30.11.2007 | 04:41
Mest um engla
"Efasemdamašur er sį sem veit hvaš allir hlutir kosta en ekkert um veršleika žeirra" Oscar Wilde
"Gleymiš ekki gestrisni, žvķ aš vegna hennar hafa sumir hżst engla įn žess aš vita." (Hebreabréfiš 13:2)
Oršiš engill er dregiš af grķska oršinu angelos sem žżšir einfaldlega sendiboši. Oršiš angelos, į latķnu angelus, er bein žżšing į hebreska oršinu malakh, sem notaš er ķ gamla textamentinu yfir bošbera Gušs, bęši mennska og himneska. Margir halda aš englar séu ašeins til ķ kristinni trś og gyšingdómi. Žaš er ekki allskostar rétt, žvķ žó englum sé ķ öšrum trśarbrögšum lżst į dįlķtinn annan mįta en viš erum vön, getur engum dulist aš įtt er viš sama fyrirbęriš. Ķ Bśddatrś eru englarnir ljósverur sem kallast Devas og ķ Japan trśir fólk į kvenlegar vęngjašar verur sem leika į hljóšfęri og nefnast Tennin. Hindśar kalla sķna engla Asuras/Asparas og muslimir Shaitan eša Jinn. Ķ trśarbrögšum Soux indjįna mį finna frįsagnir af svoköllušum eldfuglum sem samsvara til hefšbundinna lżsinga į englum og ķ grķskri og rómverskri gošafręši mį finna fjölda slķkra samsvarana. Isis, gyšja regnbogans er gott dęmi. Rómverski įstarengillinn, hinn vęngaši Cubit og Hermes sem hafši vęngi į hęlunum eru önnur. Grķsku verndarenglarnir (Horae) eins og Genus og Junovoru taldir hegša sér mjög įžekkt og žeir verndarenglar sem kunnir eru ķ kristinni trś. Grikkir trśšu žvķ aš hvert sveinbarn hefši sinn Genus og hvert stślkubarn sinn Jśnó. Žó aš elstu heimildir um engil-lķkar verur sé aš finna ķ helgiritum Hindśa, (dakins/himnafetar) uršu persar fyrstir til aš fjalla um engla sem fręšigrein svo vitaš sé. Žaš voru fylgjendur Zoroasters hins forna persneska spįmanns sem fyrstir skipulögšu himnana og ķbśa žeirra og įkvöršušu stöšur žeirra og titla. Margir eru žeirrar skošunar aš hugmyndir gyšinga og seinna kristinna manna um englaverur eigi rętur sķnar aš rekja til žeirra fręša. Um žaš hvernig sögur af englum og engil-lķkum verum frį hinum żmsu žjóšum heimsins, hafa fléttast og blandast saman og haft įhrif į nśverandi hugmyndir fólks um engla er hęgt aš fara mörgum oršum. Til aš rekja žaš allt žyrfti veigameira rit en hér er ętlunin aš skrifa.Viš skulum žvķ halda okkur viš žaš sem hefšbundnast er og nęrtękast, eša hinar kristnu hugmyndir.
