick sem frægur var undir nafninu Fílamaðurinn.

Skemmtilegasta skordýrið með andlit, er án efa "Happy face" köngulóin.

 

 

 

Jakkaföt að eilífu

Hver segir að karlmenn séu íhaldsamir þegar kemur að klæðaburði. Jakkaföt hafa t.d. aðeins verið í tísku í ca. 300 ár. 

En einhverju verða menn líklega að klæðast. Það er fáheyrt að naktir karlmenn hafi mikil áhrif í samfélaginu.

Til að geta kallast jakkaföt, verða buxur og jakki að vera úr nákvæmlega sama efni.  

Þessi tiltölulega einsleiti einkennisbúningur hins siðaða vestræna manns er sprottinn upp úr klæðnaði evrópskra aðalsmanna á 17 öld.

Eftir frönsku byltinguna, sem umbylti klæðnaði almennings í Evrópu, eins og öllu öðru,  hófu breskir klæðskerar að nota tiltölulega grófofin ullarefni.  

Þeir saumuðu jakkaföt sem voru efnismikil og höfðu jafnframt afar stífar og staðlaðar útlínur. Buxurnar voru síðar og jakkinn stuttur og án lafa, enda eru löfin aðeins gagnleg þeim sem hafa gat á rassinum eins og einhver tískufrömuðrinn orðaði það.  (Þegar maður hugsar um það, hafa reyndar flestir slíkt gat)

Þegar í  upphafi Viktoríutímabilsins voru jakkafötin í aðalatriðum orðin  eins og þau eru enn þann daginn í dag. 

Sniðið undirstrikaði borgarmenninguna og hentaði fyrst og fremst karlmönnum sem unnu litla sem enga líkamlega vinnu. Fötin fela vel bæði væskilslegt og skvapholda vaxtarlag mektarmannsins, sérstaklega ef vesti er notað með þeim. Það virkar þá eins og lífstykki eða bumbustrekkjari.  

Þeir sem vinna erfiðisvinnu hafa breiðari axlir og stærri vöðva en skrifstofublækurnar. Þegar að verkamaður kaupir sér jakkaföt beint af herðatrénu, passa  þau yfirleitt illa. Þau eru annað hvort of þröng eða of síð. Þau gera því lítið annað en að undirstrika ójöfnuðinn sem þeim var ætlað að fela.

Fræg er sagan um manninn sem kom inn í herrafataverslun og bað um að fá að sjá jakkaföt. Afgreiðslumaðurinn sýni hinum föt sem kostuðu 100.000 krónur. Þetta þótti manninum of mikið og bað um eitthvað ódýrara. Búðingurinn kom þá með föt sem kostuðu 50.000. En þótt vini okkar fötin of dýr. Loks kom maðurinn með málbandið með jakkaföt sem kostuðu 5000 krónur sem mannsa þótti ásættanlegt verð. 

En þegar hann mátaði fötin kom í ljós að önnur ermin jakkans var nokkru styttri en hin. "Dragðu bara handlegginn inn og skjóttu upp annarri öxlinni" ráðlagði afgreiðslumaðurinn, sem viðskiptavinurinn og gerði.

Þá sá hann að jakkakraginn var nokkuð skakkur. "Ekkert vandamál" sagði afgreiðslumaðurinn, "teigðu vel úr hinni hendinni og beygðu hana aftur á bak eins og væng". Þetta gerði vinurinn en tók þá eftri því að önnur buxnaskálmin var styttri en hin. "Þú verður bara að ganga með annan fótinn stífan, þá tekur enginn eftir þessu" ráðlagði búðarblókin.

Maðurinn keypti nú jakkafötin og gekk út á götuna hýr í bragði. Hinum megin við á kaffihúsi sátu tveir bæklunarskurðlæknar og sötruðu kaffi. Um leið og maðurinn í nýju fötunum kom gangandi yfir götuna, sagði annar þeirra. "Þetta er einhvers verst bæklaði maður sem ég hef séð um ævina". "Já", svaraði hinn. "En skratti er hann í flottum jakkafötum."

Sagt er að jakkaföt endurspegli einnig þá údbreiddu skoðun (sumir kalla það misskilning) að karlmenn eigi að vera staðfastir og einlitir persónuleikar. Fjölbreytileiki í litum og tegundum búninga passa illa við þá skoðanafestu og stöðugleika sem karlmenn eiga að prýða.

Ómissandi hluti þessa langlífa karlabúnings er kragaskyrtan og hálsbindið. Það er einna helst í litum hálsbindisins sem karlmenn geta brugðið á leik með liti og munstur. Hins vegar má vel spyrja hvað sé svona eftirsóknarvert við að hefja hvern dag á að hnýta snöru um hálsinn á sér.

Hálsbindið má líklega reka til búnings króatískra málaliða í 30 ára stríðinu. (1618–1648) Það er oft nota til að gefa til kynna skap og jafnvel afstöðu, notandans, til manna og málefna. 

Ef allt fer sem horfir munu karlmenn halda áfram að klæða sig í jakkaföt um ófyrirsjáanlega langa framtíð. Í bókum og kvikmyndum sem fjalla um framtíðina eru karlmenn ætið klæddir í jakkaföt. (OK, í örfáum óvinsælum kvikmyndum eru þeir i samfestingum)  Hugmyndaflug höfundanna nær sjaldan lengra enn að þrengja buxurnar dálítið eða hafa jakkann með bítlakraga.

Allir geta náð háum aldri...

þú þarft bara að lifa nógu lengi, er haft eftir Elísabetu Bretadrottningu í ræðu sem hún hélt á áttræðisafmæli sínu 2006. Elísabet hefur aldrei þurft að óttast ellina og hefur því ekki ástæðu til að líta á hana göngudeildina í fordyri helvítis eins og svo margir jafnaldrar hennar í Bretlandi.

En þá að aðalefni pistilsins; aldur og elli.

Í áratugi hafa niðurstöður rannsókna á lífi fremdardýra (prímata) höggvið skarð í hugtökin sem við notum til að skilgreina mennsku hins viti borna manns (homo sapiens).

Líffræðilegir frændur okkar, aparnir, nota vissulega verkfæri og sýna jafnvel merki um óeigingjarna fórnfýsi (altruism) og samvinnu. Sumir þeirra stunda kynmök án þess að ætlunin sé að fjölga tegundinni og aðrir geta sýnt af sér skipulagt en tilgangslaust ofbeldi eins og maðurinn er svo þekktir fyrir. -

Lengi vel var haldið að langlífi mannsættarinnar væri sérkenni hennar. Haldið var að önnur dýr enduðu ævidaga sína fljótlega eftir að getan til að tímgast fjaraði út.

Ekki lengur.

Nýjar rannsóknir sem birtar hafa verið í vísindaritinu Science, sýna að bæði apar og apakettir eldast  á  mjög svipaðan hátt og maðurinn. Kvendýr eru langlífari en karldýr og ung árásargjörn karldýr lifa skemmst, rétt eins og gerist og gengur meðal manna.  Aldurskeið apa er líka álíka langt og mannsins.

Langlífasta manneskja sem vitað er um með vissu, er  franska konan Jeanne Louise Calment. Hún var fædd 21 febrúar árið 1875  og lést 4. ágúst árið 1997 þá 122 ára og 164 daga gömul.

En miðað við sumar aðrar tegundir eru bæði apar og menn ekki hálfdrættingar þegar kemur að langlífi. 

