Vísifingur og langatöng

Sagan segir að Hinrik V Englandskonungur hafi ávarpað hermenn sína fyrir orrustuna við Agincourt árið 1415. Hann sagði þeim að Frakkar hefðu hótað því, að ef þeir hefðu sigur, mundu þeir höggva af vísifingur og löngutöng hægri handar allra ensku langbogaskyttnanna. Þá fingur notuðu skytturnar einmitt til að spenna streng bogans.

Þessa orrustu hundrað ára stríðsins unnu hins vegar Englendingar og þess vegna gengu langbogaskytturnar þeirra framhjá frönsku föngunum og rák fingurna tvo sigri hrósandi upp í loftið.

Þannig varð til sá siður meðal enskra bogaskytta að heilsast með því að sýna þessa tvo fingur, þannig að lófinn snéri út á við. Þegar að lófinn snéri inn á við varð kveðjan aftur á móti að dónamerki.

Meðfylgjandi ljósmynd sem er frá árinu 1901, er trúlega í fyrsta ljósmyndin sem sýnir dónamerkið. Á henni sést verkamaður við Parkgate járnsmiðjuna í Rotherham gefa ljósmyndaranum til kynna með þessum ákveðna hætti (fuck off) að hann vill ekki láta mynda sig.

Seinna á 20 öldinni varð þessi enska bogaskyttuheilsa að sigurkveðju og síðan að alþjóðlegu friðartákni.

Eftir að seinni heimstyrjöldin hófst og bæði Belgía og Holland voru hernumin af Þýskalandi, stjórnaði fyrrum dómsmálaraðherra Belgíu Victor de Laveleye, útsendingum Breska ríkisútvarpsins( BBC) til hinna herteknu landa. Til að efla samstöðu meðal þjóðanna, lagði hann til að fólk gerði V að tákni andstöðu sinnar við hernámið. V stóð fyrir victoire á frönsku og vrijheidá hollensku.

Að auki lét BBC hefja alla þætti sem sérstaklega voru ætlaðir fólki í hernumdum löndum Evrópu, á því að spila opnunarstef fimmtu symfóníu Beethovens, en taktur þess, þrjú stutt og eitt langt, er táknið fyrir V í mors stafrófinu. -

Kaldhæðnin sem fólst í því að höfundur verksins var þýskur, og heiti inngangsins "örlögin banka á dyrnar" fór ekki fram hjá neinum sem eitthvað þekkti til tónlistar.

Samtímis hóf Winston Churchill að nota V merkið við hvert tækifæri. Fyrst beindi hann lófanum inn á við og eru til af honum nokkrar myndir þar sem hann gefur fuck off  táknið í stað sigurtáknsins.

Churchill sem var af aðalsættum breytti ekki tákninu fyrr en einhver útskýrði fyrir honum að táknið sem hann notaði, oft með vindilinn á milli fingranna, væri í raun argasta ókurteisi meðal verkamanastéttarinnar. -

Margir aðrir leiðtogar bandamanna notuðu einnig sigurtáknið og héldu því áfram löngu eftir að stríðinu var lokið, eins og t.d. Charles de Gaulle sem lauk hverri ræðu sem hann flutti til ársins 1969 á að gefa sigurkveðjuna.

Árið 1967 ferðaðist Richard Nixon vítt og breitt um Bandaríkin til að kynna forsetaframboð sitt. Hann notaði sigurkveðjuna í upphafi og enda hverrar ræðu og flassaði henni hvar sem hann fór.

Hippahreyfingin sem var þá í miklum uppgangi, var að mörgu leiti í andstöðu við Nixon og stefnu hans, byrjuði samt að nota sigurkveðjuna sem friðartákn.

Í augum hippa var allur sigur fólgin í friði. - Upp úr 1969 þegar myndir höfðu birst af John Lennon með puttana upp að myndavélinni,  varð táknið þekktara sem alþjóðlegt friðartákn frekar en sigurtákn og er það enn.

