20.6.2008 | 00:56
Förin sem aldrei var farin
Af og til berast svo kallašar barna-krossferšir į góma, yfirleitt ķ ręšum eša ritum fólks sem leggur sig eftir aš reyna sżna fram į heimsku trśar og/eša trśarbragša, meš sem flestum dęmum.
Sögurnar af barnakrossferšunum hafa nokkuš svipašar innihaldlżsingar og segja frį žegar tveir drengir, annar žżskur og hinn franskur, į įrinu 1212, įttu aš hafa safnaš um sig fjölda barna til aš fara ķ krossferš til landsins helga til aš hertaka Jerśsalem.
Fyrri feršinni stżrši Žżski drengurinn Nikkulįs. Hann er sagšur hafa fariš yfir Alpana til Ķtalķu og komiš til Genóva um mitt įr 1212 meš 7000 börn ķ eftirdragi. Eitthvaš fóru mįlin śrskeišis žegar komiš var aš strönd Mišjaršarhafsins žvķ žaš opnašist ekki eins og Nikkulįs var sannfęršur um aš žaš mundi gera. Hópurinn sundrašist fljótlega og er sagt aš flest börnin hafi veriš hneppt ķ žręldóm. Alla vega komst ekkert žeirra til Ķsrael.
Sama įr bošaši franskur strįklingur aš nafni Stefįn aš honum hefši veriš fališ af Jesś aš leiša börn Evrópu til Landsins Helga og framkvęma žaš sem fyrri krossferšum hafši ekki tekist, aš vinna og halda Jerśsalem. Hann hafši meira aš segja bréf frį Jesś upp į žetta til Frakklandskonungs sem samt lét sér fįtt um žau skilaboš frį frišarhöfšingjanum, aš hann ętti aš greiša götu strįksa, finnast.
Stefįn lašaši aš sér rétt um 30.000 börn, öll sögš innan 12 įra aldurs og hélt meš žau til Marselles. Žašan var ętlunin aš sigla til Ķsrael. En žaš fór fyrir Stefįni svipaš og Nikkulįsi, hópurinn leystist upp og mörg barnanna voru tekin og seld mannsali į žręlamörkušum Evrópu og Afrķku.
Ķ Evrópu rķkti mikil upplausn į įrunum eftir aldamótin 1200. Stórir hópar af uppflosnušum fįtęklingum fóru um lönd og tališ er aš 1212 hafi tala fįtęklinga ķ žessum hópum skipt žśsundum.
Elsta heimild um žessa hópa er skrifuš um 1240 og ķ henni er getiš um "pueri" sem žżšir į latķnu drengur. Žetta orš var tekiš sem žaš žżddi börn žótt į 13. öld vęri alsiša aš kalla sveitastrįka žessu nafni. Žetta gaf seinni tķma höfundum įstęšuna til aš kalla žessa fjölda uppflosnun fįtęklinga barnakrossferš.
Žį voru krossfarar į žeim tķmum almennt ekki kallašir krossfarar heldur voru žeir kallašir menn sem "tekiš höfšu krossinn". Žeir sem bįru veifur eša krossa voru stundum kenndir viš krossferširnar žótt žeir hefšu ekkert meš žęr aš gera. Samhljóma nišurstaša seinni tķma söguskošenda er aš žessar "barnakrossferšir" hafi ekki veriš farnar og séu aš mestu žjóšsaga žótt einhver flugufótur geti veriš fyrir tilvist drengjanna Nikkulįsar og Stefįns.
Trśmįl og sišferši | Breytt s.d. kl. 01:03 | Slóš | Facebook | Athugasemdir (2)
19.6.2008 | 00:12
Žaš bķša fleiri en kristnir




Trśmįl og sišferši | Breytt s.d. kl. 00:15 | Slóš | Facebook | Athugasemdir (9)
18.6.2008 | 16:46
Ķsland kristiš og löngu numiš fyrir landnįm...
Žegar aš Rómarveldi lišašist ķ sundur hófust upplausnartķmar ķ Evrópu. Žaš var óöld og vargöld og kristni sem hafši veriš aš festa rętur sķnar vķšast hvar įtti undir högg aš sękja. Segja mį aš eini öruggi grķšarstašur kristinna į žessum tķma ķ Evrópu hafi veriš į Ķrlandi en žašan įtti kristni eftir aš rķsa śr öskunni og breišast aftur śt um įlfuna. -
Į žessum tķma var algengt aš ķrskir gušsmenn tękju sér bólfestu į eyšieyjum og öšrum stöšum sem ekki voru fjölfarnir. Žeir byggšu sér grjótkofa sem flestir voru meš sama sniši og sjį mį enn ķ upprunalegri mynd t.d. į eyjunni Iona. Gušsmenn žessir voru kallašir Papar į Bretlandseyjum jafnt sem hérlendis. Um žaš vitna nafngiftir eins Pabbey ķ Ytri Hebrides, Papa Vestray, ein af afskekktustu eyjum Orkneyja, Papa Stour į Shetlandseyjum og svo aušvitaš Papey ķ Įlftafirši.
Fyrir skömmu sį ég rśstir svipašra bigginga ķ Cornwall og žį rifjašist upp fyrir mér aš ég hafši séš teikningar af bśstöšum Papa eša Kolla į Kollabśšum ķ Žorskafirši. Teikningarnar voru ķ bók eftir Įrna Óla og vildi Įrni meina aš enn vęru žessar rśstir sjįanlegar aš Kollabśšum. Vķst er aš Papar voru einnig kallašir Kollar af landnįmsmönnum og eru fjölmörg örnefni į Ķslandi sem rekja mį til žeirra.
(Nś vęri fróšlegt vita ef einhver vissi til hvort žessar minjar séu til eša/og hafi veriš rannsakašar.) Mešal žeirra eru;

Mį af žessu ętla aš kristnir menn (Kollar, Papar) hafi veriš hér all-fjölmennir löngu fyrir daga Ingólfs Arnasonar og félaga.
Eitt er vķst aš Hrafna-Flóki fann ekki landiš fyrstur manna eins og gjarnan er kennt ķ skólabókunum.
Įriš 330 fk. sigldi landkönnušur aš nafni Pytheas frį Marseilles ķ Frakklandi ķ noršurįtt til aš kanna žau lönd sem žar kynnu aš liggja. Hann sigldi ķ kring um Bretlandseyjar og ritaši um žį ferš ķ bók sem nś er tżnd en hann kallaši "Um hafiš". Hann héllt sķšan ķ noršurįtt žar sem hann fann eyju sem hann kallaši Thule eša Ultima Thule. Eyjan var ķ sex daga siglingu frį nirstu strönd Bretlands og einn dag frį "enda heimsins". Žaš er tališ lķklegt aš žessi eyja hafi veriš Ķsland.
Žį eru einnig til į Ķrlandi sagan af heilögum Brendan (Navigatio Brendani), sem fęddur var 484. Hann er sagšur hafa siglt meš fjölda lęrisveina til aš heimsękja trśbręšur sķnar į fjarlęgum eyjum. Sagan segir aš hann hafi fundiš "Paradķs" sem gęti hafa veriš meginland Amerķku. Ólķklegt er aš hann hafi komist žangaš įn žess aš rekast į Ķsland į leišinni.