Af mörgum ritningargreinum Biblķunnar mį rįša aš til eru mismunandi tegundir engla. Dionysius hét mašur sem snśiš hafši veriš til kristni af Pįli postula sjįlfum. Dionysius tók aš sér aš skrifa nišur žaš sem Pįll hafši séš ķ vitrun žar sem honum var sżnt inn ķ hinn žrišja himinn, en į žeim tķma trśši fólk aš himnarnir vęru sjö talsins. Bókin sem Dionysius reit, De Hierarchia Celesti, varš er tķmar lišu, įrifamesta rit kristinna manna hvaš engla og sess žeirra ķ sköpunarverkinu snertir. Ķ bókinni, sem var žżdd śr grķsku yfir į latķnu į elleftu öld af Jóhannesi Erigenda, er englum Gušs skipaš ķ nķu kóra sem sķšan skiptast aftur ķ žrjįr megin deildir. Hver deild hefur sitt sérstaka heiti og sinn tilgang. Af texta Biblķunnar mį rįša aš englar eru ódaušlegar andlegar verur sem skapašar voru į undan manninum og eru honum ęšri bęši aš vitsmunum og tign. Englum var gefinn eins og mönnunum frjįls vilji, sem varš til žess aš 1/3 žeirra undir forystu Lusifers geršu uppreisn ķ himnarķki og hugšist Lusifer taka sér stöšu ęšri Gušs. Ętlunarverk Lusifer mistókst og honum var varpaš įsamt fylgienglum sķnum ķ Vķti. Englarnir sem honum fylgdu eru kallašir "fallnir englar" og sķšar "įrar, pśkar, djöflar og demónar" Žeir hafast viš ķ Vķti įsamt Lusifer sem Kristur kallaši Satan, og reyna hvaš žeir geta til aš spilla fyrir mannanna börnum uns žeim veršur grandaš fyrir fullt og allt į hinum efsta degi.
Fyrstu deildina, Rįšgjafana, skipa Serafimar, Kerubimar og Hįsętisenglar. Ęšsti kór žessarar deildar eru Serafimar.Žeir eru nęst allra hįsęti Gušs almįttugs og hlutverk žeirra er aš hringsóla ķ kring um žaš. Ašaleinkenni žeirra er eldur eilķfrar įstar til Gušs og žeir eru žvķ stundum nefndir "hinir brennandi". Frį žeim stafar slķk birta aš engir śr röšum annarra engla fį į žį litiš. Ķ GT (Jesęa 6:1-3) er žeim lżst af Enok meš sex vęngi, tveir vęngir hylja andlit žeirra, tveir fętur žeirra og tveir eru notašir til flugs. Litur žeirra er raušur, litur įstarinnar. Nęst ęšsti kórinn eru Kerubimar. Nafn žeirra merkir viska og/eša sį er bišur. Žeir tilbišja Guš lįtlaust ķ nįvist hans og er einnig fališ žaš hlutverk aš gęta hinnar gušdómlegu žekkingar og skrį hana. Žį var tveimur žeirra einnig fališ aš gęta inngöngunnar ķ aldingaršinn Eden aš austanveršu, sem žeir og geršu meš logandi sveršum og verndušu žannig lķfsins tré frį įsókn manna. Žeir eru sagšir hafa fjóra vęngi, en Heilagur Tómas Aquinas (1226-74), einn af lęršustu mönnum hins kristna heims taldi aš bęši Serafimar og Kerubimar vęru hreinar vitsmunaverur og žvķ bęri aš myndgera žį sem vęngjuš höfuš eingöngu. Litur žeirra er hvķtur. Hįsętisenglar heita žeir sem žrišja kórinn fylla. Žeir eru lķka žekktir undir titlunum Hjól og/eša hinir margeygu. Hjól vegna žess aš žeir stżra strķšskerrum almęttisins. Žeir eru englar réttlętisins žar sem žeir framkvęma skipanir Gušs. Ķ Ezeekiel 1:13-19 er žeim lżst sem fjórvęngjušum , fjórfésušum (ljóns, uxa, arnar og mannsandlit) og skķnandi eins og fįgaš lįtśn. Žeir hafa mannshendur undir vęngjum sér og ašallitur žeirra er blįgręnn.
Ķ annarri deild Gušsengla, Stjórnendum, eru Rķkisenglar, Dyggšaenglar og Valdsenglar. Fjórši kórinn Rķkisenglar, samkvęmt Dionysiusi, sjį um skipulagningu annarra englakóra og gęta auk žess borga og kirkjusafnaša. Žeir fį innblįstur frį ęšstu erkiengladeildinni og mišla žeirri žekkingu til hinnar žrišju en hafi ekki bein afskipti af mannlegu bjįstri. Sagt er aš Rķkisenglar séu klęddir ķ sķšar hempur sem nį alla leiš til jaršar. Hempurnar eru teknar saman ķ mittiš meš gullnu belti og į fótum hafa žeir gręna sóla. Žeir bera gullstafi ķ hęgri hendi og innsigli Gušs ķ žeirri vinstri. Ašrir segja žį bera möttul eša hnött. Litur žeirra er blįr sem er tįkn žekkingar.
