26.1.2011 | 22:54
Vķsindamenn ķ vanda
Vķsindi og vķsindamenn eiga ķ vök aš verjast. Įstęšurnar eru margvķslegar og miserfitt aš rįša į žeim bót.
Netiš hefur gert hinar żmsu upplżsingar sem ašeins vķsindamenn höfšu ašgang aš, ašgengilegar fyrir almenning og hver og einn getur ķ dag kynnt sér forsendurnar fyrir nišurstöšum vķsindamanna um leiš og žęr eru settar fram.
Samtķmis hefur myndast gjį milli žeirra sem viš köllum ķ daglegu tali vķsindamenn og almennings. Žaš hlutfall almennings sem véfengir hinar żmsu kenningar vķsindamanna er stęrra og talsmenn žess öflugri enn nokkru sinni fyrr.
Sérstaklega į žetta viš um kenningar žróunarfręšinnar, lęknisfręšinnar og vešurfręšinnar.
Ķ landinu žar sem vķsindalegar stašreyndir hafa sama vęgi og skošanir, ž.e. Bandarķkjunum, rengir meira en 40% ķbśa landsins aš žróun hafi į einn eša annan hįtt eitthvaš meš lķfrķki jaršar aš gera.
Žį ber žess aš gęta aš meira en 60% ķbśa heimsins notast viš ašrar skżringar en žróunarkenninguna til aš śtskżra tilkomu lķfsins į jöršinni.
Vķša um heiminn rengir fólk nišurstöšur mikils meirihluta vķsindamanna um aš hitnun jaršar sé tengd athöfnum manna. Vķsindamenn sjįlfir deila einnig um nišurstöšur rannsókana į žessu sviši. Žótt yfirgnęfandi meirihluti vķsindamanna sé fylgjandi žeirri skošun aš hitnunin sé af mannavöldum, lįta sumir sér ekki segjast.
Virtir vķsindamenn sem ętķš mundu, ef žeir fengu krabbamein, fara aš rįšum sem grundvölluš eru į įliti meirihluta lękna heimsins, hika ekki viš aš rķsa upp gegn meirihlutanum, žegar hitnun jaršar og žįttar mannsins ķ žvķ ferli, kemur til umręšu.
Flestir vķsindamenn eru lķka sérstaklega lélegir ķ aš koma skošunum sķnum į framfęri. Žeir kunna til verka ķ rannsóknarstofunum en žegar kemur aš almannatengslum, eru žeir óttalegir stiršbusar. -
Stundum mętti lķka halda aš sumir žeirra hafi meiri įhyggjur af oršspori sķnu en nokkru öšru, žvķ žeir žora ekki aš leggja nafn sitt viš eitt eša neitt sem gęti talist umdeilanlegt.
Sköpunarsinni fęr bętur | |
Tilkynna um óvišeigandi tengingu viš frétt |
Meginflokkur: Vķsindi og fręši | Aukaflokkar: Heilbrigšismįl, Menntun og skóli, Vefurinn | Facebook
Athugasemdir
Flestir vķsindamenn eru lķka sérstaklega lélegir ķ aš koma skošunum sķnum į framfęri. Žeir kunna til verka ķ rannsóknarstofunum en žegar kemur aš almannatengslum, eru žeir óttalegir stiršbusar.
Frįbęr alhęfing!
Eiga vķsindamenn ekki frekar aš flagga nišurstöšum sķnum en skošunum?
Bjarni (IP-tala skrįš) 27.1.2011 kl. 00:57
Kannski eru skošanir vķsindamanna byggšar į nišurstöšum žeirra Bjarni.
En varšandi alhęfinguna, žį skal ég višurkenna aš žetta er klisja. Vķsindamenn eru upp til hópa hundleišinlegir ķ sjónvarpi og öšrum mišlum. Undantekningarnar eru til og uršu mjög fręgar fyrir vikiš.