Ķ aldarfarsbók žeirri, er Beda prestur heilagur gerši, er getiš eylands žess er Thile heitir og į bókum er sagt, aš liggi sex dęgra sigling ķ noršur frį Bretlandi; žar sagši hann eigi koma dag į vetur og eigi nótt į sumar, žį er dagur er sem lengstur. Til žess ętla vitrir menn žaš haft, aš Ķsland sé Thile kallaš, aš žaš er vķša į landinu, er sól skķn um nętur, žį er dagur er sem lengstur, en žaš er vķša um daga, er sól sér eigi, žį er nótt er sem lengst. En Beda prestur andašist sjö hundruš žrjįtigi og fimm įrum eftir holdgan dróttins vors, aš žvķ er ritaš er, og meir en hundraši įra fyrr en Ķsland byggšist af Noršmönnum.
Elsta örugga heimildin um tilvist Ķslands er landfręširit (De mensura orbis terrae) eftir Dicuilus, ķrskan munk, frį įrinu 825, žar sem stašhįttum hér er lżst žannig aš žaš getur einungis įtt viš um Ķsland. Ari fróši segir frį žvķ ķ Ķslendingabók aš hér hafi veriš fyrir į Ķslandi er žaš var numiš, keltneskir menn, kristnir sem hann kallar papa. Žeir vildu ekki dvelja hér meš heišnum mönnum og fóru žvķ af landinu hiš brįšasta. Ari segir žį hafa skiliš eftir bękur ķrskar, bjöllur og bagla og hafi žannig mįtt rįša aš žeir vęru ķrskir einsetumenn.
Margir hafa bent į aš ólķklegt sé aš einsetumenn skilji eftir sig žaš sem žeim žótti helgast, jafnvel žótt žeir hafi haft hrašan į aš forša sér, nema aš lķfi žeirr hafi hreinlega veriš ógnaš.
Engar fornleifar hafa fundist sem styšja frįsögn Ara en nokkuš er um örnefni tengd Pöpum sem óbeint stašfesta tilvist žeirra hér į landi auk örnefnana sem tengjast Kollum.
Trśmįl og sišferši | Breytt s.d. kl. 19:45 | Slóš | Facebook | Athugasemdir (29)
18.6.2008 | 11:02
Hryšjuverk, Olķa, trśarofstęki, hver er forsagan?
Žegar viš skošum žetta kort af skiptingu Ottóman-veldisins eftir heimstyrjöldina fyrri, žegar aš sigurvegararnir settust nišur og hlutušu žaš sundur og skiptu upp į milli sķn, kemur ķ ljós aš Ottóman-veldiš hafši innan sinna landamęra aušugustu olķulindir heimsins. Olķa er žaš sem skipt hefur mestu mįli fyrir hagkerfi heimsins į 20. öldinni og gerir enn.
Einnig rennur upp fyrir manni žegar gluggaš er ķ kortiš aš žaš hljóti aš vera samhengi į milli hryšjuverka öfgamanna ķslam og hernįms landa žeirra af vestręnum žjóšum.
Samt er žvķ įkaft neitaš af foringjum nśverandi hernįmsherja. Af žeim er helst aš skilja aš fundamentalismi og strķšshyggja mśslķma séu eina įstęšan fyrir žvķ aš vesturlönd séu įlitnar kśgarar og herražjóširnar af mśslķmum. Sum žessara landa eru enn aš berjast fyrir sjįlfstęši sķnu. Sś barįtta elur af sér žjóšernishyggju. Margar žjóširnar gera ekki mun į žjóšernishyggju og įstundun Ķslam. Hryšjuverk eru bein afleišing.
Bęši Ķtalķa og Frakkland voru bśin aš taka sér bita af veldinu nokkru fyrr og nś tóku Bretar sér žaš sem eftir var. Hér er ekkert minnst į žaš sem var aš gerast sunnan Sahara ķ Afrķku. Eins og meš margt annaš erum viš enn aš bķta śt nįlinni meš ašfarir sigurvegara fyrri heimstyrjaldarinnar gagnvart žjóšum hinna sigrušu.
(Klikkiš į kortiš til aš sjį žaš ķ stękkašri mynd)
Trśmįl og sišferši | Breytt s.d. kl. 11:22 | Slóš | Facebook | Athugasemdir (31)
16.6.2008 | 14:36
17. Jśnķ, ekki dagur ofur-vantrśašra?
17. Jśnķ, fįna og blöšrudagur, žjóšsöngurinn og fjallkonan, andlitsmįlning og stśdentahśfur, lśšrasveitir, skįtar og blómsveigar. Dagurinn sem Jón Sig. og Ķslenska lżšveldiš eiga afmęli. Bęrilegur dagur fyrir flesta skyldi mašur halda. En hvaš um žį sem viš getum kallaš ofur-vantrśaša. Žeir hljóta aš vera pirrašir į aš sitja undir blaktandi fįnum meš krosstįkninu, tįkni sem žeir lķta helst į sem rómverskt pyntingartęki. Auk žess eru litir fįnans, litir elds, ķss, hafs og himins lķka ašallitir kristinnar trśar. Hinn hvķti litur himnarķkis, sį rauši fyrir įst og fórn og sį blįi litur hreinleika.
Žaš er ekki nóg meš aš ofur-vantrśašir verši aš lįta sér lynda fįnana, heldur verša žeir aš taka sér ķ munn orš sem eru žeim tóm vitleysa, ž.e. ef og žegar žeir syngja Žjóšsönginn. Žį tilbišja žeir Guš vors lands og hafa yfir aš eigin mati allskyns bįbiljur um heilaga herskara og žess hįttar ķ ofanį lag.
Fjallkonan sem gęti veriš eina heimsbarns-tįkn žjóšarinnar og hafiš yfir trśarkenningar, lumar samt ķ frumteikningu į heišnum tįknum og jafnvel kristnum. (Sjį hrafn į öxl og krossa į skjölum) Žetta Žjóšfélag er lķkast til svo mengaš trś og trśartįknum aš žaš getur veriš ómögulegt fyrir ofur-vantrśaša aš aka žįtt ķ hįtķšarhöldum eins og 17. Jśnķ įn žess aš vera mįlstašnum ótrśir.
Kannski veršur žetta til aš ofur-vantrśašir flżja ķ auknum męli inn ķ svarthöfša-bśningana sķna viš žessi tękifęri. Jedakirkjan bošar nefnilega įkaflega sambęrilegan bošskap og ég hef rekiš mig į ķ mįli ofur-vantrśaša. Žeir įlķta m.a. aš žaš sé manninum mešfętt aš geta greint gott frį illu. Žaš eina sem žurfi til aš vera góšur, sé aš hlusta į samviskuna. Eins og ofur-vantrśašir lįta žeir sér ķ léttu rśmi liggja hvernig samviskan mótast. Kristin eša önnur trśarleg gildi žurfa žar ekkert aš koma aš.
Trśmįl og sišferši | Breytt s.d. kl. 14:42 | Slóš | Facebook | Athugasemdir (30)
15.6.2008 | 16:13
Hver į heiminn?
Sś var tķšin aš voldugustu menn og konur heimsins voru žjóšhöfšingjar landanna. Skipti einu hvaša titla žeir bįru, Konungar og drottningar, Keisarar og keisaraynjur žeirra, Kalķfar og krónprinsar, allt voru žetta aušugustu og valdamestu einstaklingar hvers tķma. Į seinni hluta 19 aldar fór žetta aš breytast og eftir fyrstu heimstyrjöldina voru völd flestra einvalda fyrir bķ.
