Betra er að ganga í hjónaband en að brenna af girnd.

Hann var fæddur í borginni Tarsus í Tyrklandi einhvern tíman á fyrstu árum hins kristna tímatals og nefndur Sál. Hann var rómverskur þegn af gyðingaættum, talaði hebresku og hlaut gyðinglega menntun og uppeldi. Sem ungur maður hélt hann til Jerúsalem og nam trúarleg fræði hjá hinum fræga fræðimanni og rabbína, Gamalíel. Hugsanlegt er að hann hafi verið í Jerúsalem á sama tíma og Jesús Kristur, en talið er vafasamt að þeir hafi nokkru sinni hist.

Eftir að krossfestingu Jesús, var litið á fylgjendur hans sem trúvillinga og þeir ofsóttir. Sál var einn þeirra sem tók virkan þátt í þeim ofsóknum. Hann hugðist elta uppi það kristna fólk sem flúið hafði til Damasks frá Palestínu. Á leið sinni þangað fékk hann vitrun. Kristur birtist hinum, ræddi við hann og snéri honum til kristni. Eftir það varð hann kunnur undir nafniu  Páll.

Eftir að Sál gerðist kristinn varði hann tíma sínum til að hugsa og skrifa um hinn nýja sið. Hann varð  einnig einn af virkustu og afkastamestu kennurum hinna nýju trúarbragða. Hann ferðaðist víða og boðaði fagnaðarerindið, m.a. til Sýrlands, Grikklands og Palestínu.

Hann er í dag kunnastur fyrir áhrif sín á þróun guðfræði kristindómsins og er tvímælalaust áhrifamesti höfundur allra kristinna rithöfunda fyrr og síðar. Hann er skrifaður fyrir 13 af 27 ritum Nýja Testamentisins en það er einnig talið líklegt að fjögur þeirra eða fleiri séu ekki eftir hann.

Páli gekk illa að kenna Gyðingum kristni en meðal "heiðingjanna" gekk honum frábærlega og er því stundum kallaður postuli heiðingjanna.

Eftir þrár langar kennsluferðir um löndin fyrir botni Miðjarðarhafs, hélt hann til Jerúsalem og var handtekinn þar. Þaðan var hann sendur til Rómar þar sem réttað var yfir hinum. Ekki er vitað hvernig réttarhöldin enduðu eða hvort hann yfirgaf nokkurn tíman Róm. Hann var að lokum tekinn af lífi (líklega árið 64)ekki langt frá Róm.

Hin miklu áhrif Páls postula á kristna trú  hvílir á þremur stöplum. 1. Hinu frábæra gengi hans sem kennari trúarinnar. 2. Ritum hans sem eru mikilvægur hluti af Nýja Testamentinu. 3. Þætti hans í þróun kristinnar guðfræði. Meðal guðfræðihugmynda hans eru;

Að Jesús væri ekki aðeins innblásinn spámaður, heldur Guð.

Að Jesús hafi dáið fyrir syndir okkar og að þjáningar hans endurleysi okkur.

Að maður öðlist ekki hjálpræði með því að fara eftir lagasetningum Biblíunnar heldur aðeins með því að viðurkenna Krist. Þar af leiðandi munu syndir mannsins verða fyrirgefnar með því einu að viðurkenna Krist.

Páll lagði líka mikla áherslu á kenningarnar um erfðasyndina (Rómverjabréfið 5:12-19)

Vegna þess að fólk gat ekki öðlast hjálpræði með því að hlíða lögum Biblíunnar, sá Páll engan tilgang fyrir nýja átrúendur að framfylgja þeim sérstaklega. Margir af hinum gömlu leiðtogum kristinna voru honum ekki sammála en leiða má líkur að trúin hefði ekki breiðst eins hratt og hún gerði um rómverska heimsveldið ef skoðannir þeirra hefðu orðið ofan á.

Páll kvongaðist aldrei og þótt ekki sé nein leið að sanna það, er líklegt að hann hafi aldrei haft samræði við konu. Viðhorf hans til kvenna og kynlífs sem fundu leið inn í "heilaga ritningu" höfðu afar mikil áhrif á kristna menningu fram eftir öldum. Frægustu kennisetningu hans um þessi mál, er að finna í Fyrra Korintubréfinu 7:8-9;

"En þess óska ég, að allir menn væru eins og ég er sjálfur, en hver hefur sína náðargjöf frá Guði, einn þessa og annar hina.

8 Hinum ókvæntu og ekkjunum segi ég, að þeim er best að halda áfram að vera ein eins og ég. 9 En hafi þau ekki taumhald á sjálfum sér, þá gangi þau í hjónaband, því að betra er að ganga í hjónaband en að brenna af girnd."

