Skalli

Það hefur löngum þótt bagalegt fyrir unga menn að missa hárið snemma. Eiginlega finnst mér gæta nokkurs tvískinnungs í því máli, því margir sem eru sköllóttir segja það ekki skipta sig nokkru máli og vera jafnvel betra en ella.  Þrátt fyrir að þess séu dæmi að skallinn hafi orðið mönnum til framdráttar, ( hvar væri ferill Yul Brynners eða Telly Savalas án skallans)  

þá seljast fá eða engin "fegrunarlyf" fyrir karlmenn betur en þau sem lofa endurkomu hárs og endurvirkni hársekkjanna sem það framleiða. Greinilegt er að hárleysið er í hugum margra ekki eftirsóknarvert.

Fremstu hugsuðir fornaldar gerðu hvað þeir gátu til að leggja sitt af mörkum til að sigrast á höfuðhárleysi.

Gríski læknirinn Hippókrates reyndi að lækna skalla með dúfnaskít. Aristóteles var hallur undir geitarhland hvað sig sjálfan varðaði.

Júlíus Sesar var sköllóttur sem þótti kaldhæðnislegt því nafn hans er dregið af latneska orðinu "caesaries" sem þýðir "vel hærður". Sagt er að Kleópatra hafi gert handa honum smyrsli úr möluðum hrosstönnum og dádýrsbeinamerg og síðan borið herlegheitin á gljáandi kúpu ástmögur sinnar, án árangurs.

Rómverska aðferðin að nota tjöru, kísil og mismunandi gerðir af dýrahlandi gagnaði ekki heldur. Að lokum greip Sesar til þess ráðs að hjúpa höfuð sitt sveig úr lárviðarlaufi. Þessi saga af Kleó er undarleg í ljósi þess að Egyptar rökuðu hár sitt alltaf og leyfðu því aðeins að vaxa dálítið sem merki um sorg þeirra.

Einhvern veginn varð til sú fyrra að það væri skammarlegt að vera sköllóttur. Þeir sem voru það tóku það óstinnt upp ef þeim var strítt ef marka má frásögn sjálfrar Biblíunnar. Eftirmaður Elía spámanns hét Elísa. Um hann er þessa frásögn að finna í annarri Konungsbók gamla testamentisins;

¹⁹Borgarmenn Jeríkó sögðu við Elísa: "Borg þessi liggur að vísu vel, eins og þú sjálfur sérð, herra, en vatnið er vont, og landið veldur því, að konur fæða fyrir tímann."

²⁰Hann sagði við þá: "Færið mér nýja skál og látið í hana salt." Þeir gjörðu svo. ²¹Og hann gekk út að uppsprettu vatnsins, kastaði saltinu í hana og mælti: "Svo segir Drottinn: Ég gjöri vatn þetta heilnæmt. Upp frá þessu skal það eigi valda dauða né ótímaburði." ²²Þá varð vatnið heilnæmt samkvæmt orði Elísa, því er hann hafði talað, og er svo enn í dag.

²³Þaðan hélt hann til Betel. Og er hann gekk upp veginn, gengu smásveinar út úr borginni, hæddu hann og kölluðu til hans: "Kom hingað, skalli! Kom hingað, skalli!" ²⁴Sneri hann sér þá við, og er hann sá þá, formælti hann þeim í nafni Drottins. Þá komu tvær birnur út úr skóginum og rifu í sundur fjörutíu og tvo af drengjunum. ²⁵Þaðan fór hann til Karmelfjalls og sneri þaðan aftur til Samaríu.

Þetta ætti að kenna fólki að vera ekki að abbast upp á sköllótta menn og uppnefna þá, sérstaklega ef þeir eru í náðinni hjá alvaldinu. Persónulega finnast mér viðbrögð spámannsins dálítið yfirdrifin. Sérstaklega í ljósi þess að honum var sjálfsagt í lófa lagt að fá hár sitt til að vaxa með því að nota sömu aðferð og hann notaði til að gera vatnsuppsprettuna heilnæma.

Einn af forfeðrum mínum, ef marka má móðurafa minn Gísla Guðmundsson sem missti hárið á tvítugsaldri og kenndi þar um ætterni sínu, var Grímur Kveldúlfsson landnámsmaður í Borgarfirði. Hann var sagður  ljótur maður, dökkur á brún og brá, berserkur mikill en skáld gott.  Hálfþrítugur að aldri var hann orðinn nauðasköllóttur og fékk því viðurnefni sitt Skallagrímur, en undir því nafni þekkjum við hann flest.