Samt er allavega eitt konungsdęmi sem žessar fullyršingar mķnar eiga ekki viš. Völd žess hafa minkaš en ekki eignir.
Elķsabet önnur Englandsdrottning og žjóšhöfšingi 31 fylkja og landsvęša į mesta land allra ķ heiminum. Hśn į 6.600 milljón ekrur af landi eša einn sjötta af landi jaršarinnar.
Hśn er eina manneskjan sem į heilu löndin og žar į mešal lönd sem ekki eru heimalönd hennar. Landareign hennar er ašskilin embętti hennar sem žjóšhöfšingja.
Veršmęti landareigna hennar er metiš į £17,600,000,000,000. sem gerir hana aušveldlega rķkusta einstakling jaršarinnar.
Samt er engin aušveld leiš til aš įętla veršmęti eignar hennar. Ef reiknaš er er meš 5000 dollurum į ekru sem var gjaldiš sem Rśsslandskeisari fékk fyrir Alaska į sķnum tķma og Frakkar fyrir Lousķana fylki ķ Bandarķkjunum er veršmęti landa hennar metiš į $33,000,000,000,000
Stęrstu landareignir hennar eru ķ Kanada, sem er annaš stęrsta land heimsins eša 2,467 milljónir ekra. Įstralia, er sjöunda stęrsta land heims meš 1,900 milljónir ekra, Papua Nżju Genķu meš 114 milljónir ekra, Nyja Sjįland meš 66 milljónir ekra og Bretland meš 60 milljónir ekra.
Nęst-stęrsti landeigandi heims er Rśssneska rķkiš , žar į eftir kemur Kķnverska rķkiš, žį Bandarķkin og ķ fimmta sęti er konungur Sįdi Arabķu.
Trśmįl og sišferši | Breytt s.d. kl. 16:41 | Slóš | Facebook | Athugasemdir (4)
15.6.2008 | 11:17
Hverjir stjórna netheimum?
Netheimar eru notašir af lang-flestum žjóšum heimsins. En hvernig skiptast netheimar į milli landa, landasvęša og Įlfa. Žetta er nżlegt kort sem sżnir einmitt žį skiptingu meš tilliti til netsamfélaga og hvar er best aš vera ķ hverju landi til aš nį til sem flestra.
Vefurinn | Slóš | Facebook | Athugasemdir (0)
14.6.2008 | 00:13
Masada mun aldrei aftur falla
Fyrir framan mig liggur lķtil gul mósaķk flķs. Fyrir 2000 įrum var hśn hluti af stórri mósaķk-mynd sem lögš var undir hįsęti Heródesar Jśdeukonungs ķ móttökusal sumarhallar hans į Masada. Ég fann hana įriš 1988 žegar enn var veriš aš grafa upp fornleifarnar į fjallinu. Į minnismerkinu sem sendur į fjallinu eru žessi orš rituš.
Hugrökku og tryggu félagar! Fyrir löngu sórum viš žess eiš aš žjóna hvorki rómverjum eša öšrum utan Gušs sem einn er sannur og réttlįtur Drottinn mannkyns. Sį tķmi er upprunnin aš viš erum krafnir žess aš sanna įsetning okkar og žau verk okkar aš viš gengumst aldrei undir žręldóm, jafnvel žótt hann vęri okkur óskašlegur. Viš munum ekki velja žręldóm nś og meš honum žį refsingu sem mun tįkna endi alls ef viš lifandi föllum ķ hendur hins rómverska gušs sem gefiš hefur okkur žessi forréttindi aš deyja göfugir og sem frjįlsir menn og yfirgefa žessa veröld sem frjįlsir menn ķ föruneyti eiginkvenna okkar og barna. Ben-Yair's
Masada er 400 metra hįtt fjall sem stendur skammt frį Dauša hafinu Ķ Ķsrael. Heródes (73-4 fk.) konungur sem ekki var vinsęll af sķnu fólki byggši sér rammgerša sumarhöll uppi į fjallinu og hugšist nota hana sem virki ef ķ haršbakkann sló. Eftir daga Heródusar var ašstašan notuš sem rómversk varšstöš eša virki. Upp į fjalliš liggur einstigi og ef nęgar vistir voru til stašar gat tiltölulega fįmennt liš varist žar all lengi.
Žaš er merkilegt aš hvergi er minnst į fręgustu atburši tengdum Masada ķ Talmudum gyšinga en frįsögnin hefur varšveist ķ heimildum frį Josephusi Flaviusi.
Įriš 66 ek. kom til mikilla uppreisnar gyšinga gegn setuliši rómverja ķ landinu. Mešal hópa uppreisnarmanna voru žeir sem kallašir voru Zealottar og einnig žeir sem Sicarii voru nefndir. Nafn žeirra er dregiš af latneska oršinu sicarius sem merkir rżtingur. Sicarii stundušu morš į almannafęri og notušu til žess rżtinga. Žeir minna um margt į hryšjuverkahópa samtķmans. Uppreisnin var kvešin nišur og ķbśar Jerusalem flestir drepnir eša hnepptir ķ žręldóm. Um 1000 manns, ašallega mešlimir Sicarrii samtakanna og fjölskyldur žeirra, tókst aš flżja og nį virkinu į Masada į sitt vald.
Elazar ben Ya'ir foringi žeirra skipulagši varnir virkisins og tókst žeim aš verjast umsįtri rómverska hersins ķ sjö įr. Virkiš féll ekki fyrr en rómverjar tóku į žaš rįš aš byggja meš ašstoš žręla breiša gangbraut śr grjóti og jaršvegi upp aš brśn fjallsins. - Žegar aš róverskir hermenn rufu loks veggi virkisins fundu žeir enga į lķfi utan tveggja kvenna og fimm barna. Höfšu allir ašrir verjendur virkisins 936 aš tölu, drepiš hvern annan eša framiš sjįlfsmorš, frekar en aš gefa sig Rómverjum į vald.
Žegar aš Moshe Dayan var yfirmašur Ķsraelska hersins tók hann upp į žvķ aš sverja hermenn sķna inn ķ herinn meš žvķ aš lįta žį fara meš eiš į Masada eftir aš hafa gengiš blysför eftir krįkustiginu sem upp į fjalliš liggur. Ķ eišnum kemur fyrir setningin fręga; "Masada mun aldrei aftur falla"
Trśmįl og sišferši | Breytt s.d. kl. 00:26 | Slóš | Facebook | Athugasemdir (27)
13.6.2008 | 20:03
Hungur herjar į Ežķópķu
Žaš er aš gerast aftur. Myndir af börnum meš śtžanda maga, fluguger ķ andlitinu og meš daušaslikjuna ķ stórrum augunum
Ežķópķa sendur į barmi hungursneyšar og ķ žetta sinn af völdum uppskerubrests og óreglu į vešurfari. 2.4 mill. manna eru taldar ofurseldar hungurvofunni ef žjóšir heimsins koma ekki til hjįlpar į nęstu dögum.
Matarverš hefur žrefaldast ķ landinu og nęsta uppskeru ekki aš vęnta fyrr en eftir žrjį mįnuši. Bandarķkin gįfu 15.mllj. dollara til hjįlparstarfsemi sem er andvirši einnar sprengjueldflaugar.
