Að hata mannkynið og drepa það

Hvernig verður sú tilfinning til? Hvernig ákveður ungur maður að drepa eins marga og hann getur áður enn hann drepur sjálfan sig? Hver svarar svona spurningum? Er ég kannski ekki að spyrja réttra spurninga? Á ég kannski að spyrja; Hm af hverju ekki? Hvaða ástæðu hefur ungt fólk svo sem til að elska mannkynið?

Ég þekki ekki sögu þessa unga manns Matti Juhani Saari  sem drap 10 skólasytkini sín í gær.  Ég veit að sjálfsagt er hún jafn einstök og saga drengsins sem gerði það sama í Finnlandi fyrir nokkrum misserum. Og hún er jafn einstök og saga piltanna allra sem gert hafa það sama vítt og breytt um  Bandaríkin og í fjölmörgum öðrum löndum heimsins. Allir eiga þeir sína sérstöku sögu, sitt sérstaka uppeldi, sína sérstöku ástvini og sínar sérstöku tilfinningar. Þeir eiga aðeins það sameiginlegt að hafa viljað enda líf sitt og gera það á þann hátt að þeir tækju eins marga af meðbræðrum sínum með sér og þeir gátu.

Eða er það eitthvað annað sem þeir eiga sameiginlegt?

Að hata eitthvað svo mikið að þú sért tilbúin að fórna eigin lífi til að lýsa yfir þessu hatri er auðvitað ákveðin geðveila, ekki satt. Ég er ekki sammála. Mér finnst, eftir að hafa lesið talsvert um æfi þessara óhamingjusömu drengja, sérstaklega þeirra sem gert hafa háskólafjöldamorð fræg að endemum í Bandaríkjunum, að þeir hafi alveg getað dregið þær ályktanir sem þeir gerðu, án þess að vera veilir á geðheilsu. Alla vega ekkert geðveikari en stjórnvöld marga þjóða heimsins. Aðferðin að drepa fólk "to make a point" er vel viðurkennd aðferð notuð af öllum helstu ríkjum heims. Kína, Rússland, Bretland, Frakkland, Bandaríkin, ásamt flestum þjóðum Asíu, Afríku og Suður Ameríku nota þessa aðferð. Hvervegna ættu þegnar þessara landa ekki að draga sömu ályktanir. Óvinir þeirra er heimurinn, mannkyni allt eins og þeir sjá það. Drepum það.

Vegna þessa heyrist lítið um niðurstöður rannsókna sem leita að svörum um hvers vegna þessi borgarlegu fjöldamorð eiga sér stað. Niðurstöður þeirra eru að einstaklingarnir nota sömu rök til að réttlæta gjörðir sínar og stjórnvöld nota til að halda sínum óvinum í skefjum. Stjórnvöld eru meira en fús til þess að fórna ungum lífum borgara sinna við þá iðju. Hver er geðveilan? Og hver er munurinn?

 

Athugasemdir

[Gulli litli, 23.9.2008 kl. 23:54]

Hryllingur...

[Kolbrún Hilmars, 24.9.2008 kl. 00:03]

Sæll Svanur, ef til vill eru rannsóknarnefndirnar að leita svara á skökkum stað.  Það er greinilegt að þessir morðfúsu einstaklingar eru allir karlkyns.  Hvaða aðstæður í þjóðfélaginu kynda undir unga karlmenn á meðan ungar konur láta sér fátt um finnast.  Er það hervæðingin og herskyldan?  Eða fá þessir ungu menn annað uppeldi og þurfa að sætta sig við aðrar væntingar innan fjölskyldunnar en stúlkurnar?  Er stjórnvöldum um að kenna eða uppeldinu? 

Mér er farið líkt og þér - spurningar vakna.

[Sigga Hjólína, 24.9.2008 kl. 00:20]

Umm... engin ást á uppvaxtarárum? Upplifa sig sem aleina? Hrottalegt ofbeldi innan fjölskyldu í æsku? Einelti í skóla?

Eitthvað (eða allt ofangreint) sem brýtur niður alla eðlilega rökhugsun og sáir þess í stað hatri og ranghugmynd um "réttlátt uppgjör"?