Fimmti kórinn Dyggšaenglar eru einnig kallašir "hinir skķnandi". Žeir eru englar kraftaverka, hvatningar og blessana og lįta sig einkum žį varša sem eiga ķ erfišleikum meš trśna. Dyggšaenglar eru ašalmišlarar tignar og hugrekkis. Englarnir sem birtust viš upprisu Jesś eru taldir tilheyra Dyggšaenglum. Sjötti kórinn Valdsenglar eru lķka žeir sjöttu ķ röš erkienglanna. Žeir eru sagšir vera fyrstu englarnir sem Guš skapaši. Žeirra er aš gęta žess aš rķki Gušs sé óhult fyrir įrum og pśkum og žeir vernda sįlir manna fyrir hinu sama. Žeirra er einnig aš leišbeina framlišnum sįlum viš umbreytinguna eftir daušan.
Žrišja engladeildin, Sendiboša, telur Prinsengla, Erkiengla og Engla. Sjöundi kórinn Prinsenglar eru verndarar trśarbragša og eru einnig taldir gęta velferšar žjóša og žjóšhöfšingja heimsins. Einn žessara engla ašstošaši Davķš viš aš leggja Golķat af velli. Žeir eru gjarnan klęddir aš hętti hermanna ķ brjóstbrynju śr gulli. Įttundi kórinn, Erkienglar heita žeir sem hvaš mest hafa meš mannleg samskipti aš gera. Žeir eru einnig best žekkta tegund engla. Fjórir žeirra eru nafngreindir ķ Biblķunni og er hver žeirra samkvęmt hefš settur yfir einn af himnunum sjö. Žeir sem nefndir eru ķ Biblķunni eru Gabrķel, Rafael, og Mikael. Samkvęmt hefšum teljast einnig til Erkiengla žeir Uriel, Jofiel, Zadkiel, og Samael. Samael er af sumum talinn vera Satan eša Lusifer (morgunstjarnan) prins hinna föllnu engla sem hann leiddi til uppreisnar gegn Guši. Ķ arfsögnum mį einnig finna erkienglanöfnin Raguel, Sariel, Jerahmeel, Izidkiel og Kepharel. Erkienglar Gušs kunngera bošskap hans mönnunum og stżra herjum hans ķ barįttunni viš hiš illa. Sjö žeirra standa stöšugt viš hįsęti Gušs reišubśnir til aš bera mannkyni bošskap hans.
Mikael er nįnast af öllum talinn foringi erkienglanna og herskara himnanna. Undir stjórn hans tókst aš vinna bug į Lusifer og fylgjendum hans ķ mikilli višureign sem įtti sér staš į himnum ķ įrdaga. Hann mun einnig leiša sįlirnar sem frelsast munu į efsta degi śr hreinsunareldinum, og leiša žęr til himnarķkis. Hann er sagšur klęšast skķnandi herklęšum og halda į vogarskįl til aš geta vegiš hiš góša og hiš illa.