Sómalķa og Kenża berjast enn viš hungriš žar sem žśsundir manna žjįst śr nęringarskorti. Hvar eru ķslenskir fjölmišlar, ég hef ekki séš eina einustu frétt um Ežķópķu.
Trśmįl og sišferši | Breytt s.d. kl. 20:05 | Slóš | Facebook | Athugasemdir (8)
13.6.2008 | 01:33
Mic Mac Indjįnar
Fyrir allt of löngu sķšan dvaldist ég um hrķš mešal Mic Mac Indķįna į sérlendu žeirra ķ Eskasoni ķ noršaustur hluta Nova Skotia Kanada. Ég rifjaši žessa dvöl upp ķ huganum žegar ég sį ķ fréttum aš rķkisstjórnin ķ Kanada hefši bešiš Indķįnažjóširnar žar ķ landi (ž.e. žęr sem eftir eru) afsökunar į yfirgangi og óréttlįtu framferši yfirvalda gagnvart žeim.
Mic Mac Indķįnar eru forn žjóš sem hefur įtt sér ašsetur ķ Nova Scotia og mešfram ströndum noršur Kanada sķšan "manneskjan var sköpuš" eins arfsögn žeirra segir. Žeir eru sagšir hafa fundiš upp Ķshokkķ sem žeir segja sama leikinn og ķsknattleik norręnna manna til forna. Segja žeir leikinn svo svipašan aš norręnir menn (Ķslendingar) hljóti aš hafa lęrt hann af Mic Mac indķįnum į feršum sķnum vestur um haf fyrr į öldum. Žaš veršur aš segjast aš rökin fyrir žessu, sem er aš finna į tenglinum hér į sķšunni merktur "Knattleikur" helg ķžrótt, eru afar sannfęrandi.
Ķ Eskasoni dvaldist ég hjį žįverandi höfšingja sérlendunnar og var hann eini Mic Mac Indķįninn sem vitaš var um aš hefši nįš aš mennta sig aš rįši og hafši hann nįš ķ mastersgrįšu frį hįskóla ķ Halifax. Į sérlendunni bjuggu um 1500 manns og voru žeir flestir illa haldnir af alkóhólisma og öšrum kvillum sem žeirri sżki getur fylgt. Ég man aš fyrstu dagana sį ég aldrei edrś mann eša konu į götum bęjarins. Allir nema höfšinginn og kona hans voru į stöšugu fyllirķi. - Höfšinginn sagši mér aš allir vęru į bótum frį rķkinu og allar bętur fęru ķ aš kaupa bjór. Börn og unglingar voru ekki undantekningar og allir reyktu.
Žegar ég hafši dvalist ķ rétt rśma viku mešal Mic Maccanna bįrust mér žęr fréttir frį Ķslandi aš fašir minn hefši lįtist į sjśkrabeši. Ég sagši konu höfšingjans fréttirnar sem ekki beiš bošanna en hóf aš elda sśpu mikla ķ stórum potti. Ekki leiš į löngu fyrr en fólk fór aš drķfa aš. Ég hef ekki hugmynd um hvernig fréttirnar af lįti föšur mķns bįrust svona fljótt śt į mešal fólksins, en žaš var allt komiš til aš sżna mér samśš sķna og dveljast meš mér ķ smį tķma. Stofa höfšingjahjónanna var stór og žegar best lét voru rśmlega 50 manns aš sötra sśpu į milli žess sem žau fullvissušu mig um aš fašir minn vęri nś į betri staš ķ andaheimum žar sem ég mundi hitta hann žegar sį tķmi kęmi. Nęstu žrjį daga hélt žessu fram frį hįdegi og fram į kvöld. Ég er viss um aš meira en helmingur žorpsbśa kom aš heimsękja mig į žeim tķma. Og žaš ótrślega var aš žaš sįst ekki vķn į nokkrum manni.
Saga Indķįna noršur Amerķku eftir landnįm hvķta mannsins er žyrnum strįš. Ég ętla ekki aš tķunda hana hér enda hvorki efni né ašstęšur til. En ég get ekki annaš en fyllst samśš meš mįlstaš žeirra žegar žeir reyna aš skżra hversvegna svo margir žeirra hafa ekki nįš aš samlaga sig hįttum hvķta mannsins og lįtiš menningu sķna og mannlega reisn ķ skiptum fyrir deyfilyfiš góša alkóhól.
12.6.2008 | 19:22
Atburšir į Ķslandi hrella Evrópubśa
Įriš 1150 FK flżšu žśsundir ķbśa noršur-Skotlands sušur į bóginn. Miklir Bólstrar af ryki og ösku lögšust yfir landiš og geršu žaš óbyggilegt ķ langan tķma. Öll uppskera eyšilagšist og jaršvegurinn varš eitrašur ķ mörg įr.
15 žorp į eyjunni Uist lögšust gjörsamlega ķ eyši og į Strah hįlendinu voru yfir 80 bęir yfirgefnir. Flóttamennirnir lentu ķ įtökum viš žį sem byggšu landiš sunnar og margir žeirra hafa lagst į flótta sjįlfir. Žessir fólksflutningar gjörbreyttu įsjónu landsins žvķ viš Eildon hęš į skosku landamęrunum, ķ Broxmouth og ķ Lothian byggšu menn virki mikil til aš verjast įgangi flóttafólksins aš noršan. Enn sunnar byggšu menn rammgeršar giršingar um bżli sķn ķ sama tilgangi. Įstęša alls žessa; mikiš eldgos ķ fjallinu Heklu į Ķslandi.
Įrin 1784-1789 uršu miklir uppskerubrestir ķ stórum hluta Evrópu og Asķu. Aš lokum fengu bęndur ķ Frakklandi nóg af sulti og seyru og žrömmušu til Parķsar til aš mótmęla ašgeršarleysi Konungs viš śtbreiddum matarskorti. Žeir réšust į Bastilluna ķ Parķs og žaš sem sagan žekkir sem "Franska byltingin" hófst.
Um įhrif hennar er óžarft aš fjölyrša hér. Nęgir aš vitna til gamans ķ orš Ho Chi Minh er hann var spuršur um hver hann teldi įhrif frönsku byltingarinnar vera į mankynssöguna varaši hann ; "žaš er of snemmt aš segja til um žaš".
Įstęša uppskerubrestsins er m.a. rakin til mikilla eldsumbrota ķ Lakagżg į Ķslandi.
Trśmįl og sišferši | Breytt s.d. kl. 20:05 | Slóš | Facebook | Athugasemdir (4)
11.6.2008 | 16:53
Af naflalausa manninum og gįfušu konunni hans.
Ég held aš mašur žurfi ekki aš vera neinn gušfręšingur eša sérlega vel lesinn ķ Biblķunni til aš geta haft skošanir į sumu žvķ sem žar kemur fram. Žaš er sumt ķ Biblķunni sem allir kannast viš hvort sem žeir hafa lesiš hana eša ekki.
Til dęmis sagan af Adam og Evu. Sagan er aušvitaš svona vel žekkt af žvķ aš enn deila menn um hvort hśn er bókstaflega sönn eša bara bull. Inn ķ žį umręšu er engum hleypt sem kann aš hafa einhverja millileiš eša mįlamišlun.
Žaš er svo vinsęlt aš hafa allt ķ svart hvķtu.
Ķ sögunni er sagt frį žvķ žegar mašurinn öšlast skilning į góšu og illu. Žetta kallar sumir kristnir syndafalliš. Syndafalliš var lengst af tališ Evu aš kenna og žvķ var kśgun konunnar réttlętanleg.