 

Í október 2007 aldursgreindu vísindamenn við Bangor háskólann í Norður-Wales aldur kúfskeljar sem veidd var við Ísland og var aldur hennar talinn milli 404 til 410 ár með því að telja árhringina og var skelin þannig greind sem elsta dýr jarðarinnar. 

Af spendýrum  mun  langlífastur Norðhvalur (Balaena mysticetus), einnig nefndur grænlandssléttbakur og grænlandshvalur. Í dýrum sem veiddust seint á síðustu öld hafa fundist spjótsoddar sem taldir eru meira en 150 ára gamlir. Elsti Norðhvalurinn sem vitað er um, náði 211 ára aldri.

Risaskjaldbökur (Aldabrachelys gigantea) verða einnig mjög gamlar.  Frægust þeirra er Adwaita (nafn hans á sanskrít merkir  "hin eini og sanni") sem dvaldist stærsta hluta ævi sinnar, í dýragarðinum í Kolkata á Indlandi. Þangað kom hann árið árið 1875 þá fimm ára gamall. Adwaita skreið endanlega inn í skel sína árið 2006 og hafði þá skakklappast um í meira en 256 ár.

 

Meðal fiska er hinn japanski Hanako, skrautfiskur af koi tegundinni eflaust aldursforsetinn. Hann klaktist úr árið 1751 og átti marga eigendur um ævina. Hann geispaði síðasta gúlsopanum árið 1977 þá 226 ára.

 

Af fuglum ku það vera hinn blá guli macaw Charly sem náð hefur hæstum aldri. Hann skreið úr egginu árið 1899 og var 106 ára þegar hann dó árið 2005.

 

 

Elsta lífveran á skrá er líklega fura sem gekk undir nafninu Prometheus. Hún var 4844 ára þegar hún hætti að bæta við sig árshringjum árið 1964. Elsta lífveran á lífi í dag er önnur fura, kölluð Meþúsalem, en hún er 4842 ára gömul.

 

 

Óþekku íslensku strákarnir

Alistair Darling, fyrrverandi fjármálaráðherra Bretlands var ekki vanur því að hlusta á eitthvað múður sem næst valdamesti maður Bretlands. Þegar hann sagði hopp, hoppuðu allir, eins hátt og þeir gátu. - Honum líkaði ágætlega við Geir Haarde sem talar betur ensku en flestir íslendingar íslensku.

Geir skildi líka Darling vel. Við munum borga sagði Geir. - Svona eru heiðursmanna-samkomulag gert og það kunni Darling að meta. Allt klappað og klárt með einu símtali.

En svo gerðist eitthvað skelfilegt. Maðurinn sem raunverulega talaði fyrir þjóðina og hélt um budduna, Davíð Oddsson, sagðist ekki ætla að borga neitt.

Svo komu þessir óþekku íslensku strákar í röðum til Bretlands og masa um eitthvað sem engu máli skipti. - Eða þannig segir Darling frá í dag. -

Sigurvegararnir semja söguna.

En allir sem ekki hafa gullfiskaminni muna að á þessum tíma stóðu Darling og Brown höllum fæti heima fyrir og vörðust vantraustyfirlýsingum úr öllum áttum.

Þeim var mest í mun að koma ganga fljótt frá Icesave og Kaupþingsmálunum málum þannig að almenningur gæti ekki sakað þá um að hafa hleypt þessum bankabröskurum inn  í landið og leyft þeim að athafna sig þar án fullnægjandi trygginga og regluverks. -

Þeir vildu að Íslenska ríkisstjórnin borguðu þessa smámuni sem þeir höfðu lagt úr fyrir fyrir hana og Þeir beittu bolabrögðum eins og stórvelda er háttur, sérstaklega í samskiptum sínum við dvergríki, til að tryggja að svo yrði. 

Darling setti Íslendingum leikreglurnar og eftir þeim spila þeir enn, nú fastir í klónum á AGS.

 - Channel 4 News - 24 Oct 2008.
Chancellor Alistair Darling responds to accusations that he 'over egged' the inability of the Icelandic government to reimburse British savers.

Alistair Darling: "Now we are working with the Icelandic government and with the IMF who are probably going to have to help the Icelandic government. But one of the conditions that I want is that British depositors' position is safeguarded.

Óvissa og erfið samskipti

Mótsagankenndar niðurstöður

Já, og hvað finnst þér svo um foringja flokkanna, spurði markaðsrannsóknafyrirtækið MMR sem kannaði álit almennings til persónueiginleika nokkurra stjórnmálaleiðtoga. Niðurstöðurnar endurspegla fyrst og fremst áhugaleysi almennings um þetta fólk. Áhugaleysið virðist svo mikið að svörin eru út í bláinn og  niðurstöðurnar þess vegna augljóslega mótsagnakenndar.

Sem dæmi lendir Jón Gnarr í efsta sæti yfir þá sem fólk telur heiðarlegastan en í nesta sæti yfir þá sem standa við eigin sannfæringu. Það er sem sagt heiðarlegt í hugum fólks að standa ekki við eigin sannfæringu.

Þá vekur það athygli að sá sem lendir í fyrsta sæti yfir þann sem mestu leiðtogahæfileikana hefur ,þ.e. Steingrímur, er með er með aðeins tæp 15% á bak við sig.

Aðeins tæp 9% telja Bjarna Ben fæddan leiðtoga og hinir fá minna. Þetta er afar einkennilegt miðað við að Bjarni Ben er formaður í flokki sem byggir fyrst og fremst á stuðningi við sterkan leiðtoga, frekar en við málefni og pólitíska stefnu.

Kannski þessi litli stuðningur við Bjarna sé tilkomin af því hversu óheiðarlegur hann er talinn. Aðeins tæp 11% telur hann heiðarlegastan.

Steingrímur er frá Venusi, Jóhanna frá Mars

Pólitísk viska eru tvö orð greinilega í mótsögn við hvert annað. Samt gerir fjöldi kvenna og manna tilraun til þess á hverjum degi að samræma þau .

Stundum heldur maður að það hafi tekist, eins og þegar einhver stjórnmálskríbentinn notar frasann "hver hugsandi maður". Blekkingin varir alveg þangað til að maður sér að hann á við sjálfan sig.

Eða þegar einhver frambjóðandinn notar frasann "hver skynsamur kjósandi" lætur maður hrífast, þangað til að það verður ljóst að aðeins er átt við þá sem ætla að kjósa hann.

Hér koma nokkur dæmi um pólitíska visku.

*Guð er sjálfstæðismaður og jólasveinninn samfylkingarmaður.

*Steingrímur er frá Venus, Jóhanna frá Mars.

*Óumdeildur.... er stafað leiðinlegur.

*Skylda minnihlutans er einfaldalega að vera alltaf á móti öllu og koma aldrei með neinar tillögur.

* Ekkert lyftir skapinu í flokknum meira en yfirvofandi aftaka eldri frammámanns/konu í honum.

* Að vera þingmaður elur á hégómagirninni en sveltir sjálfsvirðinguna.

* Óháður er maður sem vill taka pólitíkina úr pólitíkinni.

* Því meira sem þú lest og kynnir þér pólitíkina, því sannfærðari verður þú um að hver flokkur er verri en hinir flokkarnir.

* Minnihlutahópar hafa næstum alltaf rétt fyrir sér.

Tími Jóhönnu senn liðinn

Jóhanna forsætisráðherra minnir mig stundum á fjallamann sem lagt hefur mikið á sig við að klífa bergið til þess eins að njóta sólarupprisunnar en finnur þá hæsta tindi er náð að útsýnið er hulið þoku. Vonbrigði hennar með árangur starfs síns, þegar hennar tími loks kom, skína nú út úr hverri hrukku.

