Fęrsluflokkur: Umhverfismįl

Nįttśrupassi er óžarfur

1150336_10151945164681570_1819163470_n

Tekjur af erlendum feršamönnum nįmu į sķšasta įri 275 milljöršum króna samkvęmt žvķ sem fram kemur į vef Samtaka feršažjónustunnar. Ef litiš er til vergrar landframleišslu er talan 389 milljaršar.

Hvernig sem žaš er reiknaš, er feršažjónustan aš skila mestum tekjum fyrir žjóšina af öllum atvinnugreinum hennar og komin langt fram śr sjįvarśtvegi,  orku og įlframleišslu.

Hluti af tekjum rķkisins af žessum fjįrmunum sem feršažjónustan skilar, ętti aušvitaš aš renna til višhalds og uppbyggingu žeirra staša sem rķkiš į eša/og ber įbyrgš į.

Enginn hefur komiš fram meš sanngjarna og skilvķsa leiš til aš innheimta af feršamönnum og landsmönnum sérstaklega fyrir aš njóta nįttśru landsins. Lausn žess mįls er aš gera žį óžarfa.

Aš innheimta sérstaklega fyrir einhverja žjónustu eins og vķša er gert, er aušvitaš sjįlfsagt.

Ef rķkiš vęri meš į nótunum mundi žaš gera rįš fyrir nęgilegum fjįrmunum į fjįrlögum sem tryggšu įframhaldandi vöxt og višgang žessarar mikilvęgu tekjulindar žjóšarinnar og rįšstafa žeim samkvęmt skynsamlegum įętlunum. Rķkiš hefur tekjurnar en žarf ašeins aš forgangsraša rétt.  Slķkt gerir nįttśrupassa óžarfa.


mbl.is Störfum ķ feršažjónustu fjölgar ört
Tilkynna um óvišeigandi tengingu viš frétt

Stjórnvöld viš aš drepa gullgęsina

d_billeder_geysir_fylltur.jpgEf fer sem horfir, veršur feršažjónusta innan fįrra įra mikilvęgasta atvinnugreinin į Ķslandi. Hśn mun afla meiri gjaldeyristekna fyrir landiš en sjįvarśtvegurinn sem nś er ķ fyrsta sęti en feršažjónustan fylgir žar žegar fast į eftir ķ öšru sęti.

Gjaldeyristekjur ķ feršažjónustu hafa aukist mikiš sķšustu įrin og voru įriš 2012 alls 238 milljaršar skv. Hagstofu Ķslands en žaš gerir 23.5% af heildargjaldeyristekjum žjóšarbśsins.

Sjįvarśtvegur aflar 269 milljarša sem er 26.58% og aflar žvķ stęrsta hlutans, feršažjónustan er ķ öšru sęti og įlvinnsla aflar 225 milljarša sem er 22.29% sem setur hana ķ žrišja sęti.

4255331-sigridharstofa_gullfoss.jpgFeršažjónustan hefur veriš ķ žrišja sęti ķ mörg įr žangaš til įriš 2012 en žį fjölgaši erlendum feršamönnum um 19% og gjaldeyristekjum um 21%.

Samt eru stjórnvöld komin į fremsta hlunn meš aš drepa gullgęsina meš andvaraleysi sķnu.

Žeir stašir sem flestir feršamenn heimsękja eru annaš hvort frišlżst svęši eins og Gullfoss, eign žjóšarinnar eins og Geysir,  Žjóšgaršar eins og Žingvellir og Skaftafell og fl. eša sérstök nįttśruverndarsvęši, eins og Mżvatn. - Žaš stendur upp į rķkisvaldiš aš višhalda žessum svęšum, stżra ašgenginu aš žeim og reka naušsynlega žjónustu ķ tengslum viš žau. 

_orlaksbu_1209986.jpgŽrįtt fyrir umtalsverša tekjuaukningu rķkisins af feršamennsku, stendur fjįrsvelti öllum žessum svęšum fyrir žrifum. Vegna fjįrskorts er ekki hęgt aš auka ašgengi aš salernum, višhalda gróšri, bęta gönguleišir, skipuleggja og stękka bķlastęši, auka upplżsingagjöf eša manna naušsynlega öryggisvörslu.