Gabrķel er sagšur annar tignasti erkiengillinn. Hann er einn af hinum sjö erkienglum sem stöšugt standa ķ nįvist Gušs. Hann er sagšur koma viš sögu ķ mörgum tilvikum Biblķunnar m.a. į hann aš hafa huggaš Jesś ķ Gethsemane garšinum og veriš einn af englunum žremur sem tilkynntu fjįrhiršunum glešitķšindin um fęšingu Jesu. Hans besta verk er tališ vera er hann tilkynnti Marķu um aš hśn hefši veriš valin til aš fęša ķ heiminn sjįlfan frelasarann. Mikil helgi hvķlir į Gabrķel ķ Islam, žvķ žaš var hann sem fęrši Muhameš opinberunina sem rituš var sķšan ķ Kóraninn. Helgisagnir segja einnig aš žaš hafi veriš Gabrķel sem fékk žaš hlutverk aš hugga Fatķmu, dóttur Muhamešs, eftir dauša eiginmanns hennar Alķ, meš žvķ aš hvķsla aš henni huggunaroršum. Bókin "Hulin orš" sem Bahį“u“llįh, opinberandi Bahį“i trśarinnar reit er sögš hluti žeirra huggunarorša. Gabrķel er verndarengill hvķtvošunga og įriš 1921 var hann śtnefndur verndarengill ljósvaka-fjölmišla. Rafael žżšir į Hebresku "Guš lęknar". Rafael er sagšur vera engillinn sem hręrši vatniš ķ Bežesta. Hann gętti Tóbķasar į ferš hans og er žvķ fyrirmynd hins verndandi engils. Hann er verndari feršalanga og pķlagrķma. Uriel merkir į Hebresku "logi Gušs" eša "Guš er ljós mitt". Hann hefur tvo vęngi og klęšist herklęšum. Hann heldur į bók sem gefur til kynna žaš hlutverk hans aš tślka spįdóma. Hann er sagšur hafa veriš engillinn sem birtist postulunum į leiš žeirra til Emmaus eftir upprisu Krists. Hann gętir einnig grafar Krists.
Jofiel eša Zofķel eins og hann er einnig nefndur er verndari žeirra sem leita sannleikans. Nafn hans merkir "fegurš Gušs". Zofiel er stundum sagšur vera leištogi Kerśbima og sé einn tveggja engla sem settur var til aš reka Adam og Evu śt śr Eden og gęta žess aš žau snéru žangaš ekki aftur. Zadkiel merkir į Hebresku "réttvķsi Gušs". Hann fer fyrir rķkisenglum réttlętis Gušs og tįkn hans er hnķfur vegna žess aš hann stöšvaši hendi Abrahams žegar hann var aš žvķ kominn aš fórna syni sķnum Ķsak. Samael eša Satan žżšir į Hebresku "óvinur" eša "andstęšingur". Kabbalah, dulspekirit Gyšinga greina einnig frį nöfnum tķu erkiengla sem ritin segja aš sé fališ aš gęta afkomenda trés lķfsins. Englarnir heita Metatron, Ratziel, Tzafiel, Tzaqiel, Khamael, Rafael, Haniel, Mikael, Gabriel og Sandalfon. Ķ Kóraninum er getiš um fjóra erkiengla. Žeir eru Azrael, Israfil, Gabrķel og Mikael. Azrael er engill daušans og er įbyrgur fyrir žvķ aš leišbeina sįlum žeirra sem deyja.
Israfil og ašstošarenglar hans eru įbyrgir fyrir dómsdegi. Žegar aš sį degur rennur upp mun Guš skipa žeim aš opna lķfsins bók žar sem lķf allra er skrįš. Nķunda og sķšasta kórinn fylla svo allir ašrir englar sem til eru og er hver žeirra įbyrgur fyrir a.m.k. einni sįl sem hann ber aš gęta og vernda. Allir englar eru įkaflega fagrar og lżsandi verur. Žeir klęšast gjarnan kirtlum sem ekki gefa neitt kyn til kynna og eru aušžekktir af vęngjunum sem žeir bera. Žó aš žeir žjįist ekki geta žeir tekiš žįtt ķ sorg og gleši mannskepnunnar. Alltaf mį kalla į ašstoš žeirra ef žörf krefur.
Flokkur: Trśmįl og sišferši | Breytt s.d. kl. 05:06 | Facebook
Bęta viš athugasemd [Innskrįning]
Ekki er lengur hęgt aš skrifa athugasemdir viš fęrsluna, žar sem tķmamörk į athugasemdir eru lišin.