Fęrsluflokkur: Heimspeki

Rakalausar fullyršingar og lķtt duldir fordómar

Į Ķslandi eru skrįš a.m.k. 33 trśfélög. Flest žeirra eru kristin en tvö žeirra eru af ķslömskum toga; Félag mśslima į Ķslandi og Menningarsetur mśslima į Ķslandi. Bęši félögin tilheyra sśnni-armi ķslam.

Félag mśslķma į Ķslandi hefur samastaš sem er lķka moska ķ skrifstofu hśsnęši į žrišju hęš ķ Įrmśla ķ Reykjavķk žar sem sameiginlegar bęnir eru haldnar į bęnadögum og vikulega į föstudögum. Žeim söfnuši tilheyra tęplega 400 manns og formašur hans er Sverrir Agnarsson. Įriš 1999 sótti Félag mśslķma į Ķslandi um lóš til aš byggja Mosku ķ Reykjavķk og hefur žeim nś loks veriš śthlutaš skika ķ Sogamżrinni til žess arna. 

Menningarsetur mśslķma į Ķslandi hefur hinsvegar ašsetur ķ Żmishśsinu viš Skógarhlķš, og žeim söfnuši tilheyra rśmalega 200 manns. Menningarsetriš er hluti af Al-Risalah samtökunum sem styrkja og starfrękja slķkar stofnanir ķ mörgum žjóšlöndum heimsins en sękir stefnu sķna og styrki til höfušstöšvanna ķ Sįdķ-Arabķu. Al-Risalah (gušleg skilaboš)  menningarstofnanir žessar hafa oft veriš gagnrżndar fyrir žaš aš vera vettvangur fyrir öfgafulla predikara halla undir Salafisma ( Wahhabisma ) og hafa į sķnum snęrum illa menntaša forsvarsmenn. -  Nżleg ummęli Ahmad Seddeeq, Ķmams og  trśarleištoga hjį Menningarsetri mśslima į Ķslandi, um aš tengsl séu milli samkynhneigšar og barnsrįna, hleypa vissulega stošum undir žį gagnrżni, žrįtt fyrir aš hann eigi aš teljast menntašur ķ ķslömskum fręšum.

Sem fręšimanni sem er hallur undir hinar mismunandi Al-Risalah sem skrifašar hafa veriš ętti honum aš vera kunnugt um aš sumir fręšimenn Ķslam voru ekki mótfallnir samkynhneigš. T.d mį nefna tślkun Maleki, stofnanda Maleki stefnunnar ķ Sśnni Islam sem segir ķ Hesaam Noqabaķ, Hoquqöi Zan bls. 126-127 um "lavaat eša samkynhneigš; "Aš stunda kynlķf meš ungum manni (skegglausum) er leyfilegt fyrir ógifta menn į feršalagi."

Ķ Įstralķu hefur reyndar veriš sżnt fram į tengsl milli Al-Risalah menningarstofnana og uppeldi ungra rótękra mśslima sem sķšan hafa falliš sem strķšsmenn  "fyrir Ķslam" į erlendri grundu. Žaš er žvķ įstęša aš rżna vel ķ žaš sem frį žessum stofnunum kemur, ekki hvaš sķst fyrir unga mśslimi sem vilja vera trś sinni hollir.  

Žeim fréttum aš Félagi mśslima į Ķslandi hafi veriš śthlutaš lóš til moskubyggingar hefur veriš misjafnlega tekiš. Allir žeir sem unna frelsi fólks til trśariškana eins og žaš er skilgreint ķ stjórnarskrį landsins, hljóta aš fagna žessum įfanga. Hįvęrastar hafa samt veriš raddir žeirra sem eru ósįttir viš aš trśfrelsi skuli vera viš lķši ķ landinu og telja žaš hina verstu gošgį aš leyfa slķka byggingu. Žeirra helstu rök eru aš moskur séu uppeldistöšvar fyrir róttęka mśslima sem hvattir séu til hryšjuverka og ķ sérbyggšri mosku geti fariš fram innręting sem ekki er möguleg ķ ķ skrifstofu hśsnęši į žrišju hęš ķ Įrmślanum ķ Reykjavķk žar sem Félag mśslima į Ķslandi hefur ķ įratugi veriš meš starfsemi sķna. 

Fréttum af moskubyggingarleyfinu og ummęlum hins ómęlska klerks menningarstofnunarinnar er gjarnan ruglaš saman og eiga fjölmišlar žar nokkra sök sem kjósa aš fjalla um žessi ólskyldu mįl į sama tķma, įn nokkurs samhengis. 

Óttinn viš öfgar og hryšjuverk er vitaskuld ekki įstęšulaus, en žegar teknar eru saman tölur um hryšjuverk sem unnin hafa veriš ķ vestręnum heimi sķšustu įratugi, kemur ķ ljós aš 96% žeirra eru framin af öšrum en mśslimum. 