Almennt er tališ aš fjöldi feršamanna į landinu sé žegar nokkuš yfir žolmörkum, mišaš viš žį ašstöšu sem žessi svęši hafa upp į aš bjóša. Einkum er žetta įberandi žegar aš faržegar skemmtiferšaskipana fara ķ dagsferšir. Og enn er bśist viš mikilli įrlegri aukningu feršamanna nęsta įratuginn.

haki.jpgStjórnvöld hafast samt ekkert aš. Žau bera viš fjįrskorti. Žaš eina sem žeim dettur ķ hug er aš reyna aš finna ašferš til žess aš leggja nefskatt į feršmenn, skatt sem enginn trygging er fyrir aš skili sér nokkru sinni žangaš sem hann gęti hugsanlega nżst. Aš auki mundu slķk skattheimta fęla frį okkur feršamennina. Tekjur rķkisins af feršamönnum aukast įr frį įri, en žrįtt fyrir žaš sjį žau sér ekki fęrt aš standa undir lįgmarks žjónustu viš feršamenn į svišum sem undir žaš heyrir.

Hér koma nokkur dęmi um umbętur sem žyrfti aš koma starx ķ verk į Gullna Hringum einum. 

endalausa_gongubrautin_a_hakinu.jpg1.Į Hakinu į Žingvöllum žarf aš opna leišina af śtsżnispallinum nišur ķ Almannagjį.

2. Žar  žarf aš stękka bķlastęšin og endurskipuleggja žau.

3.Salerni į nešri bķlastęšum mundu létta til muna įlaginu į Hakinu į Žingvöllum. Hafa veršur ķ huga aš a.m.k. hįlf milljón manns kemur į stašinn hvert įr.

4. Viš Geysi žarf aš bęta ašgengiš viš efra hlišiš. Žar er varanlegur pollur sem žarf aš fylla upp ķ og malbika yfir.

5. Į Gullfossi stendur Sigrķšarstofa lokuš og lęst žótt hęglega vęri hęgt aš breyta henni ķ góša almenna salernisašstöšu. 

6. Enn stendur lķkaniš af "Žorlįksbśš" upp viš Skįlholtskirkju, stašnum og žjóšinni til skammar. Žaš žarf aš rķfa eša flytja.


Óžolandi gaspur

Robert Barnard er einn žessara feršamįla-gśrśa sem segist vita hvaš allt į aš kosta og hvernig gręša mį sem mest į žeim, en žekkir ķ raun ekki veršleika neins žeirra. Hann notar ķ oršręšu sinni vel kunn blekkingahugtök višskiptalķfsins.

Leitt aš vita til žess ef aš einhverjir Ķslendingar meš gullgrafaraęši ętla aš hlaupa į eftir andlausum hugmyndum slķks og įlķka manna. -

Ķsland hefur ótvķręša sérstöšu mešal žjóša heimsins og bżr yfir ašdrįttarafli sem ekkert annaš land hefur. Fólk į ekki aš žurfa borga gróšabröllurum og bröskurum fyrir žaš eitt aš hafa lašast aš landinu. - Veršlag į ašgengi aš ķslenskri nįttśru į aš endurspegla sanngirni en ekki hvernig hįmarka mį gróšann af henni.

Žvķ mišur hljómar allt sem frį Roberti Bernad kemur og žeim sem enduróma žaš , eins og óžolandi gaspur.

Eins og ég hef oft sagt įšur ęttu stjórnmįlamenn og rįšgjafar žeirra aš lįta feršažjónustuna ķ friši og skipta sér sem minnst af henni. Hśn hefur hingaš til spjaraš sig įn afskipta žeirra, en nśna žegar henni hefur loks vaxiš fiskur um hrygg vilja allir Lilju kvešiš hafa og eiga.


mbl.is Feršamannapassar fyrir 10 milljarša
Tilkynna um óvišeigandi tengingu viš frétt

David fariš aš förlast

David Attenborough er mešal fremstu nįttśru kvikmyndageršamanna heims. Ķ Bretlandi er litiš į hann sem žjóšargersemi og žegar hann tjįir sig um eitthvaš leggur fólk viš hlustir. Ķ seinni tķš hefur hann gerst ę gagnrżnari og einnig svartsżnni į framtķšarhorfur lķfrķkis jaršarinnar.