Samt lætur hún á engu bera og lýsir því yfir að útsýnið hafi verið dýrðlegt.

Og fólkið sem kaus hana og samfylkinguna af því að það fylgdi hinni gildu reglu um að best væri að kjósa þá sem lofuðu minnstu og minka þannig líkurnar á að verða fyrir vonbrigðum, andvarpar nú í hreinni uppgjöf. 

Öllum hugmyndunum búsáhaldabyltingarinnar sem Jóhanna í kænsku sinni sem pólitíkus daðraði við í kosningarbaráttunni,  hugmyndum með  frómum nöfnum eins og  nýtt Ísland, kosningu stjórnlagaþings og upptöku persónukjörs, hefur hún varpað fyrir róða. Fólk spyr sig meira að segja að því hvort þær hafi nokkru sinni í raun og veru verið um borð. - Á Jóhönnu er að skilja að þessi mál séu ekki lengur mikilvæg. Samflokksfólki  hennar er ljóst að Jóhanna mundi þess vegna aldrei geta unnið aðrar kosningar.

Seigla Jóhönnu er öllum kunn. Seiglan sem kom henni að lokum æðsta valdastól landsins virtist á þeim tíma  gagnast þjóðinni.  Í dag sýnir hún sömu seigluna en í þetta sinn er ljóst að hún gerir lítið annað enn að skaða hana.

Hugmyndir Jóhönnu um hvernig skuli stjórna landinu eru nefnilega, þegar allt kemur til alls, afar gamaldags. - Þær byggjast á sömu grundvallarreglu og laxveiðimaðurinn notar til að landa stórum fiski. Þannig var um Icesave málið og þannig beitir hún sér í ESB málunum. Hún þykist hafa nógan tíma og notar  hann til að þreyta andstæðinga sína, þar til þeir ganga loks fnæsandi og  bölvandi á dyr.

Jóhanna hefur með þessari hegðun smá saman einangrast og nú er svo komið að fáir treysta sér til að vinna með henni. Aðeins þeir sem eru tilbúnir að vinna fyrir hana sjá til þess að hún er enn við völd. - 

Það liggur fyrir að uppstokkun er í vændum á stjórnarheimilinu. Steingrímur bíður þess óþolinmóður að taka við forsætisráðherrastólnum eins og honum var lofað að yrði þegar kæmi fram yfir mitt kjörtímabil. Þá verður orðið ólífvænlegt fyrir  Jóhönnu að halda áfram í stjórninni. Því mun hún fljótlega hverfa úr henni og hætta í pólitík. Hennar tími er liðinn.

Imbarnir frá Núpi í Dýrafirði

Páll Vilhjálmsson sem titlar sig blaðamann og skrifar mest blogg á blog.is viðbætur við fréttir sem aðrir fréttamenn hafa skrifað, er vanur að bölsótast út af ýmsum málum og runka sér óspart málefnalega út á netið úr hægindinu við tölvuna heima hjá sér.

Fyrir skömmu þótti honum tilhlýðilegt, í einum af mörgum pistlum sem hann skrifar daglega, að hnýta dálítið í þá sem hlutu menntun á heimavistarskólunum að  Núpi í Dýrafirði og/eða á Reykjanesi við Ísafjarðardjúp. Í umræddum pistli, sem skrifaður er við frétt um að Besti flokkurinn hyggi á framboð á landsvísu við næstu alþingiskosningar,  segir Páll;  

Frambjóðendur Besta flokksins eru aular sem duttu snemma úr skóla en einhverjir sóttu menntun sína til Núps í Dýrafirði þangað sem óalandi og óferjandi imbar voru tíðum sendir ef ekki á Reykjanes við Ísafjarðardjúp sem hýsti álíka safn.

Ég les Pál stundum og veit að hann eyrir engu í skrifum sínum. Á bloggi hans fljúga hnútar þvers og kruss og aldrei nokkuð jákvætt um nokkurn mann þar að finna. - Skrif hans eru oft mjög illkvittnisleg og rætin en samt í leiðinni mjög læsileg af því að Páll er góður penni og kann að koma fyrir sig orði. -

Í þetta sinn finnst mér Páll fara alvarlega yfir strikið. Hann ræðst þarna, algerlega að ósekju að fólki, sem allir vita að er einmitt þekkt fyrir að hafa lagt meira af mörkum til samfélagsins, en flestir aðrir Íslendingar.  Ég gæti lagt hér fram, máli mínu til stuðnings, langan lista afreksfólks sem hlaut menntun að Núpi, allt frá því að unglingaskóli tók þar til starfa í janúar 1907 að frumkvæði bræðranna Kristins og séra Sigtryggs Guðlaugssona og þar til skólahaldi lauk þar árið 1992. Ég ætla ekki að gera það að sinni en bendi þessi í stað á vel þekkta staðreynd að hvar sem tvær eða fleiri mannvitsbrekkur eru samankomnar á Íslandi, er Núpverji pottþétt á meðal þeirra. Ég vil því mótmæla þessum óverðugu snuprum undirmáls-pennans Páls Vilhjálmssonar og geri það hér með.

 

Hver vill eiga geðfatlaða nágranna?

Fá þjóðfélagsmein eru eins illviðráðanleg og fordómar, nái þau að festa rætur í samfélaginu. Í flestum samfélögum má finna fordómafullt fólk,  jafnvel þótt ekki beri mikið á því eða fordómum þeirra. Til dæmis sýna skoðanakannanir að við Íslendingar erum talsvert fordómafullir gagnvart ýmsum þjóðfélagshópum. Hver hefði trúað því?

Fordómar okkar, eins og algengt er meðal annarra þjóða, beinst fyrst og fremst gegn ákveðnum hópum í samfélaginu.  

Hér á landi beinast fordómar t.d. meira gangvart geðfötluðu fólki en nokkrum öðrum hópi.  Í tugi ára hafa kannanir sýnt að næstum þriðjungur þjóðarinnar kærir sig ekki um að búa í nágrenni við geðfatlað fólk.

Á meðan fordómar landans gagnvart samkynhneigðum eru á undanhaldi hafa þeir aukist mikið á síðustu árum gagnvart múslímum.

Hryðjuverk hinna ýmsu samtaka öfgasinnaðra múslíma hafa vissulega átt mikinn þátt í að skapa Íslam og múslímum afar neikvæða ímynd.

Þessir öfgasinnuðu pótintátar virðast  trúa því að Múhameð hafi falið þeim persónulega og prívat að framfylgja og hrinda í framkvæmd, um allan heim, lögum Kóransins,  sem er auðvitað mikil firra.

Sumir Íslendingar virðast trúa því að þessi túlkun íslamskra öfgamanna á trú sinni sé hinn eina sanna túlkun og móta viðhorf sín til  Íslam og múslíma  í samræmi við það.

Þótt fjölmiðlar eigi stóran þátt í að ýta undir fordóma almennt eins og þeirra er háttur, í stað þess að mótmæla þeim, er ég ekki viss um að "aukin fræðsla" sé það eina sem við höfum til að ráða niðurlögum þessarar válegu ófreskju sem fordómar eru.

Það er staðreynd að í tugi ára hefur verið reynt að minka fordóma fólks gagnvart geðfötluðum, með aukinni fræðslu, án árangurs. - Það er einnig staðreynd að öll vitræn mótrök gegn áliti fólks sem "hatar"  Íslam, eru virt að vettugi og andúðin á trúnni færist í aukanna frekar en minkar hér á landi.