Svanur Gķsli Žorkelsson, 27.1.2011 kl. 01:18
http://www.popsci.com/scitech/article/2009-06/curing-blindness-contact-lenses
Vonandi aš žetta verši aš veruleika žį eru vķsindamenn bśnir aš lękna fleiri en Jésśs
ef hann var einhvern tķman til :-)
Arnar (IP-tala skrįš) 27.1.2011 kl. 09:28
Mig langar aš benda į eftirfarandi fęrslu į loftslag.is, sem fjallar um įrįs į vķsindin og vķsindamenn:
BBC Horizon – įrįs į vķsindin
Sveinn Atli Gunnarsson, 27.1.2011 kl. 09:57
Vandamįliš eru ekki vķsindi, eša vķsindamenn ... heldur mentastofnanir og pólitķk. Hér į įrum įšur, žegar žróunin hljóp fram, voru vķsindamenn žeir sem einbeittu sér aš žessu og veltu fyrir sér stašreyndum, til aš fį fram skżringar. Pólitķkusar veittu žeim lķtin įhuga, annan en bara af forvitni.
Žeir kśveltu trśarbrögšum ... en svo brįst žjóšfélagiš viš, meš žvķ aš gera skóla aš almennum mentastofnunum. Žaš sem įtti aš verša śt śr žessu, var aš allir hefšu möguleika til sömu mentunar, og aš hęfir menn śr lįgstéttum myndu einnig nį aš vera į hįskólasvišum ... žvķ mišur, žį varš žetta til žess aš stór hópur manna fór ķ Lęknisfręši af fégręšgi, stór hópur manna fór ķ vķsindi til žess aš sanna sķn trśarbrögš. Öšrum var meinuš ašganga, vegna žess aš žeir höfšu ekki réttar skošanir. Orš žeirra voru žögguš nišur, og skošanir žeirra fengu ekki birtingu ķ blöšum ... menn hafa skošanir žeirra aš skemmtunum, til aš nišurlęgja žį, af žvi žeir eru ekki réttu megin ķ skošunum.
Žaš sem var enn ömurlegra var aš žetta varš allt pólitķk. Allir vķsindamenn, sem vilja stunda sķna fręši, verša aš hafa aš borša. TIl aš hafa aš borša, og geta stundaš sķn vķsindi, verša žeir aš fį peninga frį pólitķkusum ... og žaš žżšir aš žeir verša aš žóknast pólitķkinni.
Hitun jaršar, er enginn stašreynd ... heldur pólitķk. ī fyrstu var žetta hręšsla yfir kjarnorku og kjarnorkustrķši, žar sem almśgin var geršur aš sturlušum einstaklingum sem trśši žvķ aš fólk myndi breitast ķ mannętur og lifandi mśmķur, viš kjarnorkustrķš. Žrįtt fyrir aš Bandarķkjamenn meš sķnar rannsóknir ķ Japan sķndu fram į aš Kjarnorkuvopn vęru nżtanleg vopn, og afleišingarnar langt ķ frį eins alvarlegar og mönnum er tališ trś um. Til dęmis mį tala um Chernobyl, žar er gefiš ķ skyn aš žar sé ekki bśandi ... žetta er ekki satt. Žarna bżr fólk, žrįtt fyrir aš žaš sé "lokaš" og gróšur žrķfst žar bara mjög vel. Pólitķkin ķ dag, krefst afvopnunar ... til žess aš hęgt verši aš heyja strķš. Hśn krefst nišurskuršar į išnvęšingu, svo hęgt verši aš stjórna almśganum.
Vķsindin segja ekki til um pólitķkina ... heldur er žaš pólitķkin sem lyftir upp žeim vķsindamönnum sem eru meš "hęfar" skošanir. Žess vegna hefur žróunin stašnaš aš miklu leiti. Tęknin sem viš notum, er ekki nż ... žó svo aš žś fęrš nżjan iPhone ķ dag, er tęknin žar gömul ... bara ķ nżjum umbśšum.