Stašreyndin er sś aš žegar ummęli žeirra sem segja sig mótfallna byggingu mosku ķ Reykjavķk eru skošuš, ber mest į rakalausum fullyršingum, alhęfingum og lķtt duldum fordómum ķ garš mśslima. 

 


Ķsland aftur efst į montlistunum

Um žriggja įra skeiš hvarf nafn Ķslands śr efstu sętum į helstu montlistum heimsins. Fyrstu įr žessarar aldar žóttu listar yfir hamingjusömustu žjóširnar, mestu velfršarrķkin, mestu hagvaxtaržjóširnar, bestu menntunina, óspiltasta embęttismannakerfiš svo dęmi séu nefnd, varla marktękir af Ķslendingum ef žeir voru žar ekki efst į blaši. -

Eftir "hruniš" varš ljóst aš mörg žeirra lķfsgęša sem komu okkur fremst į heimsmetalistana voru hluti af sżndarveruleika. Hamingja og heišarleiki žjóšarinnar voru t.d. greinilega af sama toga spunniš og gróšatölur śtrįsarvķkinganna og viš hurfum śr fyrsta sęti flestra montlista heimsins. -

Nś viršast Ķslendingar aftur vera aš jafna sig į sjokkinu sem fylgdi žvķ aš fatta aš klįrustu gullęturnar žeirra voru jafnframt óprśttnir svindlarar og ręningjar. Žjóšin er svo til hętt aš skammast sķn fyrir aš hafa veriš ręnd af 26 glśrnum exelstrįkum.

Eins og komiš hefur fram ķ fréttum er t.d.  fasteignabransinn hęgt og sķgandi aš rétta śr kśtnum. Peningamennirnir sem gįtu foršaš mestu af gullinu sķnu vita aš fasteignir eru eina fjįrfestingin į Ķslandi um žessar mundir sem žeir geta įtt von um aš gefi einhvern arš. - 

Montlistageršarmenninrnir hafa greinilega tekiš eftir žessar breytingu ķ žjóšarsįlinni og eru tilbśnir til aš setja Ķsland aftur ķ sinn fyrri réttbundna sess sem fallegasta, sterkasta,  rķkasta og hamingjusamasta žjóš jaršarinnar.

 


mbl.is Ķsland er best fyrir konur
Tilkynna um óvišeigandi tengingu viš frétt

97% Ķslendinga trśa ašeins į efnislega tilvist?

Trśmašur hugsar um trśleysiŽaš bżr żmislegt athyglivert ķ žessum tölum frį Gallup um aš 71% Ķslendinga trśi į Guš. Žaš fyrsta sem mašur rekur augun ķ er aš mešal karla er ekki endilega fylgni milli žess aš trśa į Guš og į  lķf eftir daušan. Einhver hluti karla getur sem sagt vel hugsaš sér aš žaš sé til eitthvaš sem falliš getur undir skilgreininguna Guš, en samt hljóti lķf hvers manns aš enda viš lķkamsdaušann.  -  Žetta er reyndar afstaša bęši Votta Jehóva og Sjöundadags ašventista, sem trśa žvķ aš allir deyi aš lokum og ekkert lķf sé eftir lķkamsdaušann, nema fyrir fįa śtvalda. Aušvitaš vonast žeir allir til aš verša ķ žeirra hópi. Žeir vilja meina aš sś tilvist sé efnisleg, ekki andleg og eiga žvķ žaš sameiginlegt meš trśleysingjum aš trśa ašeins į į efnislega tilvist.

Žį kemur žaš fram aš 68% trśa į kenninguna um "miklahvell".  68% hlżtur žvķ aš trśa žvķ  aš einhverstašar handan endamarka alheimsins žar sem įhrif mikla hvells gętir ekki enn, sé ekkert til. Žar er ekkert efni, enginn tķmi og ekkert rśm,  ž.e.  sama "įstand" og var allstašar įšur en mikli hvellur varš og alheimurinn varš til.

Trśleysingi hugsar um trśarbrögšinSamt trśir 71% aš til sé Guš, en 68% trśa ekki aš žessi Guš hafi skapaš alheiminn, ef ég skil žessa könnun rétt.

Guš žeirra 68%, sem ekki trśa į Guš sem skapara, hljóta žį aš trśa į einhvern Guš sem er sjįlfur hluti af "sköpuninni"  og/eša tilheyrir žeim alheimi sem varš til viš mikla hvell. Sį Guš hlżtur aš vera eins og allt annaš sem viš žekkjum og tilheyrir žeim alheimi, hįšur tķma og rśmi. Hann er žvķ   ekki "andlegur"  Guš heldur efnislegur Guš.

Žeir sem trśa į efnislegan Guš eru žį sem sagt 68% og žeir sem ekki trśa į neinn Guš, skapara eša lķf eftir daušann 29%.  Žeir sem gera ašeins rįš fyrir efnislegri tilvist eru žvķ samtals 97% Ķslendinga.