Manstu eftir kornungum morðingjum Jamie Bulger? Þeir ólust upp við hræðilegt ofbeldi á sínum heimilum og drápu litla drenginn á hryllilegan hátt.

En svo getur þetta verið hrein og klár geðveila sem nær að "blómstra" þar sem enginn sérfræðingur kemur til hjálpar.

Ásamt því að allir geta orðið sér út um byssuleyfi í þessum löndum?

[Skattborgari, 24.9.2008 kl. 00:28]

Fólk bregst mismunandi við áreiti og ungt fólk fremur sjálfsmorð stundum þegar það er búið að fá nóg af heiminum. Það á bæði við stráka og stelpur en af hverju ætli strakar eigi það til að vilja taka eins marga með sér og mögulegt er þegar þeir eru að fara að drepa sig skil ég ekki?

Stelpur reyna oftar að drepa sig en strákar en samt drepa þeir sig oftar því að þeir velja skilvirkari aðferðir.

Hafið þið nokkuð heyrt um sjálfsmorð með aðstoð löggu? Þetta er sennilega skilt því að einhverju leiti.

Kveðja Skattborgari hinn ljóti..

[Aðalsteinn Baldursson, 24.9.2008 kl. 02:13]

Þú spyrð hver er munurinn.
Hann er í sjálfu sér held ég ekki svo ýkja mikill, nema aðallega fjöldi þeirra sem liggur í valnum. Ráðamenn, hvort sem eru þjóðhöfðingjar eða forsvarsmenn öfga- hryðjuverkahópa, beita öðrum fyrir sig í óhæfuverkunum en eru engu að síður klárlega sekir sjálfir.

[Rut Sumarliðadóttir, 24.9.2008 kl. 11:25]

Kann ekkert svar, finnst þetta svo skelfilegt. Hefði þetta gerst ef drengurinn hefði ekki haft aðgang að skotvopni? Gott innlegg í byssueignarumræðuna?

[Guðsteinn Haukur Barkarson, 24.9.2008 kl. 11:30]

Nú aldrei þessu vant erum við sammála kæri Svanur, en fróðlegt væri að fá álit þitt á þessari grein minni.

[DoctorE (IP-tala skráð) 24.9.2008 kl. 13:55]

Heilabilun er þetta og ekkert annað

[Ómar Bjarki Kristjánsson, 24.9.2008 kl. 14:55]

Það hlýtu að vera eitthvað alvarlega rangt í samfélaginu sem uppvekur slíkt sjálfseyðandi afl og verður til þess að ungómurinn vex úr grasi reiður, ruglaður og tilfinningalega skaddaður.

Niðurlagið í grein Svans er umhugsunarverð.   Það má líta á slík tilvik sem smækkaða útgáfu af stríði ríkja.

Athyglisverð tilvitnun í texta þýskrar hljómsveitar sem hann skrifaði á Yotube við eitt myndbandanna sem hann setti þangað.

"Whole life is war and whole life is pain
And you will fight alone in your personal war"

[DoctorE (IP-tala skráð) 24.9.2008 kl. 15:26]

Ómar þú getur haft persónu sem elst upp í fullkomnu umhverfi, umvafin ást og umhyggju... SNAP heilinn bilar og hún fer og gerir eitthvað svona.

[Svanur Gísli Þorkelsson, 24.9.2008 kl. 15:33]

Kolbrún og Sigrún benda á hugsanlegan sálrænan skaða af völdum uppeldis. Þetta passar við suma en mikinn minnihluta þó, miðað við almennar vestrænar uppeldisaðferðir og gildi. - Svörin hljóta að liggja í gildismati samfélagsins sem leggur blessun sína yfir ákveðnar "tegundir"  drápa en fordæmir aðrar. Tvískinnungurinn er svo augljós. Ef að ungum mönnum er boðið upp á að fá greitt fyrir að drepa fólk í  "öðrum" löndum fyrir málstað sem er túlkaður í stjórnarskrá sem "rétturinn til að leitast eftir hamingju" (pursuit of happyness) eins og t.d. sú Bandaríska gerir, hvað á að stoppa þá til að gera hið sama ókeypis. Þessir drengir sjá allt samfélagið sem rotnandi díki. Þeim er ekki boðið upp á neitt betra. Þeir sætta sig ekki við það. Þeir ákveða að bregðast við á sama hátt og samfélagið kennir að sé eðlilegt. Nákvæmlega það sem Aðalsteinn segir og Ómar Bjarki kemur líka inn á. Auðveldur aðgangur að byssur gera eftirleikinn auðveldan.