Á Vísindavefnum er að finna afar gagnlega grein um fordóma Íslendinga og þar segir m.a.;

Orðabókaskilgreiningar duga skammt ef öðlast á skilning á því hvernig fordómar verka og hvers vegna þeir eru eins útbreiddir og raun ber vitni. Til dæmis er erfitt að skilja hvers vegna illa gengur að draga úr fordómum með því að auka fræðslu um það sem fordómarnir beinast að. Meginniðurstaða úr slíkum fræðsluherferðum er að þær draga úr fordómum hjá sumum. En hjá öðrum, sérstaklega þeim sem eru mjög fordómafullir, er allt eins líklegt að aukin fræðsla verði til þess að viðhalda fordómum eða styrkja þá.

Ástæða þessarar mótsagnar sem Vísindavefurinn greinir svo vel, er að megin byggingarefni fordóma er ekki  vanþekking, heldur tilfinningar. Fordómar eru fullvissa um og trú á að einhver ósannindi séu sönn, oft þrátt fyrir betri vitsmunalega vitund. 

Sú fullvissa er tilfinningalega harðkóðuð í einstaklinginn sem gerir vandamálið sálrænt frekar en vitmunalegt.  Með öðrum orðum, eru fordómar tilfinningaleg þjónkun, oft ómeðvitað, við ósannindi eða lygar af einhverju tagi. -

Þetta verður ljóst þegar viðkomandi reynir að færa rök fyrir og/eða réttlæta fordóma sína. - Útkoman er ávalt rökleysa þar sem viðkomandi reynir ekki einu sinni að styðjast við viðurkenndar staðreyndir.

hann hendir gjarnan á lofti setningar eins og; "Geðsjúklingar eru hættulegir af því þeim er ekki sjáfrátt og þess vegna vill ég ekki búa nálægt þeim því það setur börnin mín í hættu." Eða; Íslam boðar að það eigi að drepa alla sem ekki eru múslímar. Þess vegna eru trúarbrögðin ill og þeir sem ástunda þau vondir menn."

Athafnir sem grundvallaðar eru á fordómum eru ætíð til vamms bæði fyrir þann sem framkvæmir þær og þann sem verður fyrir þeim. Samt þrjóskast flestir sem haldnir eru fordómum við að viðurkenna skaðsemi þeirra. Þvert á móti eru þeir fullir sjálfstrausts og trú á eigið ágæti.

Gott dæmi um hroka hinna fordómafullu er viðhorf vestræns almennings til íbúa smáeyjanna í Kyrrahafi. Þegar að fyrsti hvíti maðurinn sté þar á land kynntist hann samfélagi þar sem engin  fátækt fyrirfannst , engir glæpir, ekkert atvinnuleysi, engin stríð og fólk hafði engar áhyggjur. En samt kölluðu Evrópubúar, og kalla enn, slík samfélög "frumstæð" og "vanþróuð".

Fordómar sem látnir eru óáreittir,  berast á milli kynslóðanna og magnast við hvern lið. Afleiðingar þeirra eru stundum svo skelfilegar að þær gera ekkert annað en að magna enn frekar upp hinar neikvæðu tilfinningar sem kynda fordómana. Þannig er ástandið meðal fólks í löndum sem átt hafa í löngum og viðvarandi erjum eins og t.d. Ísrael og Palestína.

Það sem stundum er talin lofsverð hegðun og við köllum í daglegu tali "umburðarlyndi" er í slíkum tilvikum aðeins annað orð yfir sinnuleysi. Umburðarlyndið er í besta falli frestun á því að takast á við vandamál sem ekki mun hverfa af sjálfu sér.

Fyrsta skrefið í upprætingu frodóma er að horfast í augu við þá staðreynd að allir menn eru haldnir einhverskonar fordómum.

Næsta skref er að finna þá, þ.e. staðsetja þá í sálarlífinu og skilgreina þá. -

Þriðja skrefið er að skoða tilfinningar sínar vandlega og heiðarlega og reyna að skilja hvers vegna okkur líður eins og okkur líður.

Þessi þrjú skref fara langt með að uppræta fordóma okkar gagnvart fordómunum sjálfum.

Áadýrkunin í Kína

Áadýrkun hefur verið stunduð með einum eða öðrum hætti meðal flestra þjóða heimsins. Oft er áadýrkun flokkuð með frumstæðum átrúnaði og ranglega tengd við ættbálka sem menningarlega hafa dagað uppi sökum einangrunar.

Hluti áadýrkunar er að efna til viðamikilla útfararathafna, halda til haga nöfnum og afrekum ættfeðra sinna, hirða um og fegra grafir eða garfreiti þeirra, efna til minningarhátíða um þá og heita á þá þegar mikið liggur við.

Allt eru þetta vel kunnir þættir úr íslenskri menningu þótt því sé sjaldan haldið fram að á landinu sé stunduð áadýrkun.

Dæmi eru til um þjóðir sem ótvírætt  teljast miklar menningarþjóðir, þar sem átrúnaður á forfeðurna hefur verið svo ríkjandi að hann hefur mótað menninguna að stórum hluta. Þannig var um Kínaveldi til forna og er enn að miklu leiti.  Shenismi, (Animismi), Taóismi, Búddismi og kenningar Konfúsíusar eru  lífsstefnur sem stundaðar voru í Kína ásamt áadýrkuninni. Þær hörfuðu um tíma fyrir guðleysiskenningum kommúnisma Maós, en samtímis hélt áadýrkunin velli meðal þjóðarinnar, þrátt fyrir að mikið af innihaldi hennar væri í andstöðu við jafnræðis og jafnréttishugsjónir sósíalismans.

Í Kína var áadýrkun svo ríkur þáttur í samfélaginu að  hún gerði samskipti dauðra og lifandi að eðlilegum hluta daglegs lífs. Hugmyndir fólks um framhaldslíf og tilgang jarðlífsins, bjuggu að baki flestum hversdagslegum hefðum og siðum sem hvergi var kvikað frá allt fram á tuttugustu öldina.

Fólk trúði því almennt að sálir manna lifðu af líkamsdauðann og ef þær áttu að geta dafnað í hinum andlega heimi þurftu þær að nærast, rétt eins og líkamar hinna lifandi þurfa á næringu að halda í lifanda lífi. Næring sálarinnar voru fyrirbænir og virðing lifenda sem tjáð var með daglegum helgisiðum fyrir framan helgiskrín forfeðranna sem tilheyrði hverju heimili.

Dauði markaði þannig miklu frekar upphaf á samskiptum fólks, en enda. Jarðarfarir og aðrar athafnir sem tengdust dauða hvers karlmanns, voru umfangsmiklar og dýrar. Sorgarklæði voru hvít að lit og fór skærleiki klæðanna eftir því hversu náinn skyldleiki var með viðkomandi og hinum látna.

Þjóðfélagsmunstur gamla Kína endurspeglaði mjög skoðanir Kínverja á eðli lífsins eftir dauðann. Sú staðreynd að konur voru afar lítils metnar í samfélaginu, stóð í beinu samandi við áadýrkunina.  Karlmaður sem ekki átti sonu, gat ekki búist við að fá nokkurn stuðning í lífinu handan dauðans. Konur voru gefnar körlum og eftir að þær yfirgáfu heimili sín tóku þær upp dýrkun forfeðra eiginmannsins.