Žetta verša aš teljast góšar fréttir fyrir vantrśarmenn og ašra trśleysingja og greinilegt aš aušmjśkur įróšur žeirra er aš skila sér, big time.


mbl.is Ķslendingar trśa į Guš
Tilkynna um óvišeigandi tengingu viš frétt

Ellismellurinn Jane Fonda

Jane Fonda 2007Žegar aš Michael Jackson lést, skrifaši Jane Fonda žetta um hann į blogginu sķnu;

"Ég hugsa stöšugt um daušann. Ég ęfi dauša minn. Mér finnst žaš mjög heilbrigt. Daušinn er einu sinni žaš sem gefur lķfinu merkingu lķkt og hįvaši gefur žögninni merkingu. Ę ę , hugsaši ég meš sjįlfri mér, Michael į eftir aš žaš eiga erfitt žegar hann eldist. Hann mun eyša allri orku sinni ķ aš flżja hiš óumflżjanlega. Og nś hefur žaš gerst. Sem betur fór tók aš fljótt af. Stórkostleg hjartaįföll sem fólk nęr sér ekki af, taka venjulega fljótt af. Žś veist ekki einu sinni hvaš er aš gerast. Žetta var lķklega besti daušdaginn fyrir Michael. Žaš var erfitt aš ķmynda sér hann hamingjusaman žegar aldurinn fęrist yfir hann."

Jane veit greinilega hvaš hśn er aš segja žvķ fįar konur afa lagt jafn mikiš į sig og hśn til aš flżja ellina. Og į žessum myndum af henni 73 įra sem fylgja fréttinni, er ekki hęgt aš segja annaš en aš henni hafi tekist bęrilega vel til.

Sķšustu 30 įrin hefur hśn stundaš lķkamsrękt og heilbrigt lķferni. Og žegar žaš dugši ekki til hefur hśn lįtiš undan hégómanum og lagst undir skuršhnķfinn til aš lįta fjarlęgja mestu hrukkurnar. (Sjįlf segist hśn ętķš vera treg til žess af žvķ henni žyki ķ raun vęnt umhrukkurnar sķnar)

En hśn lķtur glęsilega śt ķ Emilio Pucci kjólnum sķnum žarna ķ Cannes. Henni tókst greinilega ķ žetta sinn aš finna kjól sem enginn annar klęddist og komast hjį sem sagt er aš sé pķnlegasta stund ķ lifi hverrar konu, ž.e. žegar einhver önnur mętir ķ alveg samskonar kjól, eins og geršist hjį Jane einmitt ķ Cannes įriš 2007. (Sjį mynd)


mbl.is 73 įra og stal senunni į rauša dreglinum
Tilkynna um óvišeigandi tengingu viš frétt

Į hafi óvissunnar

Ef aš satt reynist, verša trśleysingjarnir sem halda žvķ fram aš Kristur hafi ekki veriš til og aš allar sögurnar sem sagšar eru af honum séu hreinn skįldskapur, aš endurskoša afstöšu sķna. Nema aušvitaš aš trśleysi žeirra sé svo stašfast aš ekkert fįi žį til aš efast. 

Žarna kann aš vera frumheimild sem er frį svipušum tķma og heimild söguritarans Josephusar (37-96) sem minnist į kristni ķ ritum sķnum, aš žvķ er sumir segja fyrstur manna.  Margir efasemdarmenn hafa reyndar tališ žį heimild seinni tķma fölsun.  

Žį er hętt viš aš mįlin geti blandast enn frekar hjį hinum kristnu,  ef ķ žessum ritum er aš finna śtgįfu af upprisu Krists sem sętt getur og samręmt žęr žrjįr sem nś žegar eru žekktar og finna mį ķ NT. Svo er einnig mögulegt aš hśn sé ķ mótsögn viš gušspjallamennina sem um upprisuna skrifa.

Segja mį žvķ aš enn um sinn séu trśašir og trślausir žarna į sama bįti į hafi óvissunnar.


mbl.is Elstu rit um kristni fundin?
Tilkynna um óvišeigandi tengingu viš frétt

Įttu žeir skiliš traustiš?

Įkvöršunin um aš žiggja sęti į stjórnlagarįši er mikill prófsteinn į heilindi og sišferšislegan styrk žessara einstaklinga sem kosnir voru į stjórnlagažing. Įttu žeir skiliš žaš traust sem žeim var sżnt?  Kosningarnar voru śrskuršašar ógildar og žar meš misstu žeir umboš sitt frį žjóšinni.