Fyrir mķna parta sé ég ekki hvernig mašurinn į aš geta žroskast ef hann žekkir ekki muninn į góšu og illu. Og ef hann įtti ekki aš žroskast žį hefši hann ętķš lifaš eins og dżr merkurinnar, sem aš sönnu eru ómešvituš um muninn į góšu og illu og žess vegna ekki "įbyrg" gjörša sinna.
Žess vegna get ég ekki tekiš žessa sögu bókstaflega. Žaš hefši įtt aš žakka Evu fyrir aš fleyta mannkyninu įfram frekar hitt. Mér finnst sagan vera žroskasaga. Žroskasaga mannkynsins og ekki lżsa einhverjum skelfilegum svikum viš Guš.
Einhvern tķman žegar heilinn ķ okkur var oršin nógu stór og rófan var aš hverfa, varš til žessi vitund ķ okkur aš eitthvaš vęri gott og eitthvaš vęri illt. Fyrirbęriš samviska byrjaši aš mótast.
Aušvitaš geršist žetta į einhverjum įrum en aš öllum lķkindum nokkuš fljótt. Žaš žarf nefnilega aš hafa samvisku til aš hirša um sjśka og sżna hinum daušu viršingu eins og frummennirnir geršu.
Žessi skżring sęttir sjónarmiš žeirra sem halda žvķ fram aš sagan af Adam og Evu sé dęmisaga sem hefur aš geyma mikilsverš andleg sannindi (žroskasöguna) og sjónarmiš žeirra sem vita aš mašurinn hefur žróast frį žvķ aš vera einfrumungur ķ drullupolli ķ aš vera uppréttur sjįlfsmešvitašur hugsušur.
Hvaš hafa prestar meš aš "stašfesta" samvistir fólks aš gera? Ég hélt aš prestar gęfu fólk saman ķ hjónaband?
Öllum er ljóst aš žaš er ekki réttlętanlegt aš skikka presta žjóškirkjunnar meš lögum til žess aš framkvęma vķgslur sem žeir telja aš brjóti ķ bįga viš trś sķna. En hversvegna er veriš aš blanda žeim inn ķ eitthvaš secular skrįningar-apparat?
Eša er sś stašreynd aš prestar žiggja laun sķn af rķkinu, žyngri į metunum en trśarleg sannfęring žeirra sjįlfra? Er veriš aš reyna aš sętta fólk meš žvķ aš skipta śt oršunum aš "gefa saman ķ hjónaband" fyrr "aš stašfesta sambśš"?
Einu gildu rök žeirra sem vilja skikka presta meš lögum til aš gefa saman samkynhneigš pör ķ hjónaband eins og t.d. Sišmennt vill, eru aš žeir séu hluti af žjónustugeira samfélagsins og sem rķkisstarfsfólki geti žeir ekki neitaš fólki um žjónustu į grundvelli sinna persónulegu skošana. -
Ef žessi rök halda er sannarlega kominn tķmi til aš kirkja og rķki skilji aš skiptum eša aš kirkjan leggi sjįlfa sig nišur sem trśarlega stofnun.
Samkvęmt slķkri tślkun er Kirkjan ekkert annaš en žjónustustofnun og um hana gilda lög og reglugeršir Alžingis. Hvaš stendur ķ Biblķunni er aukaatriši.
Trśmįl og sišferši | Breytt s.d. kl. 13:16 | Slóš | Facebook | Athugasemdir (5)
10.6.2008 | 19:10
Hver var Murat Reis? Og hvers vegna réšist hann į Ķsland?
Žrjś skip sigldu ķ gegnum Gķbraltarsund. Eftir aš hafa lónaš mešfram ströndum Evrópu ķ fįeina daga, tóku žau stefnuna į noršurhöf. Um borš ķ skipunum voru 300 vķgamenn frį sjóręningjagreninu Selé ķ noršur Afrķku. Įriš var 1627. Foringi žeirra, alręmdur sjóręningi, sem gekk undir nafninu Murat Reis hinn yngri, hafši įkvešiš aš taka skip sķn į ókunnar slóšir, lengra enn hann hafši nokkru sinni siglt įšur. Sem leišsögumann ķ leit aš veršmętasta varningi sjóręningja sem geršu śt viš Mišjaršarhafiš, ž.e. hvķtum žręlum, hafši Murat Reis meš sér danskan sjómann sem sagšist žekkja til ķ noršurhöfum. Um mišjan Jślķ mįnuš komu žeir til Ķslands. Žeir geršu strandhögg į fjórum stöšum ž.a.m. ķ Vestmannaeyjum og höfšu meš sér af landinu yfir 400 manns. Fólkiš var flest selt fyrir gott verš į žręlamörkušunum ķ Alsķr og ķ Selé nokkru seinna. Athygli vekur aš varšskip Danakonungs sem venjulega voru komin til landsins ķ byrjun sumars, létu ekki sjį sig žetta įriš, fyrr en rįnin voru afstašin.
En hver var žessi Murat Reis foringi sjóręningjanna? Hans rétta nafn var Jan Janszoon. Jan Janszoon var fęddur ķ borginni Harlem ķ Hollandi. Ungur aš įrum geršist hann sjóręningi og herjaši fyrir hönd žjóšar sinnar į spįnskar skśtur og skip mešfram ströndum Evrópu. Žaš leiš ekki į löngu žar til hann flutti sig um set sušur aš Fķlbeinsströndinni žar sem hann herjaši į allt og alla annaš hvort undir hollenska flagginu eša rauša hįlfmįnanum. Meš žvķ sagši hann sig śr lögum viš Holland og varš sinn eigin herra. Įriš 1618 var hann handtekinn og fęršur ķ jįrnum til Alsķrborgar. Žašan var stunduš mikil sjóręningjaśtgerš. Ottóman veldiš įtti žar nokkur ķtök og voru žvķ ķbśar svęšisins oft ranglega nefndir Tyrkir af Evrópubśum.
Jan Janszoon var fljótlega sleppt śr haldi eftir aš hann hafši gerst mśslķmi. Hann tók upp sķna fyrri išju og stundaši sjórįn ķ félagi viš fręga sjóręningja eins og Sulayman Raiseinnig žekktur undir nafninu Slemen Reis en upprunalegt nafn hans var De Veenboer. De Veenboer var landi Jans og hafši einnig gerst mśslķmi. Žį sigldi Jan Janszoon um tķma meš Simon de Danser.
Įriš 1619 eftir dauša De Veenboer, geršist Jan Janszoon foringi sjóręningjanna og įkvaš aš fęra bękistöšvar sinar frį Alsķrborg til Sele ķ Mórakó og stofna žar frķrķki. Hann tók sér nafniš Murat Reis hinn yngri. Jan var valinn fyrsti forseti frķrķkissins en lét sér nęgja titilinn landsstjóri eftir aš hafa komsist aš samkomulagi viš Moulay Zaydan Sultįn og innlimaš Selé aftur ķ Tyrkjaveldi įriš 1624.
Ķ Selé giftist Jan mįrķskri konu af ęttum Barbara og gat meš henni mörg börn. Synir žeira fluttu seinna til nżju Harlem ķ Bandarķkjunum (New York) og af honum eru komnir kunnir Bandarķkjamenn, eins og Cornelius Vanderbilt, Jackie Kennedy og Humphrey Bogart.
