Eylandið stóra skammt suður af Íslandi

Á nánast öllum kortum sem gerð voru af norður Atlantshafi á árunum 1550 til 1660 er að sjá suður af Íslandi stórt og mikið eyland. Landið er kallað Frisland, Frislanda, Frischlant, Friesland, Freezeland, Frislandia, eða Fixland.

Ekki ber samt að rugla þessum heitum saman við héraðið Frísland í norður Hollandi þar sem  Egill Skallagrímsson herjaði forðum. 

Á sumum kortum frá þessum tíma eru annað hvort eða bæði Ísland og Færeyjar stundum nefnd Frislönd en það stafar af þeim misskilningi manna almennt á þessum tíma að í miðjum norður Atlantsálum hafi risið umgetið eyland.

Misskilningurinn fékk byr undir báða vængi árið 1558 þegar Nicolò nokkur Zeno, gaf út bréf sem hann sagði vera skrifuð af áum sínum, bræðrunum Nicolò og Antonio Zeno. Bréfin kvað hann vera samtímaheimild um ferðir þeirra bræðra um norðurhöf laust fyrir aldamótin 1400. Bréfunum fylgdi kort sem þekkt hefur orðið sem "Zeno kortið" en það sýnir í viðbót við kunn lönd eins Bretlandseyjar, Írland og Ísland, eylandið "Frislanda" auk nokkurra annarra óþekktra eyja.

Bréf þeirra Nicolò og Antonio eru að öllum líkindum skáldskapur og m.a. hefur komið í ljós að á þeim tíma sem þeir eru sagðir vera í ferðalögum til Frislanda, Íslands og Grænlands, stóð Nicolò í málferlum suður á Ítalíu í tengslum við fjársvik sem kennd voru upp á hann þegar hann var herstóri í Modone og Corone á Grikklandi frá 1390-1392. Zeno aðalsfjölskyldan var vel kunn á Ítalíu og auðgaðist vel á því m.a. að hafa einkaleyfi til vöru og fólksflutninga milli Landsins helga og Ítalíu á meðan fyrstu krossferðunum stóðu.

Bréfunum er skipt í tvo hluta. Sá fyrri eru bréf frá Nicolò til Antonio og sá síðari frá Antonio til bróður síns Carlo. Þrátt fyrir að vera gróf fölsun eru þau samt ansi skemmtileg aflestrar. Þau blanda saman staðreyndum og skáldskap þannig að erfitt er stundum að greina muninn þar á milli. Nicolò lýsir ferðum sínum til Bretlands, Íslands og "Frislanda" sem hann segir vera stærri en Írland. Nicolò segist hafa verið fyrir tilviljun bjargað af prinsinum "Zichmni"sem réði yfir Porlandseyjum undan suðurströnd Frislanda og einnig jarlríkinu Sorand á suðurströnd Frislanda.

Nicolò býður Antonio bróður sínum að koma til Frislanda sem hann og gerir og þar dveljast þeir saman næstu 14 árin. Undir stjórn Zichmni herja þeir á nálæg lönd, þ.á.m. "Estlanda" sem gætu verið Shetlandseyjar miðað við hvernig staðsetningu þeirra er lýst í bréfunum. Þeir ráðast líka á Ísland en verða frá að hverfa vegna þess hve vel landið er varið. Að lokum ráðast þeir á eyjarnar Bres, Talas, Broas, Iscant, Trans, Mimant, Damberc. (Allt eru þetta ímynduð eylönd.)

Zichmni byggir virki á Bres og lætur Nicolò eftir stórn þess. Nicolò siglir þar á eftir til Grænlands og finnur þar munkaklaustur með miðstöðvarkyndingu. Hann snýr aftur til Frislanda eftir fjögur eða fimm ár, þar sem hann deyr.

Skömmu eftir dauða Nicolò fær Zichmni fréttir af sjómönnum sem snúið hafa aftur til Frislanda eftir 25 ára fjarveru. Segjast þeir hafa tekið land á stórum eylöndum í vestri sem þeir kalla Estotiland og Drogeo. Sjómennirnir segjast hafa séð þar einkennileg dýr og komist í kynni við mannætur sem þeim tókst samt um síðir að kenna að veiða fisk.

Með það fyrir augum að sannreyna sögu sjómannanna siglir Zichmni ásamt Antonio í vesturátt á tveimur skipum og finnur þar fyrir eylandið Íkaríu. (Icaria)

Samkvæmt bréfunum, koma íbúar Íkaríu róandi á móti þeim áður en þeim tekst að taka þar land. Þeim er gert ljóst af einum frumbyggjanum sem talaði mál þeirra, að ef þeir hygðust taka landið mundu þeir mæta mikilli mótspyrnu.

Zichmni siglir síðan áfram í vestur og tekur loks land á skaga sem nefndur er Trin og er að finna á suðurodda landsins Engrouelenda. Þar ákveður Zichmni að byggja sér bæ en Antonio sem ekki líkaði loftslagið heldur til baka til Frislanda ásamt mörgum úr áhöfn sinni.

Þrátt fyrir að allar frásagnir í bréfunum séu með ævintýralegasta hætti, er svo að sjá að margir hafi trúað þeim. Í seinni tíð hafa nokkrir rithöfundar reynt að færa rök fyrir því að prins Zichmni hafi verið sannsöguleg persóna, eða Hinrik I Sinclair, Jarl af Orkneyjum.