Til aš fį žaš aftur hefši žurft aš efna til nżrra kosninga. Ķ staš žess er žaš vilji meirihluta žingheims aš žessir 25 einstaklingar taki til starfa į rįši undir žeirra verndarvęng og ķ umboši žingsins. - Žetta er svo langt frį žvķ sem lagt var upp meš og įtti aš vera hluti af aš byggja upp nżtt Ķsland, aš ég trśi ekki aš nokkur žeirra sem hlaut kosningu į stjórnlagažing žiggi sęti į žessu bastaršs rįši. -

Ef žeir gera žaš hinsvegar, opinbera žeir um leiš aš žeir eiginleikar sem fólk hélt aš žeir hefšu og mundu hafa gert žį hęfa til aš taka žįtt ķ mótun nżrrar og réttlįtari stjórnarskrįr, eru ekki til stašar. - Žeir verša sem sagt hluti af gamla Ķslandi, ekki žess nżja, hluti af vandamįlinu, ekki lausninni. 


mbl.is Eru hugsi um stjórnlagarįš
Tilkynna um óvišeigandi tengingu viš frétt

Hver vill eiga gešfatlaša nįgranna?

Fį žjóšfélagsmein eru eins illvišrįšanleg og fordómar, nįi žau aš festa rętur ķ samfélaginu. Ķ flestum samfélögum mį finna fordómafullt fólk,  jafnvel žótt ekki beri mikiš į žvķ eša fordómum žeirra. Til dęmis sżna skošanakannanir aš viš Ķslendingar erum talsvert fordómafullir gagnvart żmsum žjóšfélagshópum. Hver hefši trśaš žvķ?

Ég er ekki fordómafuulur, ég hata allaFordómar okkar, eins og algengt er mešal annarra žjóša, beinst fyrst og fremst gegn įkvešnum hópum ķ samfélaginu.  

Hér į landi beinast fordómar t.d. meira gangvart gešfötlušu fólki en nokkrum öšrum hópi.  Ķ tugi įra hafa kannanir sżnt aš nęstum žrišjungur žjóšarinnar kęrir sig ekki um aš bśa ķ nįgrenni viš gešfatlaš fólk.

Į mešan fordómar landans gagnvart samkynhneigšum eru į undanhaldi hafa žeir aukist mikiš į sķšustu įrum gagnvart mśslķmum.

Hryšjuverk hinna żmsu samtaka öfgasinnašra mśslķma hafa vissulega įtt mikinn žįtt ķ aš skapa Ķslam og mśslķmum afar neikvęša ķmynd.

Žessir öfgasinnušu pótintįtar viršast  trśa žvķ aš Mśhameš hafi fališ žeim persónulega og prķvat aš framfylgja og hrinda ķ framkvęmd, um allan heim, lögum Kóransins,  sem er aušvitaš mikil firra.

Sumir Ķslendingar viršast trśa žvķ aš žessi tślkun ķslamskra öfgamanna į trś sinni sé hinn eina sanna tślkun og móta višhorf sķn til  Ķslam og mśslķma  ķ samręmi viš žaš.

Žótt fjölmišlar eigi stóran žįtt ķ aš żta undir fordóma almennt eins og žeirra er hįttur, ķ staš žess aš mótmęla žeim, er ég ekki viss um aš "aukin fręšsla" sé žaš eina sem viš höfum til aš rįša nišurlögum žessarar vįlegu ófreskju sem fordómar eru.

Žaš er stašreynd aš ķ tugi įra hefur veriš reynt aš minka fordóma fólks gagnvart gešfötlušum, meš aukinni fręšslu, įn įrangurs. - Žaš er einnig stašreynd aš öll vitręn mótrök gegn įliti fólks sem "hatar"  Ķslam, eru virt aš vettugi og andśšin į trśnni fęrist ķ aukanna frekar en minkar hér į landi.

Į Vķsindavefnum er aš finna afar gagnlega grein um fordóma Ķslendinga og žar segir m.a.;

Oršabókaskilgreiningar duga skammt ef öšlast į skilning į žvķ hvernig fordómar verka og hvers vegna žeir eru eins śtbreiddir og raun ber vitni. Til dęmis er erfitt aš skilja hvers vegna illa gengur aš draga śr fordómum meš žvķ aš auka fręšslu um žaš sem fordómarnir beinast aš. Meginnišurstaša śr slķkum fręšsluherferšum er aš žęr draga śr fordómum hjį sumum. En hjį öšrum, sérstaklega žeim sem eru mjög fordómafullir, er allt eins lķklegt aš aukin fręšsla verši til žess aš višhalda fordómum eša styrkja žį.

HjartažżšaĮstęša žessarar mótsagnar sem Vķsindavefurinn greinir svo vel, er aš megin byggingarefni fordóma er ekki  vanžekking, heldur tilfinningar. Fordómar eru fullvissa um og trś į aš einhver ósannindi séu sönn, oft žrįtt fyrir betri vitsmunalega vitund. 

