Blásokkur

Í kring um 1750 varð til kvennahreyfing á Bretlandi sem kenndi sig við bláa hásokka og var kölluð blásokku-hreyfingin. Að mörgu leiti var um að ræða stælingu á franskri hreyfingu með áþekku nafni en áherslur þeirrar ensku voru öðruvísi þar sem þær lögðu meiri áherslu á menntun og samvinnu frekar en einstaklingshyggjuna sem einkenndi frönsku hreyfinguna. 

Stofnandi ensku blásokku-hreyfingarinnar hét Elizabeth Montagu.Hún kallaði saman nokkrar aðalskonur í einskonar bókaklúbb. Til sín buðu konurnar ýmsum fyrirlesurum þar á meðal hin fræga útgefanda og þýðanda Benjamín Stillingfleet. Segir sagan að hann hafi verið svo fátækur að hann hafi ekki haft efni á að klæðast hinum svörtu silkisokkum sem tilheyrðu viðhafnarklæðnaði þess tíma og í staðinn komið í hversdaglegum bláum sokkum. Þannig fékk hugtakið blásokkahreyfing þá merkingu að hugsa meira um menningarlegar samræður heldur en tískuna sem fram að því þótti eina sæmilega umræðuefni kvenna.

Hreyfingin varð að lauslega samanhnýttum samtökum forréttinda kvenna sem höfðu áhuga á menntun og komu saman til að ræða bókmenntir. Konurnar áttu það sameiginlegt að vera ekki eins barnmargar og flestar stöllur þeirra á Bretlandi á þeim tímum. Menntun kvenna afmarkaðist öllu jöfnu við saumaskap og bandprjón og aðeins karlmenn fengu aðgang að háskólum. Það var talið afar "óaðlaðandi" fyrir konur að kunna latínu eða grísku og sérstaklega framhleypnilegt ef þær vildu verða rithöfundar. Það þótti sjálfsagt mál að fertug kona væri fáfróðari en tólf ára drengur. Blásokkurnar héldu enga meðlimaskrá og fundir þeirra voru óformlegir, sumir fámennir aðrir fjölmennir. Yfirleitt voru þeir í formi fyrirlestra um stjórnmál og bókmenntir þar sem boðið var upp á samræður á eftir ásamt te og kökubita.

Margar af blásokkunum styrktu hvor aðra í viðleitni þeirra til að mennta sig frekar með lestri, listgerð og skrifum. Meðal þeirra sem mest bar á eru Elisabeth Carter(1717-1806) sem gaf út fjölda ritgerða, ljóðabækur og þýddi Epictetus á ensku. Þá ber að geta Önnu Miegon sem samdi samtímalýsingar á konum og gaf út á bók sem ber heitið Biographical Sketches of Principal Bluestocking Women.

Þótt að blásokku-hreyfingin yrði ekki langlíf og yrði á meðan hún lifði fyrir barðinu á hæðni karla og þeirra kvenna sem ekki sáu tilgang í menntun, hafa margir seinni tíma rithöfundar orðið til að benda á að í henni megi finna neistann sem seinna varð að báli kveinréttindabarátunnar á vesturlöndum

Athugasemdir

[Hólmdís Hjartardóttir, 9.9.2008 kl. 22:50]

enn og aftur takk fyrir fróðleik

[Guðbjörg Erlingsdóttir (IP-tala skráð) 9.9.2008 kl. 23:26]

Takk fyrir frábæran fróðleik !  Rétt skaust hér inn milli stærðfræðiþrauta :)

kær kveðja

[Jenný Anna Baldursdóttir, 10.9.2008 kl. 13:27]

Takk fyrir þetta. Verð að játa að ég vissi nánast ekkert um Blásokkur.  Nú veit ég meira.

[Aðalsteinn Baldursson, 10.9.2008 kl. 15:54]

Áhugavert. Þú ert óþrjótandi viskubrunnur.

EN! Þú hefur verið klukkarður.
http://nkosi.blog.is/blog/nkosi/entry/638950/

[Aðalsteinn Baldursson, 10.9.2008 kl. 15:55]

Þetta átti að sjálfsögðu að vera klukkaður.

[Svanur Gísli Þorkelsson, 10.9.2008 kl. 16:48]

Já Aðalsteinn, klukkaður. Ég hef séð þetta á nokkrum bloggum og hún Rúna bloggvinkona mín klukkaði mig fyrir stuttu þegar ég eiginlega vissi ekki hvað um var ða vera. En nú veit ég betur og verð við þínu og hennar klukki. :

[Sigrún Jónsdóttir, 10.9.2008 kl. 21:32]

Frábærir pistlar hjá þér Svanur.  Takk fyrir mig

[Árný Leifsdóttir, 10.9.2008 kl. 22:46]

Skemmtilegir pistlar, ég verð að kíkja oftar.

Hvernig var War of the worlds?  Söngleikur, leikrit?  Segðu endilega frá.

Kv. Árný

[Svanur Gísli Þorkelsson, 11.9.2008 kl. 10:23]

Árný; Það fór nú ekki betur en svo að klukkustund fyrir sýningu var henni aflýst vegna veðurs. (Of mikil rigning.) Ég sá leikhúsið en ekki sýninguna sem var söngleikur.

Takk öll fyrir vinsamlegar athugasemdir