Skjálftaskrif

Til eru kínverskar heimildir um jarðskjálfta sem eru allt að 3000 ára gamlar. Kínverjar voru fyrstu jarðskjálftafræðingarnir og rituðu niður frásagnir um þá í smáatriðum. Þeir fundu einnig ákveðna leið til að segja fyrir um jarðskjálfta með því að kúffylla leirker upp að rim sem þeir létu svo standa. Ef að kúfurinn sprakk og  flóði var jarðskjálfti á næsta leiti.  

Sjálfsagt  voru þetta afar ónákvæmar spár en  allar spár um jarðskjálfta eru enn ónákvæmar. Auðvitað hafa jarðskjálftar verið hluti af goðsögnum og helgisögum mannkynsins frá upphafi tíma. . Í grískum helgisögum, er Neptúnus (Póssedon hjá Rómverjum) sjávarguðinn. Samt sem áður var eitt af hlutverkum hans að "hrista jörðina. Þar sem flóðöldur fylgja oft jarðskjálftum neðansjávar, var þessi geta hans viðeigandi fyrir sjávarguð.

Sagt er að dýr skynji fyrr jarðhræringar en menn og að hundar gelti undarlega jafnvel nokkrum mínútum áður en skjálftinn verður og fuglar fljúgi út og suður og hegði sér undarlega. Fyrir þessu liggja þó engar vísindalegar vísbendingar eða sannanir.

Aristóteles varð fyrstur Evrópumanna til að setja fram kenningu um uppruna jarðskjálfta. Hann sagði þá orsakast af miklum vindum. Rannsóknir á jarðskjálftum fóru ekki gang fyrir neina alvöru fyrr en á miðri 18. öld þegar að mikill skjálfti skók London og flóðbylgja gekk yfir Lissabon í Portúgal stuttu seinna.

 John Mitchell í England og Elie Bertrand í Sviss eru meðal frumkvöðla á þessu sviði.  

Árið 1820 varð Chile fyrir miklum skjálfta og var þá tekið eftir því að hæð landsins hafði breyst. Þetta var m.a.a staðfest af skipstjótra  H.M.S. Beagle, Robert Fitzroy. (Skipið sem einnig bar Charles Darwin sem rannsakaði flóru og dýralíf á sömu slóðum.)

Eftir  1850 var það  Robert Mallet, sem fann leið til að reikna út styrkleika jarðskjálfta. Samtímis fann ítalskur náungi, Luigi Palmieri að nafni upp rafmagnsseguls jarðskjálftamæli, og kom einum slíkum fyrir nálægt Vesuvius og öðrum í háskólanum í Naples. Þetta voru fyrstu mælarnir sem mælt gætu skjálfta sem menn fundu ekki fyrir.

Árið 1872 komst bandarískur vísindamaður  Grove Gilbert að nafni að því að jarðskjálftar áttu gjarnan upptök sín nálægt jarðskorpu sprungum..Eftir Skjálftann 1906 í San Francisco var það Harry Reid sem kom fram með þá kenningu að uppsöfnuð spenna í jarðlögunum illu jarðskjálftum.

Athugasemdir

[Jenný Anna Baldursdóttir, 31.5.2008 kl. 09:43]

Takk fyrir þennan fróðleik.