Sś fullvissa er tilfinningalega harškóšuš ķ einstaklinginn sem gerir vandamįliš sįlręnt frekar en vitmunalegt.  Meš öšrum oršum, eru fordómar tilfinningaleg žjónkun, oft ómešvitaš, viš ósannindi eša lygar af einhverju tagi. -

Žetta veršur ljóst žegar viškomandi reynir aš fęra rök fyrir og/eša réttlęta fordóma sķna. - Śtkoman er įvalt rökleysa žar sem viškomandi reynir ekki einu sinni aš styšjast viš višurkenndar stašreyndir.

hann hendir gjarnan į lofti setningar eins og; "Gešsjśklingar eru hęttulegir af žvķ žeim er ekki sjįfrįtt og žess vegna vill ég ekki bśa nįlęgt žeim žvķ žaš setur börnin mķn ķ hęttu." Eša; Ķslam bošar aš žaš eigi aš drepa alla sem ekki eru mśslķmar. Žess vegna eru trśarbrögšin ill og žeir sem įstunda žau vondir menn."

Athafnir sem grundvallašar eru į fordómum eru ętķš til vamms bęši fyrir žann sem framkvęmir žęr og žann sem veršur fyrir žeim. Samt žrjóskast flestir sem haldnir eru fordómum viš aš višurkenna skašsemi žeirra. Žvert į móti eru žeir fullir sjįlfstrausts og trś į eigiš įgęti.

Gott dęmi um hroka hinna fordómafullu er višhorf vestręns almennings til ķbśa smįeyjanna ķ Kyrrahafi. Žegar aš fyrsti hvķti mašurinn sté žar į land kynntist hann samfélagi žar sem engin  fįtękt fyrirfannst , engir glępir, ekkert atvinnuleysi, engin strķš og fólk hafši engar įhyggjur. En samt köllušu Evrópubśar, og kalla enn, slķk samfélög "frumstęš" og "vanžróuš".

Fordómar sem lįtnir eru óįreittir,  berast į milli kynslóšanna og magnast viš hvern liš. Afleišingar žeirra eru stundum svo skelfilegar aš žęr gera ekkert annaš en aš magna enn frekar upp hinar neikvęšu tilfinningar sem kynda fordómana. Žannig er įstandiš mešal fólks ķ löndum sem įtt hafa ķ löngum og višvarandi erjum eins og t.d. Ķsrael og Palestķna.

Opin hugurŽaš sem stundum er talin lofsverš hegšun og viš köllum ķ daglegu tali "umburšarlyndi" er ķ slķkum tilvikum ašeins annaš orš yfir sinnuleysi. Umburšarlyndiš er ķ besta falli frestun į žvķ aš takast į viš vandamįl sem ekki mun hverfa af sjįlfu sér.

Fyrsta skrefiš ķ upprętingu frodóma er aš horfast ķ augu viš žį stašreynd aš allir menn eru haldnir einhverskonar fordómum.

Nęsta skref er aš finna žį, ž.e. stašsetja žį ķ sįlarlķfinu og skilgreina žį. -

Žrišja skrefiš er aš skoša tilfinningar sķnar vandlega og heišarlega og reyna aš skilja hvers vegna okkur lķšur eins og okkur lķšur.

Žessi žrjś skref fara langt meš aš uppręta fordóma okkar gagnvart fordómunum sjįlfum.


Betra er aš ganga ķ hjónaband en aš brenna af girnd.

Pįll postuliHann var fęddur ķ borginni Tarsus ķ Tyrklandi einhvern tķman į fyrstu įrum hins kristna tķmatals og nefndur Sįl. Hann var rómverskur žegn af gyšingaęttum, talaši hebresku og hlaut gyšinglega menntun og uppeldi. Sem ungur mašur hélt hann til Jerśsalem og nam trśarleg fręši hjį hinum fręga fręšimanni og rabbķna, Gamalķel. Hugsanlegt er aš hann hafi veriš ķ Jerśsalem į sama tķma og Jesśs Kristur, en tališ er vafasamt aš žeir hafi nokkru sinni hist.

Eftir aš krossfestingu Jesśs, var litiš į fylgjendur hans sem trśvillinga og žeir ofsóttir. Sįl var einn žeirra sem tók virkan žįtt ķ žeim ofsóknum. Hann hugšist elta uppi žaš kristna fólk sem flśiš hafši til Damasks frį Palestķnu. Į leiš sinni žangaš fékk hann vitrun. Kristur birtist hinum, ręddi viš hann og snéri honum til kristni. Eftir žaš varš hann kunnur undir nafniu  Pįll.

Eftir aš Sįl geršist kristinn varši hann tķma sķnum til aš hugsa og skrifa um hinn nżja siš. Hann varš  einnig einn af virkustu og afkastamestu kennurum hinna nżju trśarbragša. Hann feršašist vķša og bošaši fagnašarerindiš, m.a. til Sżrlands, Grikklands og Palestķnu.

Hann er ķ dag kunnastur fyrir įhrif sķn į žróun gušfręši kristindómsins og er tvķmęlalaust įhrifamesti höfundur allra kristinna rithöfunda fyrr og sķšar. Hann er skrifašur fyrir 13 af 27 ritum Nżja Testamentisins en žaš er einnig tališ lķklegt aš fjögur žeirra eša fleiri séu ekki eftir hann.