Páll hafði einnig sterkar skoðanir á stöðu kvenna. Í fyrra Tímóteusarbréfinu 2:11-15. segir hann;

"11 Konan á að læra í kyrrþey, í allri undirgefni. 12 Ekki leyfi ég konu að kenna eða taka sér vald yfir manninum, heldur á hún að vera kyrrlát. 13 Því að Adam var fyrst myndaður, síðan Eva. 14 Adam lét ekki tælast, heldur lét konan tælast og gjörðist brotleg. 15 En hún mun hólpin verða, sakir barnburðarins, ef hún stendur stöðug í trú, kærleika og helgun, samfara hóglæti."

Vafalaust er Páll þarna að tjá skoðun sem var ríkjandi á meðal samtímamanna hans. En það er athyglisvert að ekki eru hafðar neitt svipaðar fullyrðingar eftir Kristi sjálfum.

Meira enn nokkur annar maður var Páll ábirgur fyrir að umbreyta kristni úr gyðinglegum sértrúarflokki í heimstrúarbrögð.

Kenningar hans um að Kristur sé Guð og að réttlæting verði aðeins vegna trúar, hafa legið til grundvallar kristni í gegnum aldirnar. Alir kristnir guðfræðingar sem fylgdu í kjölfarið, þ.á.m. Ágústínus, Aquínas, Lúter, og Kalvin voru allir undir miklum áhrifum frá ritum Páls.

Áhrif hans hafa verið svo mikil að sumir fræðimenn haf haldið því fram að hann frekar en Kristur eigi að teljast höfundur kristinnar trúar. Eflaust eru þau viðhorf samt orðum aukin. En víst er að Páll er áhrifamesti kristni einstaklingurinn sem lifað hefur.

Athugasemdir

[WTF (IP-tala skráð) 19.2.2011 kl. 02:04]

Sæll. Afhverju eyðir þú tíma og púðri í eitthvað blaður um hluti sem allir sem nokkurn tíman hafa tekið upp bót vita. Ég veit ekki betur en flest börn af góðum heimilum þekki allt sem þú ert að tala um þegar í grunnskóla. Þvílík tímasóun og froðusnakk, og svo bætirðu ekki við neinu nýju, áhugaverðu, umdeildu eða bara skemmtilegu um manninn. Dapurlegt.

[WTF (IP-tala skráð) 19.2.2011 kl. 02:06]

nokkurn tíman tekið upp bók* Lyklaborðið var stillt á annað tungumál

Í alvöru talað, þetta er með því allra leiðinlegasta, fyrirsjáanlegasta og páfagaukslegasta hjali sem ég hef lesið í langan tíma. Ef þú hefur ekkert að segja annað en tyggja þurrar staðreyndir öllum kunnar, þá er mun klæðilegra að þegja bara. Flestum finnst þetta ekkert fréttnæmt eða spennandi, enda flestir greinilega betur lesnir en þú. 

[Gudmundur Bjarnason (IP-tala skráð) 19.2.2011 kl. 05:25]

Það er forvitnilegt að sjá hvernig hugleiðingar þínar, Svanur, ergja suma. ;)

Mér hefur fundist gaman að lesa skrif þín og engin undantekning núna.

[Svanur Gísli Þorkelsson, 19.2.2011 kl. 09:50]

Sæll Guðmundur og takk fyrir það.

Já, WTF er greinilega í slæmu skapi húkandi þarna út á Granda. Ég verð víst að sætta mig við þann úrskurð hans að skrifa fyrir þá sem ekki koma frá góðum heimilum og ekki hafa heyrt þetta "froðusnakk" fyrr :)

[Guðmundur Pálsson, 19.2.2011 kl. 10:15]

Páll hafði það sem ég kalla algjöran skilning á hlutverki Krists. Hann hafði einnig mætt Kristi eftir upprisuna er hann spurði Sál eins og hann hét þá, "hví ofsækir þú mig" en hann hafði skömmu áður átt þátt í því að myrða heilagan Stefán, fyrsta píslarvottinn.

En Páll var ekki einn. Þeir voru nokkrir kirkjufeðurnir á þessum tíma sem virkilega áttuðu sig á því sem gerst hafði nokkrum áratugum áður og skildu að þeir þurftu að koma því til skila til heimsins alls Það var ekki sjálfsagt að það tækist - en það tókst. Flestir þessarra manna guldu fyrir það með lífi sínu. Þetta eru mikilvægustu menn kristninnar og eru allir heilagir menn.

[Svanur Gísli Þorkelsson, 19.2.2011 kl. 10:59]

Sæll G. Pálsson. Þegar að kemur að guðfræðilegum útskýringum og túlkunum á opinberun Krists, hafa sjónamið Páls vinninginn meðal þorra kristinna manna.

Einn af þeim sem mikið kvað að í frumkristni,(kannski einn af þeim sem þú kallar kirkjuföður)  var Jakob, sem stundum er sagður hafa verið bróðir Jesús og sonur Maríu og Jósefs.

Eftir hann er eitt bréf í Biblíunni. Þar kemur m.a. fram skoðun sem greinilega varð undir túlkun Páls sem kennir að menn hljóti aðeins hjálpræði fyrir trú.