Fyrir afkomendur látinna var sorgartímabilið tími mikilla prófrauna. Í 27 mánuði frá dauða föður klæddust börn hans látna afar þungum og afar óþægilegum strigafatnaði. Þau máttu ekki neyta kjöts, brúka leirtau, njóta kynlífs eða skera hár sitt eða skegg. -

Þeir sem fylgja vildu reglum strangtrúaðra út í æsar, byggðu sér lítið sel úr grjóti á gröf hins látna og bjuggu þar í því allt sorgartímabilið. - Lög hvers fylkis í Kína höfðu mismunandi viðurlög við því að fylgja ekki reglum sorgartímans en það heyrði til tíðinda ef dæma þurfti einhvern fyrir brot á þeim, svo grannt og almennt var eftir þeim farið.

Á vori og hausti var efnt til svo kallaðra grafreitaþrifa-hátíða. Slíkar hátíðir voru fjölskyldusamkomur, haldnar við grafreiti forfeðranna.   Allir viðstaddir tóku þá allir þátt í að hreinsa grafreitinn og fegra hann. Máltíð var snædd við gröfina og hluta hennar spillt á jörðina fyrir hinn framliðnu.

Ádýrkun fór vel saman með kínverskri alþýðutrú. Flestir komu fyrir líkneskjum af minni guðum við eldstæði,  dyr og í forgarði hvers heimilis. Hlutverk þessara goða var að fylgjast með hegðun heimilisfólksins og gefa hver ármót um hana skýrslu til yfirguðanna. Þess vegna var reynt að blíðka goðin með að gefa þeim kökur um hver áramót.  - Velferð heimilisins valt sem sagt á að vera í fullri sátt við guði, menn og gengna forfeður.

Sjöundi dagur í paradís

Eins og svo margir aðrir hreifst ég mjög af mynd  Guðmundar Thorsteinssonar, Sjöundi dagur í paradís, í fyrsta sinn sem ég sá hana.

Bíldudalsprinsinn Muggur vann þessa klippimynd úr glitpappír árið 1920 í Danmörku þar sem hann bjó og óhætt er að fullyrða að hún sé ásamt altaristöflunni í Bessastaðakirkju hans þekktasta verk.

Myndefnið er afar sérkennilegt og ekki endilega auðlesið. Heiti myndarinnar bendir okkur strax í rétta átt.

Bæði í Kristni og Íslam er orðið paradís notað yfir aldingarðinn Eden og himnaríki. Orðið er komið úr forn-persnesku og þýðir garður alsnægta. Úr persnesku ratar það inn í bæði grísku (parádeisos) og Hebresku (pardes).

Myndin sýnir alskeggjaðan karlmann í kjól  eða kirtli  á göngu niður að árbakka eða stöðuvatni. Á eftir honum koma tvær kirtilklæddar og afar fíngerðar en kynlausar verur. Öll þrjú bera geislabauga. 

Í vatninu vappa háfættir vaðfuglar, hugsanlega trönur og handan lagarins sést kengúra með afkvæmi sitt í pokanum. Tré og annar gróður er forsögulegur í útliti.

Mér finnst því langlíklegast að sögusvið mundarinnar sé aldingarðurinn Eden og vatnið sé fljótið sem rann frá Eden til að vökva aldingarðinn, og kvíslaðist þaðan og varð að fjórum stórám, eins og því er lýst í sköpunarsögunni.

Eins og sagan er sögð í fyrstu Mósebók voru Adam og Eva ekki lengi í Paradís. Þau áttuðu sig á að það var mikill munur á réttu og röngu eftir að þau átu af skilningstrénu, og gátu því ekki lengur hagað sér eins og dýr merkurinnar.

Þess vegna urðu þau að yfirgefa Paradís og fara að yrkja jörðina.

Guð kærði sig ekki um að þau eða einhver annar kæmist aftur inn í garðinn og setti því "kerúbana fyrir austan Edengarð og loga hins sveipanda sverðs til að geyma vegarins að lífsins tré."

Kerúbar eru einskonar varðenglar og í skýringaritum Gyðinga við Tóruna segir að þessir englar hafi verið tveir og heitið Jophiel og Metatron.

Eftir að Guð hafði skapað alheiminn og rekið Adam og frú úr Paradís, var hann vitaskuld þreyttur og ákvað að hvíla sig. Hann vissi að Pardísargarðurinn var einmitt eini staðurinn sem hann mundi hafa frið. Deginum eftir að hann lauk sköpuninni ákvað hann að eyða í gönguferð um Paradís. Jophiel og Metatron sem gættu líka Guðs þegar hann var í hásætinu og slógust því í för með honum.

Og þetta held ég að hafi verið í huga Muggs þegar hann límdi saman listaverkið Sjöundi dagur í Paradís.

Betra er að ganga í hjónaband en að brenna af girnd.

Hann var fæddur í borginni Tarsus í Tyrklandi einhvern tíman á fyrstu árum hins kristna tímatals og nefndur Sál. Hann var rómverskur þegn af gyðingaættum, talaði hebresku og hlaut gyðinglega menntun og uppeldi. Sem ungur maður hélt hann til Jerúsalem og nam trúarleg fræði hjá hinum fræga fræðimanni og rabbína, Gamalíel. Hugsanlegt er að hann hafi verið í Jerúsalem á sama tíma og Jesús Kristur, en talið er vafasamt að þeir hafi nokkru sinni hist.

Eftir að krossfestingu Jesús, var litið á fylgjendur hans sem trúvillinga og þeir ofsóttir. Sál var einn þeirra sem tók virkan þátt í þeim ofsóknum. Hann hugðist elta uppi það kristna fólk sem flúið hafði til Damasks frá Palestínu. Á leið sinni þangað fékk hann vitrun. Kristur birtist hinum, ræddi við hann og snéri honum til kristni. Eftir það varð hann kunnur undir nafniu  Páll.

Eftir að Sál gerðist kristinn varði hann tíma sínum til að hugsa og skrifa um hinn nýja sið. Hann varð  einnig einn af virkustu og afkastamestu kennurum hinna nýju trúarbragða. Hann ferðaðist víða og boðaði fagnaðarerindið, m.a. til Sýrlands, Grikklands og Palestínu.

Hann er í dag kunnastur fyrir áhrif sín á þróun guðfræði kristindómsins og er tvímælalaust áhrifamesti höfundur allra kristinna rithöfunda fyrr og síðar. Hann er skrifaður fyrir 13 af 27 ritum Nýja Testamentisins en það er einnig talið líklegt að fjögur þeirra eða fleiri séu ekki eftir hann.

Páli gekk illa að kenna Gyðingum kristni en meðal "heiðingjanna" gekk honum frábærlega og er því stundum kallaður postuli heiðingjanna.

Eftir þrár langar kennsluferðir um löndin fyrir botni Miðjarðarhafs, hélt hann til Jerúsalem og var handtekinn þar. Þaðan var hann sendur til Rómar þar sem réttað var yfir hinum. Ekki er vitað hvernig réttarhöldin enduðu eða hvort hann yfirgaf nokkurn tíman Róm. Hann var að lokum tekinn af lífi (líklega árið 64)ekki langt frá Róm.

Hin miklu áhrif Páls postula á kristna trú  hvílir á þremur stöplum. 1. Hinu frábæra gengi hans sem kennari trúarinnar. 2. Ritum hans sem eru mikilvægur hluti af Nýja Testamentinu. 3. Þætti hans í þróun kristinnar guðfræði. Meðal guðfræðihugmynda hans eru;

Að Jesús væri ekki aðeins innblásinn spámaður, heldur Guð.

Að Jesús hafi dáið fyrir syndir okkar og að þjáningar hans endurleysi okkur.

