Allir geta náð háum aldri...

þú þarft bara að lifa nógu lengi, er haft eftir Elísabetu Bretadrottningu í ræðu sem hún hélt á áttræðisafmæli sínu 2006. Elísabet hefur aldrei þurft að óttast ellina og hefur því ekki ástæðu til að líta á hana göngudeildina í fordyri helvítis eins og svo margir jafnaldrar hennar í Bretlandi.

En þá að aðalefni pistilsins; aldur og elli.

Í áratugi hafa niðurstöður rannsókna á lífi fremdardýra (prímata) höggvið skarð í hugtökin sem við notum til að skilgreina mennsku hins viti borna manns (homo sapiens).

Líffræðilegir frændur okkar, aparnir, nota vissulega verkfæri og sýna jafnvel merki um óeigingjarna fórnfýsi (altruism) og samvinnu. Sumir þeirra stunda kynmök án þess að ætlunin sé að fjölga tegundinni og aðrir geta sýnt af sér skipulagt en tilgangslaust ofbeldi eins og maðurinn er svo þekktir fyrir. -

Lengi vel var haldið að langlífi mannsættarinnar væri sérkenni hennar. Haldið var að önnur dýr enduðu ævidaga sína fljótlega eftir að getan til að tímgast fjaraði út.

Ekki lengur.

Nýjar rannsóknir sem birtar hafa verið í vísindaritinu Science, sýna að bæði apar og apakettir eldast  á  mjög svipaðan hátt og maðurinn. Kvendýr eru langlífari en karldýr og ung árásargjörn karldýr lifa skemmst, rétt eins og gerist og gengur meðal manna.  Aldurskeið apa er líka álíka langt og mannsins.

Langlífasta manneskja sem vitað er um með vissu, er  franska konan Jeanne Louise Calment. Hún var fædd 21 febrúar árið 1875  og lést 4. ágúst árið 1997 þá 122 ára og 164 daga gömul.

En miðað við sumar aðrar tegundir eru bæði apar og menn ekki hálfdrættingar þegar kemur að langlífi. 

 

Í október 2007 aldursgreindu vísindamenn við Bangor háskólann í Norður-Wales aldur kúfskeljar sem veidd var við Ísland og var aldur hennar talinn milli 404 til 410 ár með því að telja árhringina og var skelin þannig greind sem elsta dýr jarðarinnar. 

Af spendýrum  mun  langlífastur Norðhvalur (Balaena mysticetus), einnig nefndur grænlandssléttbakur og grænlandshvalur. Í dýrum sem veiddust seint á síðustu öld hafa fundist spjótsoddar sem taldir eru meira en 150 ára gamlir. Elsti Norðhvalurinn sem vitað er um, náði 211 ára aldri.

Risaskjaldbökur (Aldabrachelys gigantea) verða einnig mjög gamlar.  Frægust þeirra er Adwaita (nafn hans á sanskrít merkir  "hin eini og sanni") sem dvaldist stærsta hluta ævi sinnar, í dýragarðinum í Kolkata á Indlandi. Þangað kom hann árið árið 1875 þá fimm ára gamall. Adwaita skreið endanlega inn í skel sína árið 2006 og hafði þá skakklappast um í meira en 256 ár.

 

Meðal fiska er hinn japanski Hanako, skrautfiskur af koi tegundinni eflaust aldursforsetinn. Hann klaktist úr árið 1751 og átti marga eigendur um ævina. Hann geispaði síðasta gúlsopanum árið 1977 þá 226 ára.

 

Af fuglum ku það vera hinn blá guli macaw Charly sem náð hefur hæstum aldri. Hann skreið úr egginu árið 1899 og var 106 ára þegar hann dó árið 2005.

 

 

Elsta lífveran á skrá er líklega fura sem gekk undir nafninu Prometheus. Hún var 4844 ára þegar hún hætti að bæta við sig árshringjum árið 1964. Elsta lífveran á lífi í dag er önnur fura, kölluð Meþúsalem, en hún er 4842 ára gömul.

 

 

Athugasemdir

[Jón Logi (IP-tala skráð) 12.3.2011 kl. 10:33]

Ertu nú viss um furuna? Mig minnir að elsta tréð sé um 9000 ára og sé á Norðurlöndum...

Leiðréttist, 9.550

 http://en.wikipedia.org/wiki/Old_Tjikko

[Svanur Gísli Þorkelsson, 12.3.2011 kl. 11:48]

Jamm Jón Logi,   fer þetta ekki eftir hvernig við skilgreinum tréð. Bolur gömlu Tjikkó er bara nokkur hundruð ára gamall, en ræturnar miklu eldri.

[Jón Logi (IP-tala skráð) 16.3.2011 kl. 16:26]

Hvað gerir það þá gagnvart aldursgreiningu lífverunnar?

Annars, assi sniðug blogg hjá þér kall ;)