Ķ vištalinu sem vištengd frétt vķsar til, segir David mannkyniš vera plįgu og fjölgun žess beri aš hefta, og endurómar žannig fręg orš Agent Smith ķ kvikmyndinni Matrix sem segir aš mannkyniš sé krabbamein sem sjśgi ķ sig alla orku og aušlindir og skilji eftir sig aušnina eina.

David segir aš eina leišin til žess aš bjarga jöršinni frį hungursneyš og śtrżmingu tegunda vęri aš draga śr fjölgun mannkynsins.

 Fyrir skömmu fluttu fjölmišlar heimsins okkur fréttir af žvķ hversu ógnarmikiš magn af framleiddum matvörum fęru til spillis og er hreinlega sóaš. Į jöršinni eru žegar framleidd matvęli sem mundu duga til aš fęša tvöfaldan fjölda mannkynsins. Hungursneyšir stafa ekki af žvķ aš nęg matvęli séu ekki til ķ heiminum, heldur hvernig matvęlum heimsins er dreift og hvernig pólitķk og strķš koma ķ veg fyrir aš fólk geti bjargaš sér. 

Žaš sama gildir um ofnżtingu annarra aušlinda. Neyslumenningunni er višhaldiš meš gengdarlausri sóun, frekar en aš mennirnir séu oršnir of margir til aš jöršin geti ališ žį.

Žrįtt fyrir hin żmsu vandamįl sem mannkyniš į viš aš strķša hefur langlķfi žess aldrei veriš meira, heilsufar žess aldrei betra og velmegun žess aldrei veriš meiri eša śtbreiddari.

Įst og ašdįun Davids Attenborough į öšrum lķfverum jaršarinnar viršist hafa glapiš honum sżn og oršiš til žess aš hann żkir stórlega hęttuna af offjölgun mannkynsins.

 


mbl.is Vill hefta fjölgun mannkyns
Tilkynna um óvišeigandi tengingu viš frétt

Haha ...Mikiš gaman...mikiš grķn

Hafšu engar įhyggjur af žessu Hjörleifur sagši Huang.  Viš gerum žetta į svo margvķslegan hįtt aš žaš getur ekkert stašiš į móti okkur til lengdar.

Hér fęrš žś t.d. hundraš millur til aš auka menningarleg tengsl Ķslands og Kķna og um leiš mynda ég tengsl viš žig og žķna fjölskyldu. Ha ha... Žś skilur. Mikiš gaman... mikiš grķn. Gott efni ķ ljóš, finnst žér ekki?

Žś veršur annars flottur formašur menningarsjóšsins og  ręšur aušvitaš sjįlfur hvert žessir peningar fara.

Svo žegar einhver spyr hvernig standi į aš žś fįir svona mikla peninga frį mér og hvort žaš geti veriš eitthvaš śt af žvķ aš konan žķn er ķ pólitķk, segjum viš aušvitaš aš viš séum bara gamlir vinir sķšan viš vorum saman ķ  Hįskólanum. -

Enn žetta er bara byrjunin. -

Viš sendum svo forsętisrįšherrann okkar ķ heimsókn og lįtum hann skjalla forseta ykkar dįlķtiš. Forsetinn ykkar er svo įgętur finnst okkur og  hann mun örugglega lżsa yfir įnęgju sinni meš alla žessa samvinnu Kķna og Ķslands žvķ Ķsland hafi svo mikiš aš bjóša Kķnverjum og žeirra menningu. Ha ha mikiš gaman og mikiš grķn.

Į sama tķma komum viš til meš aš auka mikiš feršamannastrauminn frį Kķna til Ķslands. -

Įriš 2013 mun žaš t.d. ekki nęgja aš gera eins og žiš ķslendingar geriš į hverju įri žegar žiš dragiš į flot alla skrjóša landsins til aš anna eftirspurn. Ķ žetta sinn munu rśtugarmarnir einfaldlega verša of fįir. - HA ha mikiš gaman...mikiš grķn.

Algengustu feršamannastaširnir verša jafn trošnir og peningakassar žjónustuašilanna og žeir  sjįlfir nį ekki af sér 2007 glottinu žegar žeir fara aš sofa į kvöldin.-

En svo verša žessir blessušu veitingamenn og afžreyingarsalar aš įtta sig į žvķ aš viš Kķnverjar stundum feršamennskuna dįlķtiš öšruvķsi en žiš sveitapungarnir.