Eftir komuna frį Ķslandi flosnaši upp śr samkomulagi hans viš sultįnin og hann flutti sig og śtgeršina aftur til Alsķrborgar og fór žašan ķ rįnsferšir til Englands og Ķrlands nęstu įr į eftir.Į fjórša įratugnum var hann tekin til fanga af templarariddurum į Möltu en tókst aš flżja žašan 1640. Eftir žaš settist hann aš ķ Oualidia kastala nįlęgt Safi ķ Morakó žar sem hann hafši veriš geršur aš landstjóra. Žangaš kom til aš dveljast hjį honum um hrķš, dóttir hans frį fyrri konu ķ Hollandi, Lysbeth Janszoon van Haarlem. Ekki er vitaš neitt um afdrif Jans eftir aš hśn fór aftur til Hollands nokkrum mįnušum seinna.
Ekki er vitaš um dįnardęgur Jans eša hvar hann er grafinn. Ég rifja žetta upp hér vegna žess aš ķ tvö hundruš įr eftir aš rįnin voru framin į Ķslandi var stašin vakt upp į Helgafelli ķ Vestmanneyjum ef vera kynni aš sjóręningjarnir snéru aftur. Landlęgur ótti viš Tyrki og flest allt sem śr austri kom festi hér rętur og viršist enn, žrįtt fyrir öld upplżsinga og frjįlsu flęši žeirra, plaga okkur.
9.6.2008 | 23:10
Sabear, fólkiš og trśarbrögšin sem tżndust
Flestir sem eitthvaš hafa kynnt sér Ķslam hafa heyrt talaš um Fólk Bókarinnar. Fólk bókarinnar voru žaš fólk sem ekki geršust mśslķmar en įttu samt aš njóta sömu réttinda og mśslķmar undir lögum Ķslam, vegna žess aš trś žeirra vęri upprunalega gušleg. Mśhameš tilgreinir fjóra hópa eša trśarbrögš sem öll voru fyrir į Arabķuskaga žegar hann kom fram meš kenningar sķnar. Žetta voru Gyšingar, Kristnir, Zóroasterstrśarmenn og Sabear. Flestir žekkja fyrstu žrjį hópana eša hafa af žeim einhvern pata.
En hverjir voru žessir Sabear.
Žegar gluggaš er ķ sögubękur eftir upplżsingum um Sabea er hętt viš aš fólk verši dįlķtiš forviša eša jafnvel ringlaš. Žaš sést fljótlega aš ekki er įtt viš žį Sabea žį sem nefndir eru ķ Biblķunni og kenndir voru viš Sebu ķ Ežķópķu. Einnig kemur ķ ljós aš smįžjóš ein sem žekkt var undir nafninu Harraniar viršist hafa tekiš sér nafniš (Sabear) til žess aš geta lifaš undir vernd Ķslam įn žess aš žurfa aš skipta um trś. Harran borg Harrania var ķ noršurhluta Mesopotamķu og var fyrst einskonar įningarstašur kaupmanna frį Śr enda nafniš Sśmverskt og žżšir "feršalag" eša "vegamót".
Borgin var žekkt fyrir įtrśnaš sinn į mįnagušinn Sin og ķ borginni voru vegleg hof honum til dżršar sem pķlagrķmar sóttu og greiddu vel fyrir. Žrįtt fyrir aš Harraniar hafi gerst kristnir snemma į žrišju öld e.k. višgekkst įtrśnašur žeirra į SIN langt fram į 10 öld žegar žeir loks blöndušust Ķslam fyrir fullt og allt. Menning og trśarbrögš Harrania voru meš žeim hętti aš žótt žeir vęru "sveigjanlegir og tękifęrissinnašir" er į engan hįtt hęgt aš telja žį til Fólks Bókarinnar.
En hverjir eru žį hinir raunverulegu Sabeanar.
Mešal žeirra hundruš žśsunda Ķraka sem hröktust į vergang eftir innrįs USA og bandamanna žeirra, var hópur fólks sem lifaš hafši frišsamlegu og fįtęklegu lķfi flestir ķ sušur Ķrak og köllušu sig Mandea. Mandear voru ekki Mśslķmar, ekki Kristnir og ekki Gyšingar. Žeir iškušu skķrnarvķgslur og bįšu bęnir sķnar til Gušs. Žeir voru ekki fjölmennir (milli 60 og 70.000) en höfšu žó nżlega fengiš aš byggja sér bęnahśs ķ mišri Bagdad. Mandear tala tungumįl sem er kennt viš žį sjįlfa, eša mandaeķsku sem er nįskyld arameķsku, tungumįlinu sem Kristur talaši. Trśarrit žeirra nefnist Genzā Rabbā og er oft kölluš Bók Adams og segja arfsagnir žeirra aš ķ hana sé skrįš opinberun Adams sem hann fól syni sķnum Set aš skrifa nišur og varšveita.
Trś Mandea er afar merkileg. Žeir trśa į tvķ-einan Guš sem er bęši kvenkyns og karlkyns ķ einu. Žeir trśa aš sįl mannsins sé ķ śtlegš ķ žessum heimi og hennar sönnu heimkynni séu andlegar veraldir Gušs. Stjörnuspeki er afar mikilvęg og žeir eru sannfęršir um aš himintunglin hafi įhrif į lķf fólks.
Saga žessa fólks er ekki sķšur athyglisverš. Fyrir meira en 2000 įrum bjuggu žeir ķ Palestķnu en voru hraktir žašan įsamt öšrum eftir eyšileggingu Jerśsalem įriš 99 ek.
Merkilegast af öllu viš Mandeana aš žeir telja aš sķšasti bošberi Gušs į jöršinni hafi veriš Jóhannes skķrari. Žeir trśa žvķ jafnframt aš Adam, Abel, Seth, Enosh, Noah, Shem, og Aram, hafi allir veriš spįmenn gušs en segja aš Abraham, Jesus, Moses, og Muhammad hafi veriš falsspįmenn.
Žetta fólk er kallaš "subbi" af Aröbum en sjįlfir segja Mandearnir aš žaš nafn komi af žeirra upphaflega nafni Sabear.
Nżlega hefur veriš skrifuš nokkuš żtarleg umfjöllun um Mandeana į Wikipedia. Nś er tališ vķst aš žarna séu komnir hinir upphaflegu Sabeanir sem Mśhameš gaf frišhelgi ķ Kóraninum og eru samkvęmt Bahaķ trś fyrstu gušlega opinberušu trśarbrögš heimsins.
Trśmįl og sišferši | Breytt 10.6.2008 kl. 01:12 | Slóš | Facebook | Athugasemdir (29)
8.6.2008 | 23:04
Japönsk Jašarmenning, Harajuku, Ganguro og Gothic Lólķta
Japan er mörgum dularfullt land jafnvel óskiljanlegt žótt žeir heimsęki landiš og dvelji žar um tķma. Japönsk menning er afar gömul og rótgróin en į henni byggja fjölmörg nż menningarleg fyrirbęri sem stundum er talaš um sem jašar-menningu.
Eitt aš žeim fyrirbęrum er Harajuku. Harajuku er samheiti fyrir unglinga menningu/tķsku og er kennt viš įkvešiš svęši ķ Tókķo. Harajuku skiptist ķ nokkrar undirdeildir en hér er um aš ręša stślkur ašallega (90%) į aldrinum 14-25 sem klęša sig į įkvešinn hįtt og tileinka sér įkvešiš hlutverk sem fylgir bśningnum.