Að maður öðlist ekki hjálpræði með því að fara eftir lagasetningum Biblíunnar heldur aðeins með því að viðurkenna Krist. Þar af leiðandi munu syndir mannsins verða fyrirgefnar með því einu að viðurkenna Krist.

Páll lagði líka mikla áherslu á kenningarnar um erfðasyndina (Rómverjabréfið 5:12-19)

Vegna þess að fólk gat ekki öðlast hjálpræði með því að hlíða lögum Biblíunnar, sá Páll engan tilgang fyrir nýja átrúendur að framfylgja þeim sérstaklega. Margir af hinum gömlu leiðtogum kristinna voru honum ekki sammála en leiða má líkur að trúin hefði ekki breiðst eins hratt og hún gerði um rómverska heimsveldið ef skoðannir þeirra hefðu orðið ofan á.

Páll kvongaðist aldrei og þótt ekki sé nein leið að sanna það, er líklegt að hann hafi aldrei haft samræði við konu. Viðhorf hans til kvenna og kynlífs sem fundu leið inn í "heilaga ritningu" höfðu afar mikil áhrif á kristna menningu fram eftir öldum. Frægustu kennisetningu hans um þessi mál, er að finna í Fyrra Korintubréfinu 7:8-9;

"En þess óska ég, að allir menn væru eins og ég er sjálfur, en hver hefur sína náðargjöf frá Guði, einn þessa og annar hina.

8 Hinum ókvæntu og ekkjunum segi ég, að þeim er best að halda áfram að vera ein eins og ég. 9 En hafi þau ekki taumhald á sjálfum sér, þá gangi þau í hjónaband, því að betra er að ganga í hjónaband en að brenna af girnd."

Páll hafði einnig sterkar skoðanir á stöðu kvenna. Í fyrra Tímóteusarbréfinu 2:11-15. segir hann;

"11 Konan á að læra í kyrrþey, í allri undirgefni. 12 Ekki leyfi ég konu að kenna eða taka sér vald yfir manninum, heldur á hún að vera kyrrlát. 13 Því að Adam var fyrst myndaður, síðan Eva. 14 Adam lét ekki tælast, heldur lét konan tælast og gjörðist brotleg. 15 En hún mun hólpin verða, sakir barnburðarins, ef hún stendur stöðug í trú, kærleika og helgun, samfara hóglæti."

Vafalaust er Páll þarna að tjá skoðun sem var ríkjandi á meðal samtímamanna hans. En það er athyglisvert að ekki eru hafðar neitt svipaðar fullyrðingar eftir Kristi sjálfum.

Meira enn nokkur annar maður var Páll ábirgur fyrir að umbreyta kristni úr gyðinglegum sértrúarflokki í heimstrúarbrögð.

Kenningar hans um að Kristur sé Guð og að réttlæting verði aðeins vegna trúar, hafa legið til grundvallar kristni í gegnum aldirnar. Alir kristnir guðfræðingar sem fylgdu í kjölfarið, þ.á.m. Ágústínus, Aquínas, Lúter, og Kalvin voru allir undir miklum áhrifum frá ritum Páls.

Áhrif hans hafa verið svo mikil að sumir fræðimenn haf haldið því fram að hann frekar en Kristur eigi að teljast höfundur kristinnar trúar. Eflaust eru þau viðhorf samt orðum aukin. En víst er að Páll er áhrifamesti kristni einstaklingurinn sem lifað hefur.

Mannát og Cheddar ostur

 Skál og skalli  er komið af "skulle" þ.e. höfuðkúpa og því líklegt að forfeður okkar á norðurlöndum hafi gert líkt og Bretar og drukkið veigar úr höfuðkúpum.  Alla vega notum við enn orðið skál. Orðskrípið "klingjum" náði aldrei  fótfestu í málinu, sem er bara vel.

Cheddar Skarð er reyndar betur þekkt fyrir ostinn sem þaðan kemur og er kenndur við skarðið.  Ég bloggaði um ostinn og mannátið í Cheddar skarði fyrir nokkrum árum. Þá grein má finna hér.

Bretar drukku vín úr hauskúpum

Kínverjarnir koma

Kína fór framúr Japan fyrir skömmu og ræður núna yfir næst stærsta hagkerfi heimsins, næst á eftir Bandaríkjunum sem allt frá lokum seinni heimsstyrjaldarinnar hefur setið í fyrsta sæti. Margir spá því að Kína verði komið í fyrsta sæti innan fárra ára og fólk hræðist ekki lengur kínverska kommúnismann, heldur kínverska kapítalismann. -

Ítök þeirra í hráefnavinnslu annarra ríkja, einkum í Afríku og Suður Ameríku benda til að æ fleiri þjóðir séu orðnar háðar þeim og að í náinni framtíð verði fátt aðhafst sem ekki krefst  umsagnar Kínverja eða samþykkis þeirra.

Á meðan Kínverjar tileinka sér í síauknum mæli vinnulag sem Bandaríkin voru áður þekkt fyrir, þ.e. fórnfýsi, framsækni og "can do" viðhorf, hafa Bandríkin staðið í stað.

 Bandaríkin og reyndar einnig Evrópa eiga við stórfelld félagsleg vandmál að stríða sem þau virðast ekki ráða við og tengjast m.a. viðleitni þeira til að tryggja sér aðgang að orkulindum sem eru á yfirráðasvæðum múslíma. 

Og þótt Kína eigi einnig við stórfelld félagsleg vandamál að glíma, eru þau höndluð þannig (mest virt að vettugi) að þau standa ekki í vegi fyrir framsækni þeirra. 

Á sviði menntunar og vísindalegar framfara hafa vesturveldin líka setið eftir á meðan Kínverjum fleygir fram.

Kína hefur einnig verið óhrætt við að notfæra sér annmarka hins alheimslega hagkerfis eins og það er í dag. Þeir greiða niður framleiðslu sína, halda gengi gjaldmiðilsins lágum og beita óhikað innflutningstollum á samkeppnisaðila sína.

Það eina sem getur komið í veg fyrir verulegt viðskiptastríð og jafnvel átök milli Kína og Vesturvelda í framhaldi af því,  er upptaka miklu víðtækara alþjóðlegs regluverks til að stjórna alheimslegu hagkerfi þar sem m.a. aðeins er notuð eins mynt, sömu laun eru greidd allsstaðar fyrir sömu vinnu og verð hráefnis er haldið jöfnu hvarvetna í heiminum.

Að vera eða vera ekki....

Auðvitað á að halda þessu máli til streitu úr því sem komið er. Stjórnmálamönnum er og hefur aldrei verið treystandi fyrir því að semja um þetta mál, frekar en önnur. Eins og sönnum pólitíkusum sæmir hafa þeir reynt að kreista út úr málinu allan þann pólitíska ávinning sem hægt er og nú þegar fyrir liggur að þjóðarskútan er komin að því að stranda á ásteitiskerinu,  reyna þeir hver sem betur getur að koma sjálfum sér í var. Það er svo sem ekki hægt að álasa þeim fyrir að haga sér eins og stjórnmálamenn. Til þess voru þeir væntanlega kosnir.

En Kristján Þór hefur rétt fyrir sér. Hann veit ekki í hvern fótinn hann á að stíga. Hann veit ekki hvort hann á að vera með eða ekki með Icesave. Hann ber þá von í brjósti að verða kosinn formaður Sjálfstæðisflokksins á næsta landsþingi. þess vegna getur hann ekki svikið flokkinn í tryggðum, en hann veit líka að til að geta náð kosningu, eftir að fárið er yfirstaðið,  þarf hann að geta horft framan í þjóðina og sagt; Aldrei studdi ég Icesave lll.