Fararstjórarnir ykkar eru t.d. meš algjöra dellu fyrir einhverjum smįatrišum śr sögu landsins og um nįttśru žess. Kķnverskir  leišsögumenn eru nś ekki aš eltast viš slķka smįmuni. Žeir einbeita sér aš žvķ aš nį sem mestum afslętti śt śt feršažjónustuašilum sem žeir nota svo til aš fóšra eigin vasa. En žetta allt saman eigiš žiš nś eftir aš lęra. Ha ha mikiš gaman..mikiš grķn.

Til aš byrja meš verša žetta aš vķsu aš mestu blašamenn og śtsendarar stjórnvalda, en žaš skiptir engu mįli. Žaš spyr engin aš žvķ žegar veriš er aš troša ullarpeysunum nżkomnum frį Kķna ofanķ plastpoka og borga 25.000 kall fyrir stykkiš til aš hęgt sé aš flytja žęr aftur žangaš sem žęr voru prjónašar.

Svo sendum viš til landsins allskonar vķsindalega leišangra. Setjum heilmikiš pśšur ķ aš rannsaka noršurljósin til dęmis. Siglum svo seglum žöndum noršurleišina inn į Atlantsįla (yfir olķuna sem viš vitum aš er žarna en viš vitum lķka  aš ekki er enn tķmabęrt aš tala um hana viš ykkur) og sżnum fram aš aš Ķsland geti oršiš einhverskonar umskipunarsvęši fyrir kķnverska dalla į leiš til Amerķku meš allt Drasliš sem viš žurfum aš framleiša fyrir kanana. - Ha ha..mikiš gaman mikiš grķn.

Aušvitaš er višbśiš aš einhver žjóšarrembingur grķpi um sig žegar fólk fattar hvaš vakir fyrir okkur. En žaš mun allt lķša hjį um leiš og aurarnir sem ykkur vantar og viš höfum, byrja aš skila sér "rétta leiš". Žś skilur hvaš ég er aš segja Hjörleifur. Žś skilur okkur svo vel. Žess vegna ertu svo góšur žżšandi fyrir okkur.......og bękurnar okkar. Ha ha mikiš gaman..mikiš grķn.


Bólugrafin įsjóna Ķslands

vor_ufargan.jpgVķst er aš vöršur hafa veriš hlašnar į Ķslandi frį upphafi byggšar og eru sumar žeirra sem enn standa mjög gamlar, žótt erfitt sé aš greina aldur žeirra meš fullri vissu. Margra er getiš ķ gömlum heimildum og munnmęlum. - Foršum voru flestar vöršur hlašnar sem vegvķsar en ašrar til aš žjóna sem eyktamörk .-  Einhverjum var vafalaust hrśgaš upp af smölum sér til hita eša dęgradvalar og enn öšrum af fręknum fjallagörpum sem vildu skilja eftir sig vegsummerki į sigrušum fjallstindum. - Žį voru veglegar vöršur hlašnar af landmęlingamönnum į įrunum 1910-1940, žegar landiš var kortlagt og danskir landmęlingamenn notušu žęr sem męlipunkta.  

Viš žessum vöršum er ekki veriš aš amast. 

vor_ubani.jpgĮ sķšasta įri vakti žaš athygli žegar aš nokkrir leišsögumenn tóku sig saman og fóru ķ dagsferš gagngert til žess aš jafna viš jöršu um 1200 vöršur. Meining žeirra og margra annarra landverndarmanna er sś aš vöršuhlešsla feršamanna, bęši ķslenskra og erlendra,  sé oršin svo algeng aš įsjóna landsins bķši af žvķ skaša. - Žeir köllušu vöršuhlešsluna "eitt versta nįttśrusóšavandamįl sķšari įra." -

Žetta mį til sannsvegar fęra, einkum žegar žaš er haft ķ huga aš viš viljum gjarnan geta bent į aš į Ķslandi finnist enn nįttśra sem er aš öllu ósnert af mannanna höndum. - Žessar smįstrżtur eru oršnar of margar og af žeim mikil sjónmengun, einkum mešfram fjölförnum fjallvegum žar sem nęsta umhverfi er lķkt og bólugrafiš af žeim.