Vilja Íslendingar fyrirgefa Gordon Brown

Forseti Íslands kallar eftir afsökunarbeiðni frá Gordon Brown. Spurningin er hvað það mundi hafa upp á sig að Gordon Brown biðji Íslendinga afsökunar á að hafa kallað Íslendinga gjaldþrota, eins og Ólafur Ragnar vill að hann geri.  - Breski varnarmálráðherrann Liam Fox bað Íslendinga afsökunar á að hafa beitt hryðjuverkalögunum gegn Íslandi og það hefur komið fram í máli Össurar Skarphéðinssonar að ýmsir breskir ráðamenn hafa tjáð honum eftirsjá sína yfir meðferðina á Íslandi að Breta hálfu í kjölfar bankahrunsins. Þessar afsökunarbeinir eru mikils virði af því þær koma frá núverandi stjórnvöldum sem hafa einnig tök á að láta gjörðir fylgja máli.

Eftir að Gordon Brown tapaði kosningunum hefur svo til horfið af sjónarsviðinu, þótt hann sé vissulega enn þingmaður er hann áhrifalítill í breskri pólitík í dag. Afsökunarbeiðni frá honum mundi aðeins vera persónuleg beiðni, en ekki fyrir hönd bresku ríkisstjórnarinnar. Og svo er spurning hvernig slíkri beiðni yrði tekið af Íslendingum. Mundu þeir raunvrulega vera tilbúnir til að fyrirgefa Brown og taka hann í sátt.

Brown ætti að biðjast afsökunar

Fegurstu íslensku orðin....

Skáld þjóðarinnar voru dugleg í eina tíð við að mæra íslenska tungu. Í dag eru þau sparari á hrósið. Raunsæið varð rómantíkinni yfirsterkari.  

"Ástkæra, ylhýra málið, og allri rödd fegri." kvað Jónas Hallgrímsson, og "Ég lærði að orð er á íslensku til um allt, sem er hugsað á jörðu." skrifaði Einar Benediktsson.

Jónas getur vel staðið á sinni skoðun, enda fegurðarskyn fólks mismunandi og hugtakið afstætt. En óhætt er að fullyrða að sá sem kenndi Einari var að ýkja. Fjölmörg hugtök eru til á erlendum tungum sem engin orð eru til um á íslensku. 

Sem dæmi má taka orðið Matrix. Flestir vita nokkurn veginn hvað það þýðir, þótt ekkert eitt sambærilegt orð sé til í íslensku?

Að mínu áliti fer fegurð tungumáls eftir  grunnhugsuninni sem býr að baki orðunum og grunnhugsunin veðrur ætíð tengd síbreytilegum veruleika og upplifunum okkar frá mínútu til mínútu hvort sem við erum höll undir rómatík eða raunsæi.  

Til dæmis  getur setningin "Ég elska þig." verið það fegursta sem þú hefur nokkru sinni heyrt. Og mínútu seinna gæti það verið setningin "það er ekki illkynja."

Hvað er að vera Íslendingur?

Allar smáþjóðir í heiminum eiga um þessar mundir í vök að verjast. Hvarvetna er sótt að menningu þeirra og efnahagslegu sjálfstæði. Tilhneigingin er að þær hverfi ein af annarri ofaní myrka súpu efnahagsbandalaga og fjölþjóða-samfélaga þar sem fjölbreytileikinn kostar of mikið til að valdhafar, sem meta allt út frá peningum, þar á meðal menningarverðmæti, sjái sér hag í að viðhalda honum.

Sjálfstæði Íslands hlýtur því, þegar allt kemur til alls, að velta á tilfinningu okkar sem landið byggja, fyrir því hvað það er að vera þjóð.

Á meðan að sjálfstæðisbaráttan fór fram, var lögð rækt við þjóðlega arfleifð okkar þar sem tungumálið og sagnahefðin skiptu mestu máli. Allt miðaði að því að sannfæra okkur sjálf um að við værum þjóð og að sem slík gætum staðið á eigin fótum. 

Um leið og við trúðum þessu sjálf, hófst sú ósvinna að sannfæra aðra í heiminum um það líka. Einhverstaðar þar varð okkur á í messunni.

Til þess virtist ekkert minna duga en nokkur ár af mikilmennskubrjálæði á því stigi að aðrar þjóðir prísuðu sig sæla að við vorum fámenn þjóð og herlaus.

Viðleitnin til að skapa okkur sérstöðu á meðal annarra þjóða hefur einkennt þjóðarvitundina frekar en nokkuð annað, upp á síðkastið. Ísland átti; fegurstu konurnar, sterkustu karlana, klárustu viðskiptajöfrana, falllegasta landið, hreinustu náttúruna, næst besta handboltaliðið og  frumlegasta tónlistarfólkið.  Skoðanakannanir sýndu að við voru bjartsýnastir, hamingjusamastir og ríkastir allra, hér var spillingin meðal stjórnmálamanna og stjórnsýslu minnst í heiminum og draumurinn um að vinna júróvisjón var ávalt lifandi á meðal vor.