Pólitķkin sagši til um žörfina aš hįmarka hagnaš, sem gerši žaš aš verkum aš menn vildu fęra išnašin ķ hinn fįtęka hluta heimsins. Indland og Kķna, uršu aš framleišslurķkjum. Vķsindamenn sem voru "PC" fengu betri ašstöšu en hinir, og okkur var tališ trś um aš išnašur vęri okkur hęttulegur. Nś er svķžjóš įn išnašar, og stęrsti hluti žjóšarinnar atvinnulausir ... en skrįšir į einhvers skonar nįm. Nįmiš sem žeir eru skrįšir ķ, er til aš fį fólk af atvinnuleysisskrį og veita žeim sem kenna vinnu ... flestir žessara kennar eru svo "hęfir" ķ sķnum störfum, aš hęfileikar žeirra viš aš skrifa skjal ķ Word jafnast į viš smįbarn. Nś er byrjaš aš žrjóta fé Svķžjóšar, og fariš aš bera į rusli į götum śt, heimilislausum og matarlausum fįtęklingum sem betla į götum śti.
Ķ dag er veriš aš banna alls konar efni ķ samfélaginu. Žessi efni eru ekki tiltölulega hęttuleg žér, en aftur į móti mį nota žessi efni til aš bśa til sprengjur, gas og efnavopn. Svo sem freon ķ kęli, getur oršiš aš sinepsgasi ... Žér er ekki sagt aš veriš sé aš taka žetta śr hillunum af žessari įstęšu, žér er tališ trś um aš mjólkin sé žér hęttuleg. Žó svo aš margir vita aš mjólk hafi veriš notuš ķ aldarašir, og segja žaš hįtt ... žį fęr rómur žeirra engan óm, og nafn žeirra enga sķšu ķ Morgunblašinu. Įlit žeirra er ekki pólitķskt įkjósanlegt ...
Žś ert aš tala um pólitķk, og ekki vķsindamenn ... vķsindi fjallar um aš efast um hlutina, og žurfa aš sżna fram į hluti. Big Bang er teorķa, alveg eins og Sköpun jaršar ķ biblķunni ... munurinn į žessum teorķum er aš önnur žeirra er hęgt aš ķmynda sér ķ dag, mešan hin var hęf fólki į fornaldarstigi. En žvķ mišur, eins og žś sjįlfur komst aš orši ... žį er en 60% jaršarbśa į žessu vanžroskastigi fornaldarinnar ...
Bjarne Örn Hansen (IP-tala skrįš) 27.1.2011 kl. 10:29
Merkilegt aš žś segir Bjarne aš "Hitun jaršar, er enginn stašreynd ... heldur pólitķk" - ķ žessum oršum fellst fullyršing um fals vķsindamanna til aš žóknast pólitķk...sem er enn merkilegra žar sem žeir hinir sömu pólitķkusar viršast ekki taka mikiš mark į vķsindamönnum og tefja allar ašgeršir og koma sér ekki saman um aš taka į mįlinu, žannig aš śt frį žessum rökum, žį fellur samsęriskenningin um sjįlfa sig Bjarne!
Nei, vķsindamenn starfa aš mestu leiti heišarlega (žó til séu dęmi um annaš) og męlingar vķsindamanna sżna aš Jöršin er aš hlżna og žaš eru vel skjalfest gögn um hvaš vķsindamenn telja aš sé orsakavaldurinn. En žaš eru svo einhverjir ķ nafni eigin hugmyndafręši og pólitķskra skošana til, sem vilja afneita öllu sem gert er ķ nafni loftslagsvķsinda, žį er skilningur hinna sömu į žvķ hvaš męlingar vķsindamanna sżna er hverfandi (samanber athugasemd Bjarne), žó svo stašhęfingar og fullyršingar žeirra séu miklar um žau mįl og afneitunin mikil.
Sveinn Atli Gunnarsson, 27.1.2011 kl. 10:42
Alveg rétt hjį žér Svatli, vķst fullyrti ég žaš ... og ég stend viš žaš lķka. Vķsindamenn vita vel um Chernobyl og nišurstöšur Bandarķkjamann um kjarnorkuįrįsina į Japan. Žessar upplżsingar eru ekki settar į framfęri vegna žess, aš "tillgangurinn helgar mešališ". Vissulega höfum viš įhrif į umhverfi okkar ... sannarlega er žaš betra aš nota vęnlegri efni ... ekki spurning. En hversu margir vķsindamenn segja žér aš Žotur valdi meir skaša į ósonlagi en viš hér nišri į pollinum? Eru raddir žeirra ķ Mogganum? nei. Hversu margir vķsindamenn hafa talaš um aš segulsviš jaršar og sólar séu stór žįttur ķ loftslags og hitabreitingum, og heiriršu af žeim ķ mogganum? lķtiš, ef eitthvaš.
