Áadýrkunin í Kína

Áadýrkun hefur verið stunduð með einum eða öðrum hætti meðal flestra þjóða heimsins. Oft er áadýrkun flokkuð með frumstæðum átrúnaði og ranglega tengd við ættbálka sem menningarlega hafa dagað uppi sökum einangrunar.

Hluti áadýrkunar er að efna til viðamikilla útfararathafna, halda til haga nöfnum og afrekum ættfeðra sinna, hirða um og fegra grafir eða garfreiti þeirra, efna til minningarhátíða um þá og heita á þá þegar mikið liggur við.

Allt eru þetta vel kunnir þættir úr íslenskri menningu þótt því sé sjaldan haldið fram að á landinu sé stunduð áadýrkun.

Dæmi eru til um þjóðir sem ótvírætt  teljast miklar menningarþjóðir, þar sem átrúnaður á forfeðurna hefur verið svo ríkjandi að hann hefur mótað menninguna að stórum hluta. Þannig var um Kínaveldi til forna og er enn að miklu leiti.  Shenismi, (Animismi), Taóismi, Búddismi og kenningar Konfúsíusar eru  lífsstefnur sem stundaðar voru í Kína ásamt áadýrkuninni. Þær hörfuðu um tíma fyrir guðleysiskenningum kommúnisma Maós, en samtímis hélt áadýrkunin velli meðal þjóðarinnar, þrátt fyrir að mikið af innihaldi hennar væri í andstöðu við jafnræðis og jafnréttishugsjónir sósíalismans.

Í Kína var áadýrkun svo ríkur þáttur í samfélaginu að  hún gerði samskipti dauðra og lifandi að eðlilegum hluta daglegs lífs. Hugmyndir fólks um framhaldslíf og tilgang jarðlífsins, bjuggu að baki flestum hversdagslegum hefðum og siðum sem hvergi var kvikað frá allt fram á tuttugustu öldina.

Fólk trúði því almennt að sálir manna lifðu af líkamsdauðann og ef þær áttu að geta dafnað í hinum andlega heimi þurftu þær að nærast, rétt eins og líkamar hinna lifandi þurfa á næringu að halda í lifanda lífi. Næring sálarinnar voru fyrirbænir og virðing lifenda sem tjáð var með daglegum helgisiðum fyrir framan helgiskrín forfeðranna sem tilheyrði hverju heimili.

Dauði markaði þannig miklu frekar upphaf á samskiptum fólks, en enda. Jarðarfarir og aðrar athafnir sem tengdust dauða hvers karlmanns, voru umfangsmiklar og dýrar. Sorgarklæði voru hvít að lit og fór skærleiki klæðanna eftir því hversu náinn skyldleiki var með viðkomandi og hinum látna.

Þjóðfélagsmunstur gamla Kína endurspeglaði mjög skoðanir Kínverja á eðli lífsins eftir dauðann. Sú staðreynd að konur voru afar lítils metnar í samfélaginu, stóð í beinu samandi við áadýrkunina.  Karlmaður sem ekki átti sonu, gat ekki búist við að fá nokkurn stuðning í lífinu handan dauðans. Konur voru gefnar körlum og eftir að þær yfirgáfu heimili sín tóku þær upp dýrkun forfeðra eiginmannsins.

Fyrir afkomendur látinna var sorgartímabilið tími mikilla prófrauna. Í 27 mánuði frá dauða föður klæddust börn hans látna afar þungum og afar óþægilegum strigafatnaði. Þau máttu ekki neyta kjöts, brúka leirtau, njóta kynlífs eða skera hár sitt eða skegg. -

Þeir sem fylgja vildu reglum strangtrúaðra út í æsar, byggðu sér lítið sel úr grjóti á gröf hins látna og bjuggu þar í því allt sorgartímabilið. - Lög hvers fylkis í Kína höfðu mismunandi viðurlög við því að fylgja ekki reglum sorgartímans en það heyrði til tíðinda ef dæma þurfti einhvern fyrir brot á þeim, svo grannt og almennt var eftir þeim farið.

Á vori og hausti var efnt til svo kallaðra grafreitaþrifa-hátíða. Slíkar hátíðir voru fjölskyldusamkomur, haldnar við grafreiti forfeðranna.   Allir viðstaddir tóku þá allir þátt í að hreinsa grafreitinn og fegra hann. Máltíð var snædd við gröfina og hluta hennar spillt á jörðina fyrir hinn framliðnu.

Ádýrkun fór vel saman með kínverskri alþýðutrú. Flestir komu fyrir líkneskjum af minni guðum við eldstæði,  dyr og í forgarði hvers heimilis. Hlutverk þessara goða var að fylgjast með hegðun heimilisfólksins og gefa hver ármót um hana skýrslu til yfirguðanna. Þess vegna var reynt að blíðka goðin með að gefa þeim kökur um hver áramót.  - Velferð heimilisins valt sem sagt á að vera í fullri sátt við guði, menn og gengna forfeður.

Athugasemdir

[Anna Sigríður Guðmundsdóttir, 2.3.2011 kl. 22:31]

Svanur Gísli. Þú segir nokkuð?

 En hliðarnar eru svo margar á málum landsins okkar bláa?

 Það er illmögulegt að komast að heiðarlegri niðurstöðu um hin ýmsu og ólíku mál í landi sem er hertekið af einhliða pólitíkur-fjölmiðla?

 Ég er svo innilega sammála mörgu sem kemur frá þér og þínum líkum!

 En þegar einhæf og órökstudd Icesave-ESB-umræða er ráðandi hjá fjölmiðlum landsins, þá missi ég trúna á réttlætið sem á að stýra umræðunni? Skilur þú það sjónarmið mitt? 

Ég er "skrýtin" og það er ekki vinsælt? Það verður að hafa það?

 Kína er að mínu mati frábært og vel stýrt ríki, og ríkt af mannauði, sem hefur byggt upp Kína með gífurlegum fórnum og aga.

M.b.kv.