Allt þetta mótaði þjóðarvitundundina í nokkra áratugi, sameinaði  þjóðina og gerði okkur að Íslendingum. Þetta var Gamla Ísland.

Nú árar hins vegar illa.

Það er ár og öld síðan íslensk kona vann alþjóðlega fegurðarsamkeppni, eða karl kraftakeppni, viðskiptajöfrarnir reyndust mest prettarar og bankaræningjar, stórir hlutar landsins eru komnir undir virkjanalón og borholur, loftmengun nálægt hættumörkum er algeng í Reykjavík, einn bankaræninginn er líka búinn að ræna "strákunum okkar" svo þjóðin getur ekki lengur sameinast um þá, við erum orðin svartsýnust allra og í 23. sæti yfir þá hamingjusömu, minnstu líkur á hagvexti mælast á Íslandi,  Björk er hætt að seljast og allir eru löngu búnir að gefa upp vonina að við vinnum nokkru sinni júróvisjón.

Fólk spyr sig hvort allt sjálfstraustið hafi aðeins verið hrævareldar og tálsýn og hvað sé til ráða til að bæta ástandið.

Einhverjir vonuðu að eftir allsherjarhrunið mikla mundi gefast tækifæri til að byggja Nýtt Ísland. Í ljós hefur komið að fólk hefur ekki hugmynd um úr hvaða efni það Ísland eigi að vera. Í reynd logar Ísland enn því Það sem hingað til hefur verið reynt að gera er meira í ætt við illa skipulagt slökkvistarf en uppbyggingu.

Kannski er mál að spyrja hvað það í raun og veru er sem fær okkur til að vilja að vera áfram Íslendingar.

Er það raunverulega aðeins það sem við lögðum upp með í sjálfstæðisbaráttuna forðum, í viðbót við þær fáu auðlindir sem landið ræður enn yfir, sem gerir okkur að Íslendingum, sem sagt tungumálið, sagan, fiskur, jarðhiti og rafmagn?

Fróðlegt væri að heyra álit einhverra þeirra fáu sem þetta blogg lesa, um hvað það er að vera Íslendingur og hvort það skipti þá enn einhverju máli. 

"Í móðu hlýrra tilfinninga"

Hafi einhver farið i grafgötur með í hvaða tilgangi bandaríska sendiráðið á Íslandi heldur uppi "menningarlegum" samskiptum við landsmenn, þá er lesning þessara samskiptapósta sendiráðsins við utanríkisráðuneytið í Washington afar upplýsandi. - Öll samskipti eru vegin og metin út frá pólitískum hagsmunum Bandaríkjanna.

Sumt af því sem fram kemur, sýnir að starfsmenn sendiráðsins telja sig hafa djúpa innsýn inn í sálarlíf mörlandans.

Jafnvel hinir siðfáguðu veraldarvönu Íslendingar, verða afar upp með sér fái þeir boð um að vera gestir Sendiherrans og fara frá slíkum fundum í móðu hlýrra tilfinninga varðandi samskiptin yfir Atlantsála.

Á þeim er einnig að skilja að veikleiki Frónbúa fyrir víni, sé sendiráðsfólkinu talsvert til framdráttar.

Það sem við gerum oftast á endanum til að teygja úr þeim peningum sem við höfum til umráða, er að bjóða upp á tollfrítt alkahól í móttökum, á opnunum sýninga og listahátíða. Þar sem Alkahól er mikið skattlagt á Íslandi, virðast víngjafir okkar Íslendingum miklu rausnarlegri, en þær eru í raun og veru. Í staðinn fyrir þessar gjafir eru okkur færðar þakkir á boðsmiðum og kynningarefni sem gefið er út af skipuleggjendum og við fáum boðmiða fyrir starfsfólk okkar að sækja þessa atburði ásamt merkisfólkinu. Þá notum við tækifærið til að spjalla, koma á samböndum og hæla stefnu Bandaríkjanna.