Žaš er žetta sem mįliš snżst um ... vķsindamenn sem fjalla um "óvinsęla" hluti, fį lķtin eša engan stušning.
Bjarne Örn Hansen (IP-tala skrįš) 27.1.2011 kl. 14:13
Bjarne, er Mogginn einhver ritrżnd heimild ķ žķnum huga?
Annars skoša ég bara žaš sem męlingar vķsindamanna segja okkur. En einhverjar samsęriskenningar hafa lķtil įhrif į mķnar skošanir, en verši žér aš góšu, ekki ętla ég aš banna žér aš lifa ķ afneitun um męlingar og rannsóknir vķsindamanna, frjįls heimur. Hefuršu einhverntķma spįš ķ hversu margir žurfa aš vera meš ķ plottinu, til aš samsęriš gangi upp Bjarne...sjį t.d. eitthvaš um žetta ķ eftirfarandi:
Mótsagnarkennt ešli röksemda “efasemdarmanna” um hnattręna hlżnun
Rökleysur loftslagsumręšunnar
Sveinn Atli Gunnarsson, 27.1.2011 kl. 14:52
Ef jöršin vęri aš hlżna (sem hśn er žvķ mišur ekki aš gera til lengri tķma). vęri žaš hiš besta mįl. Allt žetta mįl er raunar žvķlķk steypa, aš mašur veršur beinlķnis kjaftstopp. Reyndar fjallaši ég rękilega um žaš ķ Žjóšmįlagreininni Aš flżta ķsöldinni ķ fyrra. Annars er mikiš til ķ žvķ sem Bjarne segir um vķsindamennina. Allt of margir „vķsindamenn“ eru reišubśnir til aš selja sįlu sķna ķ žįgu einhvers „mįlstašar“ ķ staš žess aš leita sannleikans. Mér hefur sżnst žaš ķ gegnum tķšina, aš žaš sé afar erfitt, trślega alls ekki hęgt aš halda fram nokkrum „mįlstaš“, hversu góšur sem hann kann aš viršast, įn žess aš ljśga.
Vilhjįlmur Eyžórsson, 27.1.2011 kl. 19:48
Vilhjįlmur talandi um lygar annarra (eins og žś vilt sjįlfur kalla męlingar alvöru vķsindamanna), hvar eru heimildirnar fyrir žvķ aš 1934 hafi veriš hlżjasta įr sķšan męlingar hófust, ég baš žig um heimildir fyrir žvķ fyrir margt löngu sķšan (sjį athugasemdir viš grein Vilhjįlms, sem hann vķsar gjarnan ķ). Žś hefur ekki enn komiš meš heimildirnar, kannski žetta sé bara tilbśningur hjį žér Vilhjįlmur...jį žś ęttir kannski ekki aš henda steinum śr glerhśsum meš svona mįlatilbśningi eins og žś stundar. En žaš stendur ekki steinn yfir steini ķ mįlflutningi žķnum, Vilhjįlmur, enda viršist hann byggšur į hugarburši žķnum (eša į ég aš kalla žaš lygar, svo ég noti žķn eigin orš, Vilhjįlmur).
Reyndar merkilegt meš žį félaga, Bjarne og Vilhjįlm, aš žeir bśa bara til rök sem žeir telja aš styšji hugmyndir žeirra um lygar og falsanir vķsindamanna, įn žess aš benda į minnstu heimildir. Žaš er reyndar ekkert nżtt ķ žessari umręšu, en fólk ętti aš skoša svona tilbśning meš athygli, enda viršist ekki vera hiš minnsta til ķ svona innihaldslausum fullyršingum eins og žeir félagar halda į lofti.
Sveinn Atli Gunnarsson, 27.1.2011 kl. 21:29
Bęta viš athugasemd [Innskrįning]
Ekki er lengur hęgt aš skrifa athugasemdir viš fęrsluna, žar sem tķmamörk į athugasemdir eru lišin.