Erlendir feršamenn sem taka eftir žessum steinbólum, įlķta gjarnan aš hér sé um žjóšlegan siš aš ręša sem žeir vilja gjarnan taka žįtt ķ. - 

Žaš er hęglega hęgt aš stemma stigu viš žessum ósiš meš aukinni fręšslu og upplżsingum til feršamanna og einnig leišsögumanna. - Žeir eru ekki ófįir feršapésarnir sem dreift er til erlendra feršamanna į hverju įri. En ég minnist žess ekki aš hafa sé eina einustu įbendingu varšandi žetta mįl ķ neinum žeirra , hvaš žį netsķšum meš upplżsingum um landiš. 


Gošsögnin um gręnu pįfagaukana ķ London

Gręnir Pįfagaukar ķ LondonVilltir gręnir pįfagaukar (Hringhįlsar) eru oršin algeng sjón ķ London. Tališ er aš fjöldi žessa langlķfu fugla sem upphaflega eru ęttašir frį rótum Himalajafjalla og geta oršiš allt aš 50 įra, sé nś komin vel yfir 100.000. -

Fuglarnir eiga sér enga nįttśrulega óvini į žessum slóšum og fjölgar žvķ afar ört. - Hlżnandi loftslag er einnig sagt vera žeim hlišholt.  Frį London hafa žeir breišst śt um allt sušaustur England, noršur til Glasgow og alla leiš vestur til Wales.

Skemmtilegar gošsagnir eša flökkusögur hafa oršiš til um uppruna žessara litskrśšugu fugla (Psitacula krameri)  ķ göršum Lundśna.

Sś vinsęlasta segir aš gķtarhetjan Jimi Hendrix hafi sleppt lausu pari snemma į sjötta įratug sķšustu aldar, til aš hressa upp į grįa įsżnd borgarinnar meš skęrari og fjölbreyttari litum. -

Hendrix pįfagaukurÖnnur saga segir aš pįfagaukarnir séu komnir af fuglum sem sluppu śt śr Shepperton kvikmyndaverinu žegar John Ford var žar aš leikstżra Katharine Hepburn og Humphrey Bogart ķ kvikmyndinni  African Queen įriš 1950.

Elstu heimildir um žessa tegund fugla ķ London eru samt frį 1855. Og lķklegasta skżringin į uppruna žeirra er mun leišinlegri en flökkusögurnar segja, eša aš žeir hafi sloppiš śr bśrum fuglaręktenda, gęludżraverslana og af einkaheimilum.

 


Af strśtseggjum, skapabörmum og öšru skemmtilegu

Strśtseggskurn meš 60.000 įra gömlum ristumMyndin hér viš hlišina er af nokkrum brotum af strśtseggjaskurn. Eins og sjį mį eru žau skreytt meš śtskurši, ekki ósvipušum žeim sem Bśskmennirnir ķ Sušur-Afrķku rista enn ķ eggin sķn. Mešal žeirra eru strśtsegg algeng og gagnleg ķlįt eftir aš blįsiš hefur veriš śr žeim.  Žaš sem er merkilegt viš žessi skurnbrot er aš žau eru meira en 60.000 įra gömul. -

Frį 1999 hefur Pierre-Jean Texier frį  hįskólanum ķ Bordeaux ķ Frakklandi og samstarfsmenn hans safnaš 270 slķkum brotum viš Diepkloof Rock Shelter į Vesturhöfša ķ Sušur-Afrķku žar sem forfešur okkar, hinir smįvöxnu Bśskmenn (1,49–1,63 m)  bjuggu og bśa enn.

Strśtsegg AfrķkudvergaMeš ašstoš erfšafręšiinnar  hefur tekist aš rekja ętt alls mannkynsins aftur til einnar konu sem įtti heima į žessum slóšum fyrir u.ž.b. 200.000 įrum, hinnar svo köllušu "Hvatbera Evu". 

San fjölskyldaNįnustu ęttingja hennar og "Y litnings Adams" (sameiginlegs forföšur alls mannkyns) , er aš finna ķ  žeim ęttflokkum Bśskmanna sem eru taldir haf veriš fyrstir til aš skera sig frį ętt Hvatbera Evu. 

Um er aš ręša tvo ęttflokka sem kalla sjįlfa sig Kohi og San sem oft er fellt saman ķ eitt nafn Kohisan, "Fyrsta fólkiš".