Íslendingum þótti greinilega lítið til hárleysis koma á söguöld, hvort sem um höfuð eða andlitshár var að ræða. Frægt er háðið sem Njál á Berþórshvoli og synir hans urðu að þola fyrir skeggleysi sitt og þeir uppnefndir taðskegglingar.

Austur Asíu þjóðir virðast hafa öðruvísi viðhorf til höfuðshárs en vesturlandabúar. Þar er afar algengt að raka allt hár af höfðinu. Mongólar til forna skildu eftir langa fléttu aftast á hnakkanum svo almættið gæti náð taki á einhverju til að kippa þeim inn í himnaríki þegar þeir dóu í miðjum bardaganum. Helgum mönnum og munkum þótti það sjálfsögð afneitun á hégóma þessa heims að raka höfuð sitt og það viðhorf barst meira að segja til hins kristna menningarheims og skýrir að nokkru afar sérkennilegan hárstíl munka í Evrópu á miðöldum.

 

 

Athugasemdir

[Máni Ragnar Svansson, 2.12.2008 kl. 21:43]

Las einmitt um þennann Elísa í sumar eða vor og hvurslags spámannleg reiði er þetta eiginlega.  Þetta virðist hafa lítið að gera með almættið, heldur tengist frekar óstjórnlega miklu sjálfsmikilvægi sem hvorki er hollt fyrir spámenn né pólití-kusa, né nokkurn yfirleitt.  Takk fyrir greinina Svanur

[sigurvin (IP-tala skráð) 2.12.2008 kl. 22:02]

Allnokkrir staðir á Íslandi draga nafn sitt af "skallanum" m.a. þrír Kollafirðir. Kristnir frumbyggjar landsins rökuðu hausinn að hluta og voru því kallaðir Kollar af "landnámsmönnum".

[Svanur Gísli Þorkelsson, 2.12.2008 kl. 22:31]

Mikið rétt Máni Ragnar. Og þótt þetta eigi kannski að vera einhverskonar dæmisaga eru viðbrögð spámannsins svo yfirgengileg að pointið hvert sem það átti að vera, týnist.

Góður punktur Sigurvin.Bloggaði eitt sinn smá um kollabúðir í Þorskafirði og álíka menjar á Bretlandseyjum.

[Skattborgari, 2.12.2008 kl. 22:48]

Áhugavert. Það eru ótrúlega margir sem eru viðkvæmir fyrir því þegar hárið fer að þynnast.

Helsti kosturinn við að vera sköllóttur er að maður þarf ekki að fara í klippingu sem er dýrt og það sparar pening núna í kreppunni.

Kveðja Skattborgari.

[Þorvaldur Guðmundsson, 2.12.2008 kl. 23:00]

Já það er ódýrara að vera sköllóttur og enn ódýrara ef maður er tannlaus líka, en langódýrast er náttúrulega að vera dauður. Það er sko sparnaður sem munar um í kreppunni.

[Svanur Gísli Þorkelsson, 2.12.2008 kl. 23:11]

 Góður Þorvaldur

Það sem mé líkar svo við þig Skatti er hversu vel þú sérð alltaf jákvæðu hliðarnar á málum :)

[Skattborgari, 2.12.2008 kl. 23:25]

Svanur það þýðir ekkert annað nú til dags þegar allt er að fara til helvítis á Íslandi.

Kveðja Skattborgari.

[Vilhjálmur Örn Vilhjálmsson, 3.12.2008 kl. 11:11]

Hvað ert þú að spá í skalla, síðhærður maðurinn? Ég leyfði mér að gera það um daginn og kæri mig auðvitað kollóttan.

[Svanur Gísli Þorkelsson, 3.12.2008 kl. 11:38]

Já Vilhjálmur, ég las greinina þína um þennan íslenska og sköllótta "spámann" og hafði gaman að.

[Kristján Helgason (IP-tala skráð) 4.12.2008 kl. 01:48]

Sæll Svanur ! Skalli góð grein. Takk fyrir. Það liggur  við að maður fari á skallann við lestur greinarinnar, svo helv... góð er hún. En hvað sem öllum sköllum líður þá er þetta bara skalli gott. Gaman væri ef að við, N úpsverjar gætum komið saman einhversstaðar á vestfjörðum, og átt glaða daga og rifjað upp .........................

Tölum saman síðar.Skilaboð verða send út.

[Svanur Gísli Þorkelsson, 4.12.2008 kl. 02:47]

Góð hugmynd með að mæta á Vestfjörðum Kristján, einhverstaðar þar sem við getum verið með hávaða og skall án þess að trufla mikið aðra. Settu þetta í gírinn félagi.

Takk fyrir innlitið :)