Öllum eru afleiðingarnar af því að semja ekki um Icesave ljósar. Öllum eru afleiðingarnar að því að semja um Icesave ljósar. - Hvor leiðin sem farinn verður mun enn auka á kreppuna í landinu, ekki bara efnahagskreppuna heldur hina andlegu þjóðarkreppu sem allir sem hafa verið illa sviknir í tryggðum, kannast persónulega við. - Enginn treystir öðrum lengur.  Án trausts virkar allt sem sagt er tvímælis og enginn sátt verður um hlutina. -

Þess vegna er best fyrir pólitíkusana að landsmenn hafni Icesave eina ferðina enn og komi í veg fyrir að Icesave lll verði aðlögum. Þannig þurfa þeir ekki að bera neina ábirgð á vitleysunni.

Afleiðingar þess munu hafa sömu áhrif á efnahag landsins og þegar að alkinn finnur loks að botninum er náð. Þá og aðeins þá, er fyrst hægt að koma vitinu fyrir hann. Og þá munu  þjarkmeistararnir sem reynt hafa að slá sjálfa sig til riddara með stöðugu andófi gegn Icesave, vonandi loks þagna eins lömbin, pólitíkusarnir finna auðmýktina aftur sem allir kusu þá út á í síðust kosningum og þjóðin getur hætt að hafa samviskubit út af því hvað lítið samviskubit hún hefur hefur haft út af þessu öllu saman.

„Hið ömurlegasta mál“

Af skjaldbökuskeljum og völvusteinum

Íhaldssemin hefur á sér margar hliðar.

Súmerar eða Egyptar eru staðfastlega skrifaðir fyrir því að hafa fundið upp ritlistina á svipuðum tíma fyrir 4600 árum, Súmerar kannski sýnu fyrr.  Þegar að munir finnst annarsstaðar greyptir einhverjum framandi táknum, segja fræðingarnir að þau geti hugsanlega verið ritmál, þangað til að í ljós kemur að hluturinn er eldri en 4600 ára. Þá bregður svo við að tákn og myndir verða fræðingunum að óskiljanlegu kroti  sem ekki merkir neitt ákveðið. -

Héraðið Transilvanía í Rúmeníu er þekkt fyrir skelfilega og óþekkta hluti. Fátt sem þaðan hefur komið hefur skelft fornleyfafræðinga meira en steinvölurnar þrár sem fundust þar seint á 19. öld og kenndar eru við bæinn Tartaria.

Í  steinvölurnar, sem bera þess merki að hafa verið hluti af festi eða armbandi, sem líklega var grafin með þorpsvölvu einni, eru greipt tákn sem gætu verið letur og/eða tölustafir. En vegna þess að völurnar eru meira en 7300 ára gamlar og eru auk þess frá Evrópulandi, eru þær afar umdeildar meðal fornleyfafræðinga. Táknin hafa ekki verið ráðin enn.

Eins hefur hin svokallaða Dospilio tafla sem fannst í  Makadóníska hluta Kastoríu árið 1932, valdið miklu deilum. Dospilio taflan er viðarbútur með ískornum táknum. Taflan er talinn allt að 9000 ára gömul. Ásamt Dospilio töflunni fundust á svæðinu brot úr keramiki, smástyttur, flautur og margt fleira, sem gaf til kynna að þróað samfélag hafi verð til í Evrópu fyrir næstum 10000 árum. Það breytti mannkynssögunni svo um munar, ef það reyndist rétt.

En það var ekki aðeins í Evrópu sem fólk hafði tekið upp á því að pára á hluti allskonar tákn sem ekki þýddu nokkurn skapaðan hlut, fleiri þúsund árum fyrir þann tíma, samkvæmt því sem fornleyfafræðingar hafa ákveðið, að maðurinn lærði að skrifa.

Árið 1999 fundust í Jiahu í Henan héraði í Kína, skjaldbökuskeljar með áletrunum. Skeljarnar eru 8200 ára gamlar og fundust í grafreitum frá ný-steinöld. Í einni gröfinni var átta slíkum skeljum komið fyrir við höfðalag beinagrindar sem á vantaði hauskúpuna.

Á milli skeljanna og þess sem viðurkennt sem fyrsta skrifmálið í Kína eru hvorki meira né minna en 5000 ár.

 

Af strútseggjum, skapabörmum og öðru skemmtilegu

Myndin hér við hliðina er af nokkrum brotum af strútseggjaskurn. Eins og sjá má eru þau skreytt með útskurði, ekki ósvipuðum þeim sem Búskmennirnir í Suður-Afríku rista enn í eggin sín. Meðal þeirra eru strútsegg algeng og gagnleg ílát eftir að blásið hefur verið úr þeim.  Það sem er merkilegt við þessi skurnbrot er að þau eru meira en 60.000 ára gömul. -

Frá 1999 hefur Pierre-Jean Texier frá  háskólanum í Bordeaux í Frakklandi og samstarfsmenn hans safnað 270 slíkum brotum við Diepkloof Rock Shelter á Vesturhöfða í Suður-Afríku þar sem forfeður okkar, hinir smávöxnu Búskmenn (1,49–1,63 m)  bjuggu og búa enn.

Með aðstoð erfðafræðiinnar  hefur tekist að rekja ætt alls mannkynsins aftur til einnar konu sem átti heima á þessum slóðum fyrir u.þ.b. 200.000 árum, hinnar svo kölluðu "Hvatbera Evu". 

Nánustu ættingja hennar og "Y litnings Adams" (sameiginlegs forföður alls mannkyns) , er að finna í  þeim ættflokkum Búskmanna sem eru taldir haf verið fyrstir til að skera sig frá ætt Hvatbera Evu. 

Um er að ræða tvo ættflokka sem kalla sjálfa sig Kohi og San sem oft er fellt saman í eitt nafn Kohisan, "Fyrsta fólkið".

Kohi-Sanfólkið, sem er ltalvert frábrugðið öðru Afríkufólki,  eru frumbyggjar Suður-Afríku.

Smáfólkið (pygmýar) eru frumbyggjar Mið-Afríku.

Fyrir 100.000 árum er talið er að einhver hluti Búskmannanna og smáfólksins hafi eigrað norður á bóginn á leið sem loks leiddi það út úr Afríku. Smáfólk er enn að finna víða um heiminn, einkum á afskektum eyjum og landsvæðum þar sem það einangruðust, sumt  í tugþúsundir ára. 

Nokkuð stórir hópar smáfólks eru enn til víða í Afríku og einning í Ástralíu, á Tælandi, í Malasíu, Indónesíu, á Filippseyjum, í Papúa Nýju Gueníu, Brasilíu, Suðaustur Asíu og jafnvel á Palau í Míkrónesíu.

Víða þar sem þessir afrísku frumbyggjar fóru,  hljóta þeir að hafa rekist á afkomendur frænda sinna sem yfirgáfu Afríku 700.000 árum áður. 

Miklu  luralegra og stærra, bjó það mannfólk aðallega í hellum í löndum Evrópu, m.a. í Ísrael, í Belgíu og á Spáni. Sagt er að smáfólkið hafi átt vingott við eitthvert þeirra, sem er dálítið undarlegt þróunarlega séð, en það er víst önnur saga. 

Það er fróðlegt að kynna sér hvernig Fyrsta fólkið í Afríku bjó og býr enn dag, vegna þess að  lifnaðarhættir þess hafa ekkert breyst í tugþúsundir ára.