Kohi-Sanfólkiš, sem er ltalvert frįbrugšiš öšru Afrķkufólki,  eru frumbyggjar Sušur-Afrķku.

Smįfólkiš (pygmżar) eru frumbyggjar Miš-Afrķku.

Fyrir 100.000 įrum er tališ er aš einhver hluti Bśskmannanna og smįfólksins hafi eigraš noršur į bóginn į leiš sem loks leiddi žaš śt śr Afrķku. Smįfólk er enn aš finna vķša um heiminn, einkum į afskektum eyjum og landsvęšum žar sem žaš einangrušust, sumt  ķ tugžśsundir įra. 

Nokkuš stórir hópar smįfólks eru enn til vķša ķ Afrķku og einning ķ Įstralķu, į Tęlandi, ķ Malasķu, Indónesķu, į Filippseyjum, ķ Papśa Nżju Guenķu, Brasilķu, Sušaustur Asķu og jafnvel į Palau ķ Mķkrónesķu.

papua-new-guinea-highlands-warriorVķša žar sem žessir afrķsku frumbyggjar fóru,  hljóta žeir aš hafa rekist į afkomendur fręnda sinna sem yfirgįfu Afrķku 700.000 įrum įšur. 

Miklu  luralegra og stęrra, bjó žaš mannfólk ašallega ķ hellum ķ löndum Evrópu, m.a. ķ Ķsrael, ķ Belgķu og į Spįni. Sagt er aš smįfólkiš hafi įtt vingott viš eitthvert žeirra, sem er dįlķtiš undarlegt žróunarlega séš, en žaš er vķst önnur saga. 

Žaš er fróšlegt aš kynna sér hvernig Fyrsta fólkiš ķ Afrķku bjó og bżr enn dag, vegna žess aš  lifnašarhęttir žess hafa ekkert breyst ķ tugžśsundir įra.

Bśskmenn bśa ķ litlum hópum ęttmenna. Börn hafa engum skyldum aš gegna og frķstundir eru afa mikilvęgar. Mikill tķmi fer ķ aš matreiša og matast, ķ samręšur og aš segja brandara, leika tónlist og dansa helgidansa. Konur eru ķ miklum metum og eru stundumforingjar ęttingjahópsins. Žęr taka mikilvęgar įkvaršanir fyrir hópinn og geta gert kröfu til aš rįša yfir vatnsbólum og veišisvęšum. žeirra helsta hlutverk er aš safna mat og taka žįtt ķ veišum meš körlunum.

Bśskmenn safna vatniVatn er afar mikilvęgt Bśskmönnum ķ Afrķku. Žurrkar geta varaš ķ marga mįnuši og vatnsból žornaš upp. Žegar žaš gerist veršur aš notast viš sopaból. Sopaból eru žannig gerš aš valinn er stašur žar sem sandurinn er rakur og žar grafin hola. Ofanķ holuna er er stungiš holum reyr. Vatn er sogiš upp um reyrinn og sopinn lįtinn drjśpa śr munninum nišur um annaš strį nišur ķ strśtsegg sem bśiš er aš blįsa śr.

Vegna žess hve mataręši Bśskmanna er fitusnautt, fį konur ekki tķšir fyrr en žęr eru oršnar 18 eša 19 įra gamlar. Oftast er reynt aš hafa nokkur įr milli barnsburša, vegna lķtillar brjóstamjólkur-framleišslu męšranna. Žį er hópurinn stöšugt į faraldsfęti sem gerir fóstur fleiri en eins barns ķ einu mjög erfitt.

SteatopygiaMešal Khoi-San kvenna gengur Steatopygia (fita sem myndar kślurass) ķ erfšir. Slķkur rassvöxtur er talin lķfešlisfręšileg ašlögun kvenna sem bśa ķ mjög heitu loftslagi, ž.e. ašferš lķkamans til aš tempra lķkamshitann. Limir og bśkur geta veriš mjög grannir en samtķmis er nęgileg fita til stašar til aš framleiša naušsynlega hormóna fyrir reglulegar tķšir. 

Algengur fylgifiskur Steatopygiu er Sinus pudoris (langir innri skapabarmar).  Mešal Bśsk-kvenna eru slķk sköp sögš mikilvęg fyrir heilbrigt og gott kynlķf žótt ekki hafi enn fundist žróunarfręšileg įstęša žeirra. 