Harajuku žżšir bókstaflega "sį sem dvelur į grasinu" sem er tślkaš į mörgum öšrum mįlum sem flękingstķska. Fyrir utan aš klęša sig į vissan hįtt gengur lķfiš śt į aš hittast, spjalla saman og lįta taka af sér myndir. Žótt Goth ķmyndin sé vestręn hafa Goth Lólķturnar takmarkašan įhuga į vestręnni Goth-tónlist. Margar tilheyra vaxandi hópi ungra kvenna sem delur innanhśss ķ margar vikur ķ senn og tala ekki viš nokkurn mann en koma sķšan śt til aš višra sig ķ bśningnum sķnum. Śt eru gefin sérstök tķskublöš fyrir stślkurnar og til er meira aš segja svo kölluš Goth Lolita Biblķa.
Undirgreinar Harajuko eru fjölmargar og hafa sumar hverjar ašrar undirgreinar eins og t.d. Ganguro(stelpurnar) śtlitiš. Fręgasta og vinsęlasta śtlitiš um žessar mundir og allt frį 1999 žegar žaš kom fyrst fram er Lolķtu śtlitiš. Til eru margar śtfęrslur į žvķ, Gothic Lólķta er žar af vinsęlust. Į netinu er aš finna fjölmargar skemmtilegar greinar um žessa litrķku jašarmenningu Japana en af žvķ ég hef ekki séš mikiš um fyrirbęriš į Ķslensku datt mér ķ hug aš vekja athygli į žvķ hér.
Dęgurmįl | Slóš | Facebook | Athugasemdir (8)
8.6.2008 | 08:11
Getur žś svaraš žessu?
Ég veit aš bęši drepa saklaust fólk žótt žau séu misjafnlega stórvirk. Ég veit lķka aš žau eru gerš śr mismunandi efnum og lķta ekki eins śt. En žrįtt fyrir allt žetta, er ég ekki viss um hver munurinn į žeim er.
Getur einhver sagt mér hver er munurinn;
į žessu
og žessu?
Trśmįl og sišferši | Breytt s.d. kl. 08:13 | Slóš | Facebook | Athugasemdir (49)
7.6.2008 | 00:26
Myndbirtingar af Mśhameš eru einelti og hįš...
Margir spyrja; hversvegna verša mśslķmar svona reišir žótt gert sé smį grķn aš Spįmanni žeirra Mśhameš. Žaš mį spyrja į móti, hversu oft mį gera grķn aš žvķ sem einhverjum er heilagt įn žess aš žaš verši aš einelti og hįši sem er reyndar bannaš ķ ķslenskum lögum og flestum Evrópužjóša.
Kannski skilja vesturlandabśar illa viškvęmni mśslķma vegna žess aš eftir aldalanga legu ķ sśr efnishyggjunnar, sjį žeir ekki hvernig nokkuš yfirleitt getur veriš svo "heilagt" aš ekki megi hafa žaš ķ flimtingum.
Fęstir vesturlandabśar nenna eša hafa įhuga į aš kynna sér mįlavöxtu. Žeir eru meira og minna ómešvitašir um aš fyrsta verk Mśhamešs eftir aš Mekkabśar höfšu aš mestu višurkennt hann, var aš ryšja helgidóm žeirra af skuršgošum. Allar hans gjöršir og allar hans kenningar mišušu aš žvķ aš beina athyglinni frį honum sjįlfum sem persónu og aš Guši. Ašeins Guš er Guš sķendurtekur hann. Hann leggst gegn žrķeindar kenningu kristinna manna, Žvķ ašeins Guš er Guš. Hann bannar aš haldiš sé upp į afmęli hans, žvķ ekkert er veršugt aš minnast utan Gušs. Hann bannar gerš allra lķkneskja og myndgerša af Guši og sjįlfum sér, žvķ Guš hefur enga mynd og hann sjįlfur er ašeins Spįmašur Gušs.
Žessi bönn eru įstęšan fyrir aš nįnast öll list Ķslam er skrautritun eša mynsturgerš. Žau eru įstęša žess aš mįninn sem žiggur ljós sitt frį sólinni er trśartįkn Ķslam (mįninn einn of sér er ekki uppspretta ljóss heldur endurspeglar ljós sólarinnar). Sišmenning Ķslam er gegnsżrš af žessum įherslum Mśhamešs og meginkenningu aš til sé ašeins einn Guš.
Enn ķ dag heldur allur hinn Ķslamski heimur žessi bošorš Mśhamešs og mörgum mśslķmum finnst undarlegt aš finna aš į vesturlöndum er ekkert tališ svo heilagt aš ekki megi grķnast meš žaš. Žeir eiga erfitt meš aš įtta sig į žvķ aš žrįtt fyrir aš eitt af bošoršunum 10 sem bęši kristnir og Gyšingar segja lög Gušs, segi skżrt aš ekki skuli leggja nafn Gušs viš hégóma, er žaš lagaboš löngu dįiš dauša hinna žśsund skurša. -
Ašeins tvennt mį ekki grķnast meš į vesturlöndum. Žaš vekur meš fólki svo mikla sektartilfinningu aš hlusta eša horfa į grķn gert um helför gyšinga og barnanķš aš žaš er nįnast ekki gert. Fólk fyllist enn réttlįtri reiši sé žaš gert žó talsmenn óhefts mįlfrelsis reyni hvaš žeir geta til aš höggva śr žeim mśr lķka.
Žannig mętast austur og vestur, tvķburarnir sem aldrei įttu aš hittast, ķ alžjóšlegum landamęralausum fjölmišlum og horfa skelfingu losnir framan ķ hvern annan.
Annar žarf aš sanna aš mįlfrelsiš er honum mest virši af öllu frelsi og gerir žaš meš aš rįšast į žaš sem hinum er helgast af öllu helgu.
Žaš veršur aldrei sagt um Ķslam og mśslķma aš žeir bregšist viš af žroska į žessum skilningskorti okkar. Įstandiš menntamįlum ķ hinum strķšshrjįšu og afturhaldsömu landa Ķslam žar sem višbrögšin viš įreiti fjölmišla vesturheims hafa veriš hvaš höršust, gefa ekki įstęšu til aš hęgt sé aš bśsat viš aš almenningur žar hugsi sem svo; aš sį vęgi sem vitiš hefur meira. - Nokkur orš klerks um aš nś sé nóg komiš, vesturlönd vaši um lönd mśslķma og ręni žį olķu žeirra og jaršgasi, reyni aš innleiša yfir žį ómenningu sķna meš alžjóšavęšingunni og nś stašfesti žeir fyrirlitningu sķna į öllum mśslķmum meš žvķ aš birta myndir af Mśhameš og vegi um leiš aš žvķ sem žeim žyki helgast, verša til žess aš ęstur mśgurinn ręšst į nęsta sendirįš og efnir til fįnabrennu. Eitthvaš veršur aš breytast ef ekki į aš fara verulega illa. Ég er aš vona aš til aš byrja meš verši žaš hugsunarhįttur minn og žinn.