Þótt nokkuð sé vitað um ættir og ævi Hinriks er ekki vitað hvernig hann dó. Hans er síðast getið í tengslum við orrustu sem átti sér stað á Scalloway nálægt Þingvöllum á Shetlandseyjum 1391. Í annálum er þess getið að Englendingar hafi gert innrás í Orkneyjar sumarið 1401. Vegna þess að Hinriks er hvergi getið eftir það hefur verið gert ráð fyrir að hann hafi þá verið dáinn eða verið drepinn í þeim skærum.

Á síðari árum hefur hins vegar komið út haugur af bókum sem leiða líkur að því að Hinrik hafi sigld frá Orkneyjum til Vesturheims og ekki snúið til baka. Sumar þessara bóka styðjast við Zeno bréfin.

Þá halda enn aðrar því fram að Hinrik hafi verið einn af musterisriddurunum og verið falið að sigla með fjársjóð þeirra sem sagt er að þeir hafi fundið undir musterisrústunum í Jerúsalem, þangað sem hann væri óhultir. Þessu halda sumir fram í fullri alvöru þótt að rúm öld hafi liðið a milli aðfararinnar miklu á hendur riddurunum og þar til Hinrik fæddist.  Fjársjóðurinn er sagður hafa verið frá dögum Salómons konungs en aðrir segja hann hafa verið hinn heilagi kaleikur.

Sem rök fyrir því að Hinrik hafi siglt til Nova Scotia í Kanada og sest þar að á meðal Mic Mac indíána sem eru frumbyggjar þess landshluta, er bent á að siglingafáni  riddarareglunnar og flaggveifa MicMacanna séu nánast eins.  

Þá hefur fundist fallbyssa í höfninni í Louisburg í Nova Scotia af ítalskri gerð og frá þeim tíma er þær voru enn steyptar í hlutum frekar en í heilu lagi og þess vegna fyrir árið 1400. Byssuna er hægt að sjá í virkissafninu í Louisbourg.

Öllu veikari rök eru tengd hinum svokallaða Newport turni og steinristum við Westford Knight.  Bæði turnin og risturnar hafa verið notuð sem "sannanir" fyrir því að vesturlandabúar hafi gengið um grundir norður Ameríku löngu fyrir daga Kólumbusar þar. (1492)

Þá er einnig peningapytturinn á Eykareyju dreginn in á málið sem felustaður umgetins fjársjóðs.

Árið 1486 lauk barnabarn Hákons, William Sinclair, við byggingu á kapellu í skotalandi sem kölluð er Rosslyn Kapellan. Víða í um bygginguna er að finna tákn sem notuð voru af musterisriddurunum og það sem meira er, myndir af jurtum sem aðeins er að finna í Norður Ameríku. Aðrir hafa bent á þann möguleika að myndirnar séu stílfærðar myndir af evrópskum jurtum.

Athugasemdir

[Vilhjálmur Eyþórsson, 26.5.2009 kl. 11:54]

Þetta er fróðlegt og skemmtilegt, en þeir, sem þú kallar Templarariddarar heita og hafa lengi heitið á íslensku "musterisriddarar".

[Svanur Gísli Þorkelsson, 26.5.2009 kl. 12:04]

Það er rétt hjá þér Vilhjálmur. Man það núna og breyti því. Takk fyrir þetta.

[Valdimar Samúelsson, 26.5.2009 kl. 15:21]

gaman að sjá að fleiri hafa sama áhugamál og það má bæta við að það er staður norðan við Westford knight sem var líklega ættingi Gunnars á hlíðarenda eða Gunn clan en þar fannst rúnasteinn við Spirit pond og 464.000 fet eða 120 km frá honum eru þrívörður við stað sem heitir Ship Harbor og frá þeim eru 464.000 fet er Grate Manan eyja þar sem Karlsefni átti að hafa vetraraðsetur. Gæti haldið áfram.

[Valdimar Samúelsson, 26.5.2009 kl. 15:23]

Gleymdi aðalatriðinu. Það er líklegt að þessi eyja frísland hafi verið eyjurnar sem Grænland myndar en Grænland er í einhverjum pörtum og syðsta eða næsta er stór eyja.

[Svanur Gísli Þorkelsson, 26.5.2009 kl. 17:07]

Sæll Valdimar Samúelsson og þakka þér athugasemdirnar.

Það er verst að þessir rúnasteinar sem fundist hafa í Ameríku, bæði Kensington og Spirit Pond steinarnir eru svo grunnsamlegir að flestir sérfræðingar sem hafa á annað borð á þá litið, virðast vera sammála um að þeir séu miklu yngri en frá tímum Þorfinns eða annarra pre-Kólumbusar ferðalanga.

Um tengsl Gun ættarinnar á Skotlandi og Sinclair ættarinnar á Shettlandi hefur margt verið ritað og ekki ólíklegt að þar á milli hafi verið einhver tengsl. Skjaldarmerki þeirra eru m.a. annars afar áþekk.

Það er rétt að á einhverjum kortum frá þessu tímabili er Grænland sýnt sem tvær og stundum þrjár eyjar. En það eru 2.7 milljónir ára síðan það var íslaust á þeim slóðum svo ekki er talið líklegt að þeir uppdrættir séu af öðru en því sem fólk ímyndaði sér rétt eins og um er að ræða á Zeno kortinu sem sýnir Frislanda klárlega suður af Íslandi.