Pįli gekk illa aš kenna Gyšingum kristni en mešal "heišingjanna" gekk honum frįbęrlega og er žvķ stundum kallašur postuli heišingjanna.

Eftir žrįr langar kennsluferšir um löndin fyrir botni Mišjaršarhafs, hélt hann til Jerśsalem og var handtekinn žar. Žašan var hann sendur til Rómar žar sem réttaš var yfir hinum. Ekki er vitaš hvernig réttarhöldin endušu eša hvort hann yfirgaf nokkurn tķman Róm. Hann var aš lokum tekinn af lķfi (lķklega įriš 64)ekki langt frį Róm.

Pįll postuli viš ritstörfHin miklu įhrif Pįls postula į kristna trś  hvķlir į žremur stöplum. 1. Hinu frįbęra gengi hans sem kennari trśarinnar. 2. Ritum hans sem eru mikilvęgur hluti af Nżja Testamentinu. 3. Žętti hans ķ žróun kristinnar gušfręši. Mešal gušfręšihugmynda hans eru;

Aš Jesśs vęri ekki ašeins innblįsinn spįmašur, heldur Guš.

Aš Jesśs hafi dįiš fyrir syndir okkar og aš žjįningar hans endurleysi okkur.

Aš mašur öšlist ekki hjįlpręši meš žvķ aš fara eftir lagasetningum Biblķunnar heldur ašeins meš žvķ aš višurkenna Krist. Žar af leišandi munu syndir mannsins verša fyrirgefnar meš žvķ einu aš višurkenna Krist.

Pįll lagši lķka mikla įherslu į kenningarnar um erfšasyndina (Rómverjabréfiš 5:12-19)

Vegna žess aš fólk gat ekki öšlast hjįlpręši meš žvķ aš hlķša lögum Biblķunnar, sį Pįll engan tilgang fyrir nżja įtrśendur aš framfylgja žeim sérstaklega. Margir af hinum gömlu leištogum kristinna voru honum ekki sammįla en leiša mį lķkur aš trśin hefši ekki breišst eins hratt og hśn gerši um rómverska heimsveldiš ef skošannir žeirra hefšu oršiš ofan į.

Dauši PįlsPįll kvongašist aldrei og žótt ekki sé nein leiš aš sanna žaš, er lķklegt aš hann hafi aldrei haft samręši viš konu. Višhorf hans til kvenna og kynlķfs sem fundu leiš inn ķ "heilaga ritningu" höfšu afar mikil įhrif į kristna menningu fram eftir öldum. Fręgustu kennisetningu hans um žessi mįl, er aš finna ķ Fyrra Korintubréfinu 7:8-9;

"En žess óska ég, aš allir menn vęru eins og ég er sjįlfur, en hver hefur sķna nįšargjöf frį Guši, einn žessa og annar hina.

8 Hinum ókvęntu og ekkjunum segi ég, aš žeim er best aš halda įfram aš vera ein eins og ég. 9 En hafi žau ekki taumhald į sjįlfum sér, žį gangi žau ķ hjónaband, žvķ aš betra er aš ganga ķ hjónaband en aš brenna af girnd."

Pįll hafši einnig sterkar skošanir į stöšu kvenna. Ķ fyrra Tķmóteusarbréfinu 2:11-15. segir hann;

"11 Konan į aš lęra ķ kyrržey, ķ allri undirgefni. 12 Ekki leyfi ég konu aš kenna eša taka sér vald yfir manninum, heldur į hśn aš vera kyrrlįt. 13 Žvķ aš Adam var fyrst myndašur, sķšan Eva. 14 Adam lét ekki tęlast, heldur lét konan tęlast og gjöršist brotleg. 15 En hśn mun hólpin verša, sakir barnburšarins, ef hśn stendur stöšug ķ trś, kęrleika og helgun, samfara hóglęti."

Vafalaust er Pįll žarna aš tjį skošun sem var rķkjandi į mešal samtķmamanna hans. En žaš er athyglisvert aš ekki eru hafšar neitt svipašar fullyršingar eftir Kristi sjįlfum.

Meira enn nokkur annar mašur var Pįll įbirgur fyrir aš umbreyta kristni śr gyšinglegum sértrśarflokki ķ heimstrśarbrögš.

Kenningar hans um aš Kristur sé Guš og aš réttlęting verši ašeins vegna trśar, hafa legiš til grundvallar kristni ķ gegnum aldirnar. Alir kristnir gušfręšingar sem fylgdu ķ kjölfariš, ž.į.m. Įgśstķnus, Aquķnas, Lśter, og Kalvin voru allir undir miklum įhrifum frį ritum Pįls.

Įhrif hans hafa veriš svo mikil aš sumir fręšimenn haf haldiš žvķ fram aš hann frekar en Kristur eigi aš teljast höfundur kristinnar trśar. Eflaust eru žau višhorf samt oršum aukin. En vķst er aš Pįll er įhrifamesti kristni einstaklingurinn sem lifaš hefur.


Apaleg ofurmenni

Ilya_ivanovUpp śr 1920 neytti Jósef Stalķn allra rįša til aš styrkja Rauša herinn sem hafši lįtiš į sjį ķ undangengnum styrjöldum. Stalķn vissi aš lķffręšingurinn Ilya Ivanov, sį sami og hafši fyrstur manna (1901) komiš į laggirnar sęšisgjafa-mišstöš fyrir vešreišarhesta, hafši lżst yfir žeirri trś sinni aš mögulegt vęri aš kynblanda mann og simpansa.

Stalķn sagši vķsindamanninum aš hann hefši įhuga į aš skapa nżja tegund af ósigrandi mönnum sem ekki fyndu fyrir sįrsauka og gęši mataręšis hefšu engin įhrif į. Stįlmašurinn fyrirskipaši Ivanov aš finna leiš til aš framleiša slķka menn fyrir Rauša herinn. 

Stalķn var greinilega einn žeirra sem vildi halda öllum möguleikum opnum, žótt hann treysti engum, ekki einu sinni sjįlfum sér aš eigin sögn.  Hann hafši ungur aš įrum lęrt til prests en gefiš nįmiš upp į bįtinn eftir aš hafa lesiš Das Kapķtal eftir Karl Marx. Žrįtt fyrir aš vera einn grimmasti einvaldur sem sögur fara af var hann tvisvar śtnefndur til Frišarveršlauna Nóbels. Ķ fyrra sinniš, 1945 var žaš Cordell Hull  sem fékk veršlaunin fyrir žįtt sinn ķ stofnun Sameinušu žjóšanna og ķ seinna skiptiš, 1948, var frišarveršlaununum ekki śthlutaš.

Gnegur vel 2Ilya Ivanov hóf žegar aš gera tilraunir į öpum og mönnum upp śr 1920. įriš 1926 var hann sendur meš fullar hendur fjįr til Afrķku žar sem hann stundaši sęšisgjafir af kappi.  Hann reyndi aš gera kvennapa ólétta meš mennsku sęši og kvenmenn ófrķska meš karlapa-sęši. Megin vandmįl hans viršist hafa veriš aš komast yfir nęgilegan fjölda heilbrigšra apa. Hann gerši tilraunir sķnar į simpönsum og órangśtum, allar įn tilętlašs įrangurs.

Ilya hefur eflaust vitaš aš til voru heimildir žar sem sagt var frį samskiptum apa og manns sem endaš meš fęšingu afkvęmis žeirra.

humanzeeMešal žeirra er  De bono religiosi status et variorum animantium tropologia sem kom śt į 11. öld eftir St. Pétur Damian. Hann segir frį Gulielmusi greifa sem įtti apa sem geršist elskhugi eignkonu hans. Dag einn kom apinn aš greifanum meš konu sinni ķ rśminu og varš ęfur af afbrżši. Hann réšist į greifann og drap hann. Damian segist hafa žessa sögu eftir Alexander II pįfa sem sżndi honum veru sem kölluš var Maimo og sögš afkvęmi apans og greifaynjunnar.

Ef til vill hefši Ilya Ivanov žótt mikiš koma til hinar tiltölulega nżlegu kenningar, aš forfašir mannsis  hafi ķ žróunarsögu sinni  fyrir ca. 1.4 milljónum įra, N.B. löngu eftir aš hann var oršin aš ašgreindri tegund, ešlaš sig meš forföšur simpansa. Žessi kenning į aš skżra hversvegna simpansar eru svo nįskyldir mönnum aš 95% af erfšaefni žeirra eša meira, er eins. Litningafjöldin er samt ekki sį sami, menn eru meš 46 en Simpansar meš 48 og žvķ nęsta ómögulegt aš venjuleg ęxlun geti įtt sér staš į milli žeirra.  

Mannsvķn"Enn erfišara yrši aš breyta öpum ķ einhvers konar menn meš genaflutningi śr mönnum enda ólķklegt aš nokkur mašur eša api hefši įhuga į slķkum tilraunum." segir vķsindavefurinn samt sem įšur. 

Tilraunirnar Ilya Ivanov mistókust allar og hann var aš lokum sendur ķ śtlegš til Kasakstan įriš 1931 og fraus vķst til dauša į brautarpalli žar ķ landi,  įri sķšar.

(Ašrar tilraunir Stalķns um žetta leiti, höfšu mun alvarlegri afleišingar eins og t.d. samyrkjubśskapurinn sem endaši meš hungursneyš įriš 1932 sem varš til žess aš fjórar milljónir žegna hans sultu til dauša.)

Žekkingu mannsins į erfšafręši hefur fleygt fram sķšasta įratuginn.  Žegar er fariš aš breyta erfšaefni ķ mannlegum fósturvķsum. Aš geta fengiš sérstaklega hönnuš börn hlżtur aš vera eftirsóknarvert fyrir nżrķka žotulišshyskiš sem keppist žess dagana um aš eignast börn sem žaš fer meš lķkt og ašra fylgihluti viš nżjustu dressin sķn.  

Tęknilega er heldur ekki langt ķ aš hęgt verši aš lįta draum Stalķns um Apaofurmenni rętast.

Fišurlausir leggjalangir kjśklingarRétt eins og lżtalękningar voru ķ fyrstu žróašar til aš hjįlpa žeim sem įttu um sįrt aš binda, eru žessar erfšabreytingar ķ mennskum fósturvķsum sagšar til aš koma ķ veg fyrir alvarlega sjśkdóma.

Ķ dag er mest upp śr fegrunarlękningum aš hafa, ekki lżtalękningum.

Flestar fegrunarašgeršir fara ķ dag fram ķ Asķu. Ķ Kķna, Japan og sušur Kóreu er ekki óalgengt aš börn leggist undir hnķfinn til aš lįta "réttsetja" skįsett augu sķn. Algengustu ašgerširnar, bęši ķ Asķu og Amerķku eru samt brjóstastękkanir.

Žessi vandmįl er eflaust hęgt aš leišrétta meš einföldum breytingum į litningunum og koma žannig ķ veg fyrir aš börn framtķšarinnar žurfi aš kljįst viš žessi skelfilegu vandamįl.

Žeir sem segja aš vķsindamenn og lęknar séu vandari aš viršingu sinni en svo aš žeir fari aš krukka ķ litninga fósturvķsa nema aš žeir hafi til žess góša įstęšu, ęttu aš kynna sér handbragš žeirra į öšrum verum.

MśsareyraAllir vita aš žaš er talveršur kostnašur ķ žvķ aš affišra kjśklinga og aš sį hluti žeirra sem best selst eru lęrin. Vęngir kjśklinga eru óvinsęlir enda lķtiš kjöt į žeim. Best er žvķ aš rękta fišurlausa kjśklinga sem eru aš mestu lęri og leggir.

Hęgt er aš lįta "mennsk" eyru vaxa į mżs, skera žaš af mśsinni og gręša žaš į manveru. Og til aš sżna hvaš hęgt er aš gera "snišugt", mį t.d. gera mżs eša ketti sjįlflżsandi.

 


Arfleifš Įrna Johnsen og Gušlaugs Žórs Žóršarsonar

Įrni og félagar hans į žingi sem leggja fram žessa žingsįlyktunartillögu eru greinilega hręddir viš aš gildunum sem žeir fengu sem vegarnesti śt ķ lķfiš śr skólum landsins, sé ógnaš.

Ég efast ekki um aš žetta mįl er žeim persónulega mikilvęgt, žvķ Žessi kristnu gildi sem žeir vilja varšveita, fleyttu žeim ķ gegnum lķfiš, geršu žį aš gildum stošum ķ žjóšfélaginu.

Žeir vita lķka betur en margir ašrir, aš ekkert er betri sönnun fyrir naušsyn žess aš višhalda arfleifš kristni ķ skólastarfinu en gott fordęmi žeirra sem kristilegt menningarstarf hefur nįš aš móta.

Žetta vita Įrni Johnsen og Gušlaugur Žór Žóršarson og žess vegna bjóša žeir nś fram krafta sķna til aš tryggja aš komandi kynslóšir verši örugglega ekki meinaš um samskonar sišferšismótun og žeir fengu.

Eša, kannski er žetta alls ekki svona.

Žegar mašur lķtur yfir nöfn flutningsmanna žessarar tillögu, dettur manni helst ķ hug aš žaš sem raunverulega vakir fyrir žessu fólki meš žessari tillögu sé aš gera yfirbót.

Žaš er vissulega hluti af kristinni arfleifš og gildum, aš sjį eftir žvķ sem žś hefur gert rangt og gera sķšan yfirbót meš einhverju góšverki eša lķferni sem Guši er žóknanlegt.  

Kannski er žaš mįliš aš bęši Gulli og Įrni reiša sig nś į žau orš Krists aš Žaš verši mikill fögnušur į himnum žegar einhver išrast žess sem hann hefur gert rangt?

Viš skulum vona aš žannig sé mįliš ķ pottinn bśiš. Ef ekki gętu žeir félagar veriš ķ slęmum mįlum, alla vega gagnvart Kristi.  Hann segist nefnilega hata hręsnara.


mbl.is Starfshęttir grunnskóla skuli mótast af kristinni arfleifš
Tilkynna um óvišeigandi tengingu viš frétt

Nęsta sķša »

Innskrįning

Ath. Vinsamlegast kveikiš į Javascript til aš hefja innskrįningu.

Hafšu samband