Embętti höfšingja gengur ķ ęttir mešal Bśskmanna en völd hans eru hverfandi lķtil. Flest er įkvešiš eftir umfjöllun og žį meš óformlegri kosningu žar sem konur leggja jafnt til mįlanna og karlmenn.

Hagkerfi žeirra er gjafa hagkerfi žar sem žeir gefa hvorir öšrum gjafir frekar en aš bżtta eša aš hlutir og žjónusta gangi kaupum og sölum.

BśskmannakofiŽorp geta veriš gerš śr nokkuš geršalegum strįkofum en mörg žorp eru ašeins gerš śr skżlum žar sem ašeins er tjaldaš til fįrra nįtta. Vešurfariš ręšur afkomunni alfariš. Vorin eru višsjįrverš meš sķna miklu žurrka og hita og veturinn einnig žurr en kaldur.

Bśskmenn safna įvöxtum, berjum, laukum og rótum. Strśtsegg er mikilvęgur hluti fęšunnar og skurn žeirra er notašur undir vatn. Skordżr og lirfur af öllu tagi eru fastur hluti af fęšunni auk žess kjöts sem fęst af veišum. 

Bśnašur kvenna er allur einfaldur og mešfęrilegur. Žęr  bera slöngvuvaš, teppi eša skinn, yfirhöfn sem er kölluš karossto,eldiviš, smįskjóšur, prik, strśtseggjaskurn meš vatni og ef smįbörn eru meš ķ ferš, smęrri śtgįfu af karossto.

Bśskmenn į veišumĮ löngum erfišum veišiferšum bera karlmenn boga og eitrašar örvar, spjót og fįtt annaš. Eftir aš dżr hefur veriš drepiš er dżrandanum žakkaš. Lifur brįšar er ašeins etin af karlmönnunum žar sem haldiš er aš hśn innhaldi eitur sem er hęttulegt konum.

Trś žeirra Bśskmanna gerir rįš yfir einum allsherjarguši sem ręšur yfir mörgum minni gušum, mökum žeirra og börnum. Viršing er borin fyrir anda hinna lįtnu, anda dżranna og nįttśrunnar allrar. Aš yrkja jöršina er andstętt žeirri heimsskipan sem Guš bauš žeim og žess vegna veiša žeir og safna.

San dansSumir San-Bśskmanna tigna mįnann en mikilvęgustu trśarathafnir žeirra, vakningardansinn, eru gjarnan haldnir į fullu tungli. Vakningardansinn er einskonar bęn til nįttśrunnar og gušanna um aš vakna til aš sinna verkum sķnum, lįta rigna, fęra žeim brįš og gera žeim lķfiš bęrilegra. Dansinn getur lęknaš bęši andlega og lķkamlega sjśkdóma og ekki er óalgengt aš dansarar falli ķ trans.


Bannaš aš prumpa ķ Malavķ

Broskarl frį MalavķĶ sušaustur Afrķkurķkinu Malavķ standa fyrir dyrum miklar lagabętur. Ķ landinu sem stundum er kallaš "Hiš heita hjarta Afrķku"  bśa um 14 milljónir og eru um 80% žeirra kristnir og 13% tilheyra Ķslam. Landiš komst sķšast ķ heimsfréttirnar žegar aš poppdrottningin Madonna flaug žangaš til aš kaupa sér barn.

Lögin sem  til stendur aš samžykkja varša hverskonar hegšun fólks į almannafęri og eiga aušvitaš aš stušla aš bęttari samskiptum žess og aš meira tillit verši tekiš til nįungans en hingaš til hefur tķškast ķ landinu.

Ķ yfirskrift lagabįlksins sem lżsir tilgangi žeirra, kemur fram aš lögin eigi ašallega aš refsa žeim sem trufla trśarlegar samkomur, gangi illa um grafreiti og brjóti gegn velsęmi kvenna.

Žau taka samt hvergi til stęrsta félagslega vandmįls landsins,  sem er aš 12% fulloršna eru smitašir af HIV.

Lögin munu banna vopnaburš, slagsmįl og einvķgi, aš bera ljśgvitni, aš eyšileggja sönnunargögn, koma undan eignum sem rķkiš į tilkall til og aš leysa vind į almannafęri.