Jakob skrifar;

14Hvað stoðar það, bræður mínir, þótt einhver segist hafa trú, en hefur eigi verk? Mun trúin geta frelsað hann? 15Ef bróðir eða systir eru nakin og vantar daglegt viðurværi 16og einhver yðar segði við þau: "Farið í friði, vermið yður og mettið!" en þér gefið þeim ekki það, sem líkaminn þarfnast, hvað stoðar það? 17Eins er líka trúin dauð í sjálfri sér, vanti hana verkin.

18En nú segir einhver: "Einn hefur trú, annar verk." Sýn mér þá trú þína án verkanna, og ég skal sýna þér trúna af verkum mínum. 19Þú trúir, að Guð sé einn. Þú gjörir vel. En illu andarnir trúa því líka og skelfast. 20Fávísi maður! Vilt þú láta þér skiljast, að trúin er ónýt án verkanna? 21Réttlættist ekki Abraham faðir vor af verkum, er hann lagði son sinn Ísak á altarið? 22Þú sérð, að trúin var samtaka verkum hans og að trúin fullkomnaðist með verkunum. 23Og ritningin rættist, sem segir: "Abraham trúði Guði, og það var honum til réttlætis reiknað," og hann var kallaður Guðs vinur. 24Þér sjáið, að maðurinn réttlætist af verkum og ekki af trú einni saman.

[Guðmundur Pálsson, 19.2.2011 kl. 12:17]

Blessaður Svanur og þakkir fyrir þín snjöllu skrif.

Ég hef skilið það þannig að Jakob sé að segja að "hafir þú engin verk til staðfestingar trúnni eða jafnvel slæm verk" þá stoðar það ekki því maðurinn er heill og getur ekki sagt eitt og gert annað eða jafnvel vanrækt það sem honum ber að gera sem kristnum manni. Því beri manninum að láta trúna rætast í verkunum. Mér finnst þetta eðlilegt en ég gleymi því samt ekki að náðin verður ekki keypt með góðum verkum heldur er hún á valdi Guðs eins.

Á hinn bóginn er ekki nóg að gera gott og segjast þess vegna vera kristinn - það er miklum algengara.

[Svanur Gísli Þorkelsson, 19.2.2011 kl. 18:47]

Sæll aftur Guðmundur P.

Ég átta mig á þessu og er sammála þér.

Það sem út af stendur er hvort það nægir fyrir fólk að gera gott en viðurkenna ekki Krist, til að ná réttlætingu og bjargræði. Hvað segirðu um það?

[Svanur Gísli Þorkelsson, 19.2.2011 kl. 18:50]

hjálpræði átti þetta vitanlega að vera ;)

[Guðmundur Pálsson, 19.2.2011 kl. 19:21]

Það nægir að fara eftir boðorðum Krists í hugsun, orði og athöfn. Og lifa fyrir aðra, meira en sjálfan sig. Svo er sagt. En hver getur annar svarað því en Guð sjálfur.

[Leifur (IP-tala skráð) 19.2.2011 kl. 21:17]

Verd ad taka undir med WTF. Fer engum ad rembast vid ad vera vitringur. Innihaldslaust bull úr tómum huga. Sorglegt

[Svanur Gísli Þorkelsson, 19.2.2011 kl. 21:43]

Takk fyrir það GP. Sé að við erum á svipuðum slóðum hvað þetta snertir.

Grétar R, aka Leifur; Ég verð að segja að það sem þú skrifar kemur mér spánskt fyrir sjónir. Þótt hér sé verið að ræða hluti sem þú hefur ekki áhuga á og hefur kannski ekki heldur tök á að dæma um hvort séu bull eða eitthvað annað, áttu að sýna þá háttvísi að leiða það hjá þér. Það geri ég þegar ég les eitthvað sem ég hef ekki vit á.

[Gústaf Níelsson, 20.2.2011 kl. 00:12]

Já þetta með girndina Svanur Gísli er margslungið mál og misvel gengur okkur dauðlegum að stjórna henni. Þessi skrif þín minna mig á kvæði eftir Helga Hóseasson, mikinn merkismann, sem lengi var prentari (ekki mótmælandi) á Þjóðviljanum sáluga. Kvæðið mun hafa orðið til í skemmtiferð nokkurra félaga í sósíalistafélagi Reykjavíkur fyrir margt löngu, þegar farkostur þeirra bilaði í myrkri og bíða þurfti birtu til viðgerða, og hljóðar svona, ef ég man þetta rétt.

Þegar myrkrið er svart

stígur hugurinn hæst

í hamstola girnd til kvenna.

Æðir um sléttur, úthöf og lönd

og akra sem logandi brenna.

Ég sé rekkjutjöld lyftast

og sænginni svift og silkið af búknum renna.

Hver hneykslast þótt tryll'ann

hin holdlega girnd,

sem er hæstvirtum guði að kenna.

[Svanur Gísli Þorkelsson, 20.2.2011 kl. 05:03]

Takk fyrir kveðskapinn Gústaf :)