[Svanur Gísli Þorkelsson, 24.9.2008 kl. 17:19]

DrE. Þessi "snap" kenning þín passar ekki við staðreyndirnar. Það er sýnt að árásirnar áttu sér flestar langan aðdraganda.

En það sem þú segir um uppeldi þeirra og aðbúnað er rétt. Þrátt fyrir gott atlæti voru þeir óánægðir.

Það sem er ógnvekjandi og um leið umhugsunarefni er að árásirnar voru gerðar eftir að viðkomandi höfðu sent frá sér "stríðsyfirlýsingu".

Uppbygging hugmyndafræðinnar sem þeir komu sér upp svipar mjög til þeirrar hugmyndafræði sem yfirleitt er notuð til stríðsreksturs um heim allan.

[Aðalsteinn Baldursson, 25.9.2008 kl. 00:57]

Það er hinsvegar spurning um einelti og aðra vanlíðan sem beint má tengja skólunum. Það er staðreynd að einstaklingar sem í langan tíma hafa mátt þola hverskonar ofbelti bregðast að lokum við því á einn eða annan hátt. Sumir taka líf sitt, sumir líf annarra. Aðrir leggjast kannski í neyslu áfengis eða vímuefna.

[Svanur Sigurbjörnsson, 25.9.2008 kl. 10:19]

Sæll nafni

Það er gott að spyrja þessara spurninga en þessi samlíking þín var ekki það fyrsta sem mér datt í hug eftir að ég heyrði þessar fréttir.  Fyrst spyrðu hvort að þetta sé geðveila.  Þarna þarf að vera klárt hvað þú meinar með þessu orði.  Geðrænum veikindum er oft skipt í tvo megin flokka, annars vegar vandamálum þar sem raunveruleikamat viðkomandi er óskert (þó svo dómgreindarleysi geti verið á ferðinni) og svo hins vegar brenglun á raunveruleikamati, þ.e. sturlun (psychosis), þar sem viðkomandi sjúklingur missir rökhugsun, samhengi og vinnur rangt úr skynjunum sínum, t.d. telur sig ofsóttann af manninum í útvarpinu. 

Þessi skólamorð hafa yfirleitt ekki verið framin af sturluðum einstaklingum, heldur örvæntingafullum einstaklingum, fullum af reiði gagnvart nánasta samfélagi.  Ekki er ólíklegt að einhver saga af skertri aðlögunarhæfni og einhverjum persónuvandamálum hafi átt sér stað í nokkur ár áður.

Seinni spurningin.  Er siðferðilegur munur á þessum morðum og morðum sem framin eru í stríðum í vafasömum tilgangi?  Já það myndi ég segja.  Tilgangur drengsins er ekki bara "to make a point".  Það er of einföld túlkun.  Tilgangurinn var einfaldlega að enda líf sitt sem hann taldi ekki þess virði að lifa lengur og láta aðra þjást í leiðinni.  E.t.v. hefnd og einhver skilaboð en um leið sjáfstortíming.  Þú talar um að einhverjar þjóðir fari í stríð "to make a point".   Þú þarft að vera nákvæmari í skilgreiningunni t.d. hvaða yfirlýsingu ertu að tala um og hvers konar stríð?  Ertu að tala um sjálfsmorðsárásir eða skyndiárásir með sprengjum?  Margs kyns ástæður liggja að baki þannig að þó að á endanum sé afleyðingin sú að morð er framið, þá geta verið allt aðrar kringumstæður og ástæður fyrir þeim en hjá Finnanum. 

Auðvitað er morð sem framið er af öðrum ástæðum en í neyð, sjálfsvörn, alltaf rangt og því eru allir sem slíkt gera siðferðislega ámælisverðir hvort sem að það eru ríkistjórnir eða skólastrákar, en lengra finnst mér samlíkingin ekki geta gengið.