Bannaš aš leysa vindĮkvęši lagana um prump hefur aš vonum vakiš mikla athygli, ekki sķst utan Malavķ.  Margir hafa velt žvķ fyrir  sér hvernig hęgt verši aš framfylgja slķkum lögum, einkum žegar kemur aš börnum og gamalmennum sem litla stjórn hafa į žessum hluta af ešlilegri starfsemi lķkamans.

Undirstaša mataręšis ķ Malavķ er maķs en undanfarin įr hefur uppskerubrestur veriš įrviss og fęša landmanna žvķ afar misjöfn aš gęšum.

Žeir sem męla fyrir lögunum segja aš višrekstur į fundum sé of algengur og til mikillar truflunar og žess vegna eigi aš banna hann meš lögum.

Aš auki sé žaš stašreynd aš žeir sem mest leysi vind ķ landinu séu glępamenn. Glępamenn borši verstan mat og žvķ framleiši žeir meira gas en ašrir. Lķkur séu žvķ mestar į aš žaš verši glępamenn sem žegar hafi eitthvaš slęmt į samviskunni,  sem lendi ķ fangelsi vegna žessarar lagasetningar.


Heyrši blašamašurinn žaš sem Björk hugsaši?

Ross Beaty hefur lżst žvķ yfir aš draumur hans fyrir fyrirtęki sitt Magma Energy sé aš gera žaš aš stęrsta og öflugasta jaršvarma fyrirtęki ķ heiminum. Ekki ašeins į Ķslandi, heldur öllum heiminum.  Stór lišur ķ aš gera žann draum aš veruleika er aš koma sér vel fyrir ķ žvķ landi sem lengst er komiš į leiš hvaš varšar nżtingu jaršvarma; Ķslandi. Įn yfirrįša yfir jaršvarma aušlindum Ķslands og žeirri žekkingu sem ķslensk fyrirtęki rįša yfir, mun draumur Ross verša langsóttur. Ķsland er lykilinn aš orku-paradķsarrisa Ross.

Ķ vištali sem tekiš var viš Ross žegar aš Magma Energy var enn einkafyrirtęki hans segir hann;

"We have a large pool of talent in the company and have now acquired 21 properties in Nevada, Utah, Oregon, Chile, Nicaragua, Peru, and Argentina. Magma has the largest property base of any company in the business. I’m applying the things that have worked in my career and not apply the things that haven’t worked. We’re well financed. We just raised $29 million two weeks ago. The object is to do the same thing we did in Pan American Silver: to build the biggest geothermal energy business in the world."

Ross Beaty February 14th, 2009

Mišaš viš starfsašferšir Pan American Silver og hina żmsu eftirmįla śt af starfsemi žess vķša um heim, er virkilega įstęša fyrir ķslendinga til aš hafa allan vara į žegar kemur aš višskiptum viš Ross.

Ein af rökum Ross um įgęti kaupa Magma Energy į nytjarétti į Ķslandi eru žessi ;

"I  bealeve that Magma was the largest foreign investor in Iceland in 2009 and we really bealieve we can help bring Iceland out of it“s currant tough economic condition with additional investment in the near future."

Ross Beaty July 2010

Žaš er erfitt aš sjį hvernig efnahagsįętlun Ķslands sem var samin undir stjórn AGS og smįsjį, getur stašist ef ekki er tekiš tillit til stęrsta erlenda fjįrfestingarašilans. - Og aškoma AGS ķ žeim löndum sem ME starfar ķ er žegar kunn. - Ekki langsótt kenning žaš aš AGS taki miš af starfsemi ME annarsstašar en į Ķslandi.

Og hvaša "višbótafjįrfestingu" er Ross aš tala um, ef ekki önnur orkufyrirtęki į Ķslandi?

Mér sżnist aš blašamašurinn sem hafi rangt eftir Björk hljóti aš hafa heyrt žaš sem hśn hugsaši frekar en žaš sem hśn sagši.

 


mbl.is Ranglega haft eftir Björk
Tilkynna um óvišeigandi tengingu viš frétt

Nęsta sķša »

Innskrįning

Ath. Vinsamlegast kveikiš į Javascript til aš hefja innskrįningu.

Hafšu samband