Svindl, svik og prettir

Hann varð frægur fyrir svindl sín og pretti á fyrrihluta síðustu aldar og vann sér m.a. til sinnar vafasömu "frægðar" að selja Eiffel turninn í París og svindla talverða upphæð út úr einum þekktasta glæpamanni allra tíma; Al Capone.

Victor Lustig var fæddur í Bóhemíu 1890. Það fer fáum sögum af uppvexti hans eða æskuárum. Honum skýtur upp í mið-Evrópu skömmu eftir heimstyrjöldina síðari, að því er virðist þegar fullharðnaður glæpamaður.

Fyrsta svindl Lustigs var svo kölluð "peninga-prentvél." Hún minnir um margt á viðskiptahætti íslenskra banka í seinni tíð.  Vélin sem Lustig seldi venjulega fyrir 30.000 dollara, stórfé á þeim tíma, var svartur kassi. Þegar hann sýndi kassann, kvartaði hann mikið yfir því hversu hæggeng vélin væri því það tæki hana sex tíma að prenta einn hundrað dollara seðil. Það virtist ekki letja gráðuga viðskiptavini Lustigs sem eftir að hafa keypt vélina horfðu á hana spýta úr sér tveimur hundrað dollara seðlum yfir næstu tólf tímana. En eftir það komu úr henni aðeins auðir pappírssneplar. Þegar að kaupendur vélarinnar gerðu sér loks grein fyrir að þeir höfðu verið illilega gabbaðir, var Lustig auðvitað hvergi að finna.   

Á árunum eftir heimstyrjöldina fyrri, voru miklir uppgangstímar í Frakklandi. Dag einn árið 1925, las Lustig blaðagrein um hversu erfitt það væri fyrir yfirvöld að standa straum af viðhaldi Eiffel turnsins. Turninn hafði ekki verið málaður nýlega og leit afar illa út. Hjá Lustig fæddist hugmynd sem hann hrinti fljótlega í framkvæmd.

Hann lét útbúa fyrir sig bréfsefni með haus ríkisins og sendi síðan eigendum sex járn og stál endurvinnslu fyrirtækjum boð um að hitta sig á tilteknum tíma á einu flottasta hóteli París borgar Hotel de Crillon. Lustig kynnti sig fyrir þeim sem skrifstofustjóra póst og fjarskipta ráðuneytisins. Hann sagði hinum sex virtu fyrirtækjaeigendum að þeir hefðu verið valdir til að bjóða í ákveðið verkefni á vegum stjórnvalda, vegna þess hve gott orð fór af þeim og starfsemi þeirra. Að svo mæltu hóf Lustig að skýra hversu erfitt væri fyrir yfirvöld að standa straum af viðhaldi Eiffel turnsins og nú væri svo komið að ákveðið hafi verið að rífa turninn og selja efnið í brotajárn. Það yrði að ganga að þessu fljótt og snurðulaust því annars mundi almenningur e.t.v. reyna að koma í veg fyrir verkið og þess vegna væri líka nauðsynlegt að halda málinu leyndu. Lustig sagði að sér hefði verið falin umsjá verkefnisins og að finna fyrirtæki sem gæti unnið verkið.

Árið 1925 var þessi hugmynd kannski ekki eins fjarri raunveruleikanum og hún virðist í dag. Eiffel turninn var reistur í miðborg Parísar árið 1889 fyrir heimssýninguna sem þar var haldin sama ár. Honum var ekki ætlaður varanlegur staður þar sem hann stendur og yfirgnæfir aðrar byggingar og merk minnismerki eins og Sigurbogann og Gotnesku dómkirkjuna. Ætlunin var að taka turninn niður árið 1909 og endurbyggja hann á minna áberandi stað.

Lustig gaf sér góðan tíma til að mæla út hver fyrirtækjaeigendanna væri líklegastur til að bíta á agnið en bað um að tilboðum yrði skilað daginn eftir fundinn. Þá þegar hafði Lustig ákveðið fórnarlambið. Andre Poisson var greinilega þeirra óreyndastur og virtist ekki eiga heima meðal hinna kaupsýslumannanna. Að landa slíkum samningi og nú var í boði mundi lyfta honum upp um nokkur sæti í viðskiptaheiminum.

Þrátt fyrir að eiginkona Poissons hefði ákveðnar efasemdir um hvernig staðið var að útboðinu, náði Lustig að róa hana. Hann fullvissaði Poisson hjónin en frekar þegar hann trúði þeim fyrir því að hann hefði ákveðnar "umfram væntingar" til útboðsins þar sem hann mundi velja það fyrirtæki sem væri til í að umbuna hinum sjálfum fyrir vikið. Poisson var vanur að eiga við lágt setta undirmenn sem auðvelt var að múta til að hagræða verkefnum og því fannst honum Lustig hljóma afar sannfærandi.

Að svo búnu voru Lustig afhentir peningarnir fyrir "brotajárnið" og múturnar að auki. Með peningana í ferðatösku tók hann næstu lest til Vínar ásamt "ritara" sínum Robert Arthur Toubillion (fransk-amerískum svindlara) sem einnig var þekktur undir nafninu Dan Collins.

Þrátt fyrir að vera svona illa svikinn fannst Poisson svo skammarlegt að hann hafði látið blekkja sig, að hann kærði ekki Lustig til lögreglunnar. Mánuði síðar snéri Lustig aftur til Parísar og reyndi sama leikinn aftur við sex aðra kaupsýslumenn. Í þetta sinn þóttist einn þeirra greina óhreint mjöl í pokahorninu og kallaði til lögreglu. Bæði Lustig og Collins tókst samt að komast hjá handtöku.

Það leið ekki á löngu uns Lustig ákvað að reyna fyrir sér í Bandaríkjunum. Hann fékk hinn fræga gangster Al Capone til að fjárfesta 50.000 dollara í verðbréfum. Lustig tók peningana og geymdi þá í bankahólfi í tvo mánuði. Að svo búnu tók hann þá aftur út og afhenti Al Capone þá. Hann sagði viðskiptin hafa farið illa en tekist fyrir harðfylgi að bjarga upphaflegu fjárfestingunni. Al var svo hrærður yfir heiðarleika Lustigs að hann gaf honum 5000 dollara.

Árið 1934 var Lustig handtekinn af bandarísku alríkislögreglunni fyrir peningafals. Degi fyrir réttarhöldin yfir honum flýði hann úr fangelsinu í New York þar sem hann var hýstur. Hann náðist 27 dögum seinna í Pittsburgh. Hann játaði sekt sína fyrir dómi og dæmdur til 20 ára fangelsisvistar í Alcatraz. Eftir 14 ára fangavist fékk hann slæma lungnabólgu og lést af henni í fangelsissjúkrahúsinu 11. Maí 1947.

Athugasemdir

[Skattborgari, 27.11.2008 kl. 22:32]

Áhugaverður maður sem vissi hvað hann var að gera. Það þarf hæfileika til að komast upp með svona mikið.

Kveðja Skattborgari.