Búskmenn búa í litlum hópum ættmenna. Börn hafa engum skyldum að gegna og frístundir eru afa mikilvægar. Mikill tími fer í að matreiða og matast, í samræður og að segja brandara, leika tónlist og dansa helgidansa. Konur eru í miklum metum og eru stundumforingjar ættingjahópsins. Þær taka mikilvægar ákvarðanir fyrir hópinn og geta gert kröfu til að ráða yfir vatnsbólum og veiðisvæðum. þeirra helsta hlutverk er að safna mat og taka þátt í veiðum með körlunum.

Vatn er afar mikilvægt Búskmönnum í Afríku. Þurrkar geta varað í marga mánuði og vatnsból þornað upp. Þegar það gerist verður að notast við sopaból. Sopaból eru þannig gerð að valinn er staður þar sem sandurinn er rakur og þar grafin hola. Ofaní holuna er er stungið holum reyr. Vatn er sogið upp um reyrinn og sopinn látinn drjúpa úr munninum niður um annað strá niður í strútsegg sem búið er að blása úr.

Vegna þess hve mataræði Búskmanna er fitusnautt, fá konur ekki tíðir fyrr en þær eru orðnar 18 eða 19 ára gamlar. Oftast er reynt að hafa nokkur ár milli barnsburða, vegna lítillar brjóstamjólkur-framleiðslu mæðranna. Þá er hópurinn stöðugt á faraldsfæti sem gerir fóstur fleiri en eins barns í einu mjög erfitt.

Meðal Khoi-San kvenna gengur Steatopygia (fita sem myndar kúlurass) í erfðir. Slíkur rassvöxtur er talin lífeðlisfræðileg aðlögun kvenna sem búa í mjög heitu loftslagi, þ.e. aðferð líkamans til að tempra líkamshitann. Limir og búkur geta verið mjög grannir en samtímis er nægileg fita til staðar til að framleiða nauðsynlega hormóna fyrir reglulegar tíðir. 

Algengur fylgifiskur Steatopygiu er Sinus pudoris (langir innri skapabarmar).  Meðal Búsk-kvenna eru slík sköp sögð mikilvæg fyrir heilbrigt og gott kynlíf þótt ekki hafi enn fundist þróunarfræðileg ástæða þeirra. 

Embætti höfðingja gengur í ættir meðal Búskmanna en völd hans eru hverfandi lítil. Flest er ákveðið eftir umfjöllun og þá með óformlegri kosningu þar sem konur leggja jafnt til málanna og karlmenn.

Hagkerfi þeirra er gjafa hagkerfi þar sem þeir gefa hvorir öðrum gjafir frekar en að býtta eða að hlutir og þjónusta gangi kaupum og sölum.

Þorp geta verið gerð úr nokkuð gerðalegum strákofum en mörg þorp eru aðeins gerð úr skýlum þar sem aðeins er tjaldað til fárra nátta. Veðurfarið ræður afkomunni alfarið. Vorin eru viðsjárverð með sína miklu þurrka og hita og veturinn einnig þurr en kaldur.

Búskmenn safna ávöxtum, berjum, laukum og rótum. Strútsegg er mikilvægur hluti fæðunnar og skurn þeirra er notaður undir vatn. Skordýr og lirfur af öllu tagi eru fastur hluti af fæðunni auk þess kjöts sem fæst af veiðum. 

Búnaður kvenna er allur einfaldur og meðfærilegur. Þær  bera slöngvuvað, teppi eða skinn, yfirhöfn sem er kölluð karossto,eldivið, smáskjóður, prik, strútseggjaskurn með vatni og ef smábörn eru með í ferð, smærri útgáfu af karossto.

Á löngum erfiðum veiðiferðum bera karlmenn boga og eitraðar örvar, spjót og fátt annað. Eftir að dýr hefur verið drepið er dýrandanum þakkað. Lifur bráðar er aðeins etin af karlmönnunum þar sem haldið er að hún innhaldi eitur sem er hættulegt konum.

Trú þeirra Búskmanna gerir ráð yfir einum allsherjarguði sem ræður yfir mörgum minni guðum, mökum þeirra og börnum. Virðing er borin fyrir anda hinna látnu, anda dýranna og náttúrunnar allrar. Að yrkja jörðina er andstætt þeirri heimsskipan sem Guð bauð þeim og þess vegna veiða þeir og safna.

Sumir San-Búskmanna tigna mánann en mikilvægustu trúarathafnir þeirra, vakningardansinn, eru gjarnan haldnir á fullu tungli. Vakningardansinn er einskonar bæn til náttúrunnar og guðanna um að vakna til að sinna verkum sínum, láta rigna, færa þeim bráð og gera þeim lífið bærilegra. Dansinn getur læknað bæði andlega og líkamlega sjúkdóma og ekki er óalgengt að dansarar falli í trans.

Nakin í fötum

Er það ekki reglan að þegar teknar eru nektarmyndir af einhverjum, er viðkomandi nakinn á myndunum? Er hægt að vera nakin og klæddur á sama tíma? Erum við kannski öll nakin í fötunum okkar? Þetta er frétt af konu sem lét "taka mynd af sér nakinni vafinni í lak".

Svo vildi til í morgunn að ég rak augun í þessa mynd af Sally, eiginkonu Johns Bercows forseta neðri deildar breska þingsins.

Á henni er hún vafin í lak sem gæti alveg eins verið grískur kjóll eða rómversk "tóka" klæði. Alla vega var hún ekki nakin, nema auðvitað innan undir lakinu. Já, Það er nokkuð víst að innan undir því var hún allsber.

Henni finnst það aulalegt að hafa látið taka þessa mynd af sér. Enn aulalegra var að hafa Big Ben turninn, elsta reðurtákn Lundúnaborgar, í bakgrunni myndarinnar. Sértaklega þar sem beðmál voru til umræðu í viðtalinu sem fylgdi myndinni. -

Annars er konan kunn af ýmsu misjöfnu. Hún var að egin sögn eitt sinn mikill brennivínsþambari og partýkona og það sem verra er, hún er rauðhærð.  

Nú reynir hún sitt besta til að verða bresk útgáfa af Cörlu Bruni, eiginkonu Nicolas Sarkozy Frakklandsforseta. Hún veit að það er sérstaklega mikill svipur með henni og Cörlu þegar þær stenda við hliðina á bændum sínum.

Var „alger auli"

Vissulega munu múslímar verða áfram við völd í Egyptalandi

Fréttaflutningur Mbl.is af mótmælunum í Egyptalandi er litaður af miklum fordómum og vanþekkingu. Í þessari frétt er talað um ótta Ísraela við að múslímar komist til valda í Egyptalandi. Fyrir það fyrsta er núverandi forseti Hosini Mubarak og aðrir valdhafar Egyptalands múslímar.

Þeir sem koma til að taka við völdum ef Múbarak fer frá, verða að öllum líkindum múslímar enda þjóðin íslömsk.

Það sem Ísraelsmenn og aðrir óttast er að einhverjir öfgasinnaðir múslímar komist til valda í Egyptalandi. Það er til vansa að engin tilraun er gerð til að greina þarna á milli í þessari frétt, rétt eins og munurinn sé enginn. 

Þá er þráfaldlega talað um Egyptaland sem "Arabaland" og þjóðina sem Arabaþjóð. Hvorugt er rétt. Stærsti hluti þess fólks sem býr í Egyptalandi er ekki arabískur heldur þjóð innfæddra sem kallaðir eru Egyptar.

Ísraelar óttast múslímastjórn