Ekki er ráð nema í tíma sé tekið og áróður Bandaríkjanna beinist að börnum jafnt sem fullorðnum. Þannig ber Latabæ á góma og hvernig hægt er að notfæra sér viðhorf íslenskra barna til heilbrigðis til að efla pólitísk tengsl þjóðanna. Unglingum er boðið í poppkorn og gos í sendiráðskjallaranum til að horfa á bandarískar áróðursmyndir en kvartað er undan því að myndböndin sem sendiráðið fái send frá Bandaríkjunum séu of einföld og augljós fyrir skörp æskumenni Íslands.

WikiLeaks birtir Reykjavíkurskjöl

Trúboðsstellingin

Einhvern tíma upp úr 1980 heyrði ég fyrst talað um "trúboðsstellinguna".  Eins og flestir vita er orðið notað yfir ákveðna aðferð til kynmaka.

Samkvæmt könnunum er að þessi ákveðna stelling sé algengasta eðlunaraðferð mannfólksins, líklega vegna þess að hún líka einföldust í framkvæmd. En einhvernvegin komust Íslendingar samt  upp með í 11 hundruð ár að hafa ekkert sérstakt nafn yfir hana.  

Hugtakið (ekki aðferðin, sem betur fer) kemur úr enskri tungu og það væri fróðlegt að vita eftir hvaða leiðum hugtakið kemur inn í íslenska málið.  

Í ensku varð það til einhvern tíman um miðbik síðustu aldar, trúlega vegna misskilnings ákveðins mannfræðings sem var að skrifa um kynhegðun frumstæðs ættflokks á eyju í Kyrrahafinu - Það er sem sagt ekki flugufótur fyrir því að þessi ákveðna stelling,  hafi nokkru sinni  eða nokkurs staðar, verið tengd trúboði eða trúboðum sérstaklega. 

Elsta heimild um notkun orðsins í fjölmiðlum heimsins er frá 1969 en þá segir The Daily Telegraph frá því að í sex ríkjum Bandaríkjanna geti konur farið fram á skilnað við eiginmenn sína hafi þeir við þær mök í öðrum stellingum en trúboðsstellingunni. Um sama leiti mátti sjá orðið "trúboði" notað um elskhuga sem ekki þóttu með nógu gott ímyndunarafl.

Oh, hvað er að þessu liði?

Fólk lætur mismunandi hluti fara í taugarnar á sér. Þessa dagana eru það spurningar fréttamanna sem ég læt pirra mig. 

Ég á einkum við sjónvarpsfréttamenn  sem ekki kunna að spyrja viðmælendur sína að Því sem skiptir máli, mjög líklega vegna þess að þeir vita ekki nóg til að bera á það skynbragð hvað gerir það og hvað ekki.

Ein spurning umfram aðrar fer samt mest í mínar fínustu. Einkum vegna þess að við henni er ekki til svar sem er í senn skynssamlegt og kurteist.

 Ég á auðvitað við klisjuna; Og hvernig tilfinning var það að.....?

Einhvern veginn hefur þessi spurning, sem áður tilheyrði örstuttum viðtölum við fegurðardísir, fólk sem hafði unnið eitthvað í happdrætti eða móða og másandi unglinga sem höfðu nýlega sloppið undan snjóflóði, orðið að fullgildri spurningu sem látinn er flakka í alvöru viðtölum við alvöru fólk.

Helst dettur manni í hug að spyrlarnir séu að reyna að finna eitthvað mótvægi við tilfinningadauðann sem skín út úr augum þeirra sjálfra, með því að reyna sjúga örlítinn trega eða smá glaðværð út úr viðmælendum sínum. Eða það sem er enn hræðilegra, kannski er ótölulegur fjöldi fólks sem situr stjarft heima í stofu og nærist á svona sjónvarps-geðshræringum eins og blóðsugur á bláæð.

Hvernig tifinning var það þegar þú sást dóttir þinni nauðgað?...hvernig tilfinning var það þegar þú heyrðir að konan þín væri enn á lífi?....hvernig tilfinning er það að vita að það varst þú sjálfur sem kveiktir í húsinu þínu?

Jafnvel góðir fréttamenn sem rembast við að kreista einhver tilfinningaleg viðbrögð út úr viðmælendum sínum,  freistast til að spyrja þessarar spurningar aftur og aftur án þess að hafa vit á að klippa hana svo í burtu fyrir útsendingu, eins og þeir vitanlega ættu að gera.

Einkennilegasta svarið sem ég hef heyrt um við henni til þessa, er frá konu einni sem sökuð var um að hafa banað eiginmanni sínum með skammbyssunni hans;

Fréttakona; Hvernig leið þér eftir að hafa skotið manninn þinn?