Trśmįl og sišferši | Breytt s.d. kl. 00:54 | Slóš | Facebook | Athugasemdir (118)
6.6.2008 | 18:59
BURQA
Hvaš eftir annaš rekst mašur į umfjöllun um Burqa bśning mśslķmakvenna og slęšuna sem oftar en ekki fylgir žessum bśningi. Ķ hugum margra er spurningunni hvort Burqa sé "fangelsi" eša "vernd" fyrir konuna ósvaraš. Skošum ašeins söguna.
Ķ Kóraninum er hvergi minnst į Burqa. Mśhameš bauš fylgjendum sķnum aš virša reglurnar um "hijab"sem įtti upphaflega viš tjaldvegg sem hengdur var umhverfis vinnusvęši og vistarverur kvenna ķ hįlfkörušum bśšum Spįmannsins ķ Medķna eftir flótta hans frį Mekka. Reglurnar voru einfaldlega žęr aš karlmennirnir įttu aš halda sig utan tjaldveggsins fyrir utan mįlsveršartķma nema žeir vęru sérstaklega bošnir. -
"Ó žiš sem trśiš. Komiš ekki ķ hķbżli spįmannsins til aš matast fyrir utan višeigandi tķma, nema aš žiš hafiš fengiš til žess leyfi. En ef ykkur hefur veriš bošiš, komiš žį og žegar mįltķšinni er lokiš, hverfiš žį į braut. Staldriš ekki viš til samręšna, žvķ žaš veldur spįmanninum ama og aš bišja ykkur um aš fara er honum feimnismįl; en Guš er ekki feiminn viš sannleikann. Og žegar aš žiš bišjiš konur spįmannsins um eitthvaš, geriš žaš handan tjalds. Žetta er hreinna fyrir ykkar hjörtu og žeirra."
Žessi einföldu tilmęli Mśhamešs til fylgjenda sinna įttu eftir aš hafa vķštęk įhrif. Um leiš og hann dróg ešlileg efnisleg mörk milli fjölskyldu sinnar og įtrśendanna lagši hann félagslegan grundvöll aš ašgreiningu stétta og ašgreiningu kynjanna. Tjaldiš sem aš greina įtti vistarverur kvenna spįmannsins frį almśganum var fljótlega fęrt aš andliti žeirra og blęjan sem var ķ fyrstu vernd žeirra og skjól, varš aš tįkni stöšu žeirra ķ samfélaginu. Ķ 33. Versi 35 sśru er sś staša skķrš. "
"Karlmenn eru verndarar og forsjįendur kvenna. Vegna žess aš Guš hefur gefiš öšru žeirra meira en hinu og vegna žess aš žeir sjį fyrir fyrir žeim meš getu sinni. Žess vegna eru réttsżnar konur innilega undirgefnar og gęta žess ķ fjarveru žess sem Guš ętlar žeim aš gęta."
Į fyrstu öld Ķslam gengu kvenmenn hvorki ķ burqa bśningum né bįru žęr almennt andlitsslęšur. Žęr klęddust samt oft, eins og kynsystur žeirra af öšrum trśarbrögšum, (kristni og gyšingdómi) höfušklśtum (Khimar) einkum til aš skżla sér frį hita. Slķkir klśtar žjóna lķka til aš uppfylla trśarlega skyldu ķ öllum žremur trśarbrögšunum sem boša aš hylja beri höfuškoll sinn fyrir Guši.
Ķ Ķslam eru mśslķmar hvattir til aš sżna hógvęrš ķ klęšnaši, bęši karlmenn og kvenmenn. Kvenmenn eru hvattir til aš klęša "fegurš" sķna af sér og er žar įtt viš brjóst, hįr, axlir og handleggi. Smį saman var fariš aš beita įkvęšum "hijab" til aš móta klęšnaš kvenna į almannfęri. Tjaldiš sem umlukti hżbżli žeirra var fęrt upp aš andliti žeirra og lķkamir žeirra umvafšir žeim. Ef žęr žurftu aš feršast var žeim gert aš hżrast ķ Hovda (tjaldhżsi į hesti eša ślfalda).
Ķ gegn um aldirnar hefur andlitsslęšan og burqa bśningurinn tekiš į sig mismunandi myndir. Konur Mullahnna (prestaanna) og virtra kennimanna Ķslam geršu sér far um aš sżna gušrękni sķna og bónda sķns meš žvķ aš klęšast eftir ströngustu tślkunum og viš žaš varš klęšnašurinn aš einskonar hefšarkvennabśningi.
Žegar aš Ķslamska heimsveldinu tók aš hnigna, tóku Persar og Arabar upp afar einstrengingslega stefnu ķ öllum mįlum hvaš varšaši rétt kvenna til menntunar og sjįlfręšis. Misrétti varš aš almennri reglu frekar en undantekningu. Samtķmis varš andlistslęšan og burqa bśningurinn aš tįkni um kśgun žeirra.
Ķ löndum Ķslam ķ dag er samt mjög misjafnt hvernig konur og menn žeirra įlķta aš žessum reglum Kóransins sé fullnęgt. Vķst er aš mestu öfgunum var nįš ķ valdatķš Talibana ķ Afganistan.
Sumar konur klęšast ašeins Khimar höfušklśtnum, ašrar klęšast niqab sem er bęši höfuš, hįls og andlitsslęša. Žį velja sumar aš klęšast Chador sem er létt śtfęrsla į burqa. Ķ sumum löndum mśslķma eins og Pakistan eru engin lög ķ gildi um klęšnaš kvenna.
Sį bśningur sem varš seint į sķšustu öld einskonar įrétting rétttrśnašar Ķslamskra kvenna, ekki hvaš sķst į Vesturlöndum žar sem žessi klęšaburšur var ķ auknum męli gagnrżndur, var hannašur ķ Afganistan.
Holland var fyrsta landiš ķ Evrópu til aš banna burqa-bśningin į opinberum vettvangi en til žess er hann einmitt ętlašur. Mśslķmar klęšast allt öršum klęšnaši heima hjį sér.
Trśmįl og sišferši | Breytt s.d. kl. 19:49 | Slóš | Facebook | Athugasemdir (5)
6.6.2008 | 10:10
Góšar fréttir fyrir žį sem ekki vilja drekka alkahól....
Alltaf birtast af og til fréttir ķ fjölmišlum af góšum eiginleikum vķns, sérstaklega žess rauša og žeir sem ekki vilja drekka alkahól hafa žurft aš neita sér um alla žį hollustu.
Ekki lengur.
Nżjustu rannsóknir benda til aš rautt vķn komi ķ veg fyrir magasįr og hjartaįföll, hreinsi ęšar, haldi krabbameini ķ skefjum, hjįlpi lungunum og geti virkaš eins og sżklalyf gegn bakterķum. Rannsóknirnar sżna einnig aš hęgt er aš komma öllum žessum jįkvęšu įhrifum fyrir ķ einni pillu.
Vķsindamenn viš Pavese Pharma Biochemical Institute ķ Pavia į Ķtalķu hafa tekiš vökvann sem veršur eftir žegar alkahóliš hefur veriš eimaš śr raušu vķni og blandaš hann meš sykri, amķnó-sżrum og rotvarnarefnum. Žessi blanda er sķuš, žurrfryst og žjöppuš ķ töflur.
"Hver tafla hefur aš geyma öll góšu įhrifin af einu glasi af vķni" segja uppfinningamennirnir ķ
viš New Scientist blašiš nżlega. Töflurnar verša settar į markaš į nęsta įri og seldar ķ almennum verslunum.
Lķfstķll | Slóš | Facebook | Athugasemdir (7)