Svar; Ég var glorhungruð.

Myndagáta

Hér koma myndir af heimsfrægu fólki. Spurt er; hver eru nöfn þess , fyrir hvað er það frægt og hvað á það sameiginlegt öðru fremur?

Að sólunda 1.722.429.000 krónum

Margur verður af aurum api segir máltækið og það hefur oft sannast á þeim sem verða skyndilega forríkir en ekki kunnað að "fara með" eins og stundum er sagt. 

Auðfenginn auður virðist renna auðveldlega úr greypum hinum nýríku og sérstaklega þeirra sem ekki hafa þurft mikið fyrir honum að hafa eins og að vinna í happdrætti.

Margar sögur eru til að fólki sem unnið hefur miklar fúlgur fjár í happdrættum en orðið skítblankt eftir tiltölulega stuttan tíma.

Enginn slær þó við hinum breska Michael Carroll, sem árið 2002 þá 19 ára, vann 9,7 milljónir sterlingspunda (1.722.429.000 krónur) í happdrætti. Saga hans ætti að verða öðrum víti til varnaðar, þótt ég efist um að svo verði.

Michael var að vinna við sorphirðingu þegar að honum bárust þau tíðindi að hann væri orðinn einn að auðugustu æskumönnum á Bretlandi.

Í bókinni "Gættu hvers þú óskar þér" (Careful What You Wish For) sem er ævisaga hans skrifuð af Sean Boru, kemur fram að á minna 18 mánuðum tókst Michael að sóa svo miklu af auði sínum, mest í sukk með þúsundum gleðikvenna, áfengi, hörð eiturlyf og veðmál,  að hann átti þá aðeins eftir hálfa milljón punda.

Michael byrjaði á því að kaupa  sér fjögur heimili, sumarvillu á Spáni og tvo BMW sportbíla, tvo Mercedes-Benza. Hann dældi peningum í ættingja sína og vini sem fjölgaði svo um munaði eftir að hann varð ríkur.

Michael komst fljótlega í kast við löginn vegna eiturlyfjanna og var sagður dyggur stuðningsmaður vígamanna-klíkunnar Ulster Defence Association.

Michael segist samt ekki sjá eftir neinu og kallar sjálfan sig konung hyskisins, (King of Chavs) uppnefninu sem sorpritin kölluðu hann á meðan þau fylgdist grannt með öllu sem honum viðkom og hann átti peninga.  Samnefnd heimildakvikmynd var gerð um hann árið 2006.

Snemma á síðasta ári var Michael gerður gjaldþrota og það sem eftir var af eignum hans var selt á uppboði.

Um svipað leiti lék hann karakter sem var eins og hann sjálfur, í kvikmyndinni Killer Bitch.

Um tíma var hann á atvinnuleysisbótum en endaði að lokum aftur við sorphirðuna, starfið sem hann fékkst við áður en hann varð að "apa".

Stóru blómin

Stærsta blóm sem fyrirfinnst í veröldinni heitir Rafflesia arnoldii. Þetta sjaldgæfa og stóra blóm sem grær í regnskógum Indónesíu getur orðið metir á breidd og vegið allt að 11 kg. Blómið er sníkjujurt sem hefur engar sjáanlegar rætur, stilk eða laufblöð.

Það festir sig við aðrar plöntur og fær frá þeim næringu sína. Í blóma leggur ramman þef frá jurtinni sem minnir á rotnandi kjöt. Lyktin dregur að skordýr sem dreifa frjóum blómsins.

Vegna þefsins er blómið stundum uppnefnd Náblómið en því má ekki rugla saman við aðra stóra jurt sem heitir Amorphophallus titanum og er eining kallað (bunga bangkai)  Náblómið af sömu ástæðu.

Blómið er í útrýmingarhættu sem villiblóm og enginn veit með vissu hvað mörg þeirra eru eftir í skógum Borneó og á Súmötru, en fræflar þess eru eftirsóttir í Malasíu  í lyf sem gefið er konum til að auðvelda þeim fæðingar.

Amorphophallus titanum (Vanskapaði stórreðurinn) dregur heiti sitt auðsjáanlega af lögun sinni er af ætt Talipot pálma. Blómið er tæknilega ekki eitt blóm heldur mörg samfléttuð en væri annars stærsta blóm heimsins. Það getur orðið fjórir metrar á hæð og